Nhà xuất bản Văn Hóa - Văn Nghệ là tên gọi quen thuộc của giới yêu sách suốt một thập niên qua. Tuy nhiên, về thực tế thì Nhà xuất bản Văn Hóa - Văn Nghệ có hành trình phục vụ công chúng khá lâu dài và khá lâm ly.
Truy lùng gốc tích thì tiền thân của Nhà xuất bản Văn Hóa - Văn Nghệ là Nhà xuất bản Giải Phóng được thành lập tháng 6/1968 tại Hà Nội. Sau năm 1975, Nhà xuất bản Giải Phóng chuyển vào TP.HCM và đổi tên thành Nhà xuất bản Văn học Giải phóng. Năm 1977, Nhà xuất bản Văn học Giải phóng cộng thêm nhiều đơn vị văn hóa khác để ra đời Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM. Năm 1980, Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM lại tách thành Nhà xuất bản Văn Nghệ TP.HCM và Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM.
Nhà xuất bản Văn Nghệ TP.HCM đã hoạt động suốt 30 năm, từ 1980 đến 2010, ấn hành nhiều tác phẩm đoạt giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam và Hội Nhà văn TP.HCM như tiểu thuyết “Đứng trước biển”, trường ca “Mặt trời trong lòng đất”, tập thơ “Trong bóng người xưa”, tập truyện ngắn “Người đàn bà bơi trên sóng”, truyện dịch “Báu vật của đời”…
Tháng 3/2010, Nhà xuất bản Văn Nghệ TP.HCM được sáp nhập cùng Nhà xuất bản Văn Hóa Sài Gòn để thành Nhà xuất bản Văn Hóa - Văn Nghệ. Với truyền thống “văn nghệ” đã có sẵn, Nhà xuất bản Văn Hóa - Văn Nghệ tiếp tục có nhiều ấn phẩm nổi tiếng, mà gần đây nhất là hồi ký “Gánh gánh gồng gồng” của đạo diễn Xuân Phượng.
Hôm nay, ngày 7/10, Nhà xuất bản Văn Hóa - Văn Nghệ lại hợp nhất với Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM, và cái tên chung được chọn là Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM. Hai thương hiệu xuất bản hết "tụ" rồi "tán", hết "tán" rồi lại "tụ", khiến bạn đọc nửa mừng nửa lo. Bởi lẽ, điều đó có nghĩa là Nhà xuất bản Văn Hóa - Văn Nghệ chính thức chấm dứt sự tồn tại trải dài qua nhiều giai đoạn oanh liệt của Nhà xuất bản Văn học Giải phóng lẫn Nhà xuất bản Văn Nghệ TP.HCM.
Với Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM “châu về hợp phố” hiện tại, bà Đinh Thị Thanh Thủy - nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Tổng hợp TPHCM trước đây, được bổ nhiệm giữ chức Giám đốc.
Diễn biến khác có liên quan: Ngày 27/8, bà Đinh Thị Phương Thảo - nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Văn Hóa - Văn Nghệ đã được bổ nhiệm làm Phó Chủ nhiệm Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài TP.HCM.