Đại biểu Hoàng Minh Hiếu - Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An. Ảnh: Phạm Thắng.
Sáng 17/2, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Các đại biểu cơ bản nhất trí việc xây dựng và ban hành Nghị quyết để thí điểm những chính sách nhằm tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Quá trình phát triển của các quốc gia đều cho thấy chỉ có dựa trên sự phát triển khoa học và công nghệ thì mới có thể phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.
Do vậy, theo các đại biểu, việc ban hành Nghị quyết này là hết sức cấp thiết trong bối cảnh hiện nay để thực hiện thành công mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025 và trên 10% trong những năm tiếp theo, đặc biệt để triển khai ngay Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Trong đó, các chính sách thu hút, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho việc phát triển khoa học và công nghệ là một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của các đại biểu.
Khẳng định đây là vấn đề rất cấp bách vì để phát triển những ngành khoa học và công nghệ mới, thì nhân sự luôn là vấn đề cơ bản nhất, đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An) nêu thực tế, chúng ta hiện đang có nhu cầu rất lớn đối với nguồn nhân lực chất lượng cao này.
Chẳng hạn như trong ngành công nghệ thông tin, theo nghiên cứu của Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam, riêng trong năm 2025, Việt Nam thiếu 150.000 - 200.000 nhân lực công nghệ thông tin, đặc biệt ở các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), Big Data, lập trình viên và bảo mật an ninh mạng.
Để có đủ số lượng này, theo đại biểu Hoàng Minh Hiếu, vừa cần có các chuyên gia quốc tế có kinh nghiệm để đào tạo nhân lực trong nước, vừa cần có những nhân sự người nước ngoài đến làm việc ở Việt Nam.
Do vậy, đại biểu tỉnh Nghệ An cho rằng, phải có chính sách để tạo điều kiện để các doanh nghiệp, trung tâm nghiên cứu có thể tuyển dụng đội ngũ chuyên gia người Việt ở nước ngoài cũng như chuyên gia quốc tế tham gia đào tạo, nuôi dưỡng nhân tài ở Việt Nam thông qua các chính sách như hỗ trợ về thị thực, miễn giảm thuế và các chính sách khác để họ có thể tham gia làm việc và đào tạo nhân tài một cách ổn định, lâu dài tại Việt Nam.
Đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm - Đoàn ĐBQH tỉnh Sóc Trăng. Ảnh: Phạm Thắng.
Nêu thực tế ở một số địa phương, đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm (Sóc Trăng) cho biết, nguồn nhân lực về khoa học và công nghệ còn chưa tương xứng và ngang bằng nhiệm vụ. Việc xây dựng lực lượng nhân sự khoa học và công nghệ có chất lượng cao không chỉ giải quyết rào cản nguồn lực, tận dụng tư duy đột phá, chống chảy máu chất xám mà còn có thể phát triển, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, xây dựng hệ sinh thái bền vững.
Xuất phát từ thực trạng hiện nay, để con người thực sự vừa là giải pháp ưu tiên hàng đầu cũng vừa là giải pháp mang tính quyết định cho nhiệm vụ phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm đề nghị, dự thảo Nghị quyết cần có chính sách đãi ngộ đặc biệt như: cơ chế tiền lương, thưởng hỗ trợ cho các nhà khoa học đầu ngành tương tương với các nước trong khu vực; triển khai các chương trình nghiên cứu trọng điểm, thu hút các chuyên gia đầu ngành của quốc tế.
Đồng thời, triển khai các chính sách đặc biệt dành cho đội ngũ nhà khoa học trẻ của lĩnh vực khoa học công nghệ.
Cụ thể, như hỗ trợ tài chính và cơ hội nghiên cứu, ưu tiên kinh phí nghiên cứu cho trí thức trẻ, trong đó quy định tối thiểu 30% ngân sách nghiên cứu khoa học và công nghệ từ các quỹ khoa học và công nghệ quốc gia và địa phương dành cho các nhà khoa học trẻ dưới 35 tuổi.
