Sẽ sớm hiện diện ở Cụm mỏ Đắk Nông 3

Tiếp nối thành công ở Tây Nguyên

Năm 2005, Bộ Quốc phòng đã ban hành Quyết định số 178/2005/QĐ-BQP thành lập Xí nghiệp khai thác khoáng sản Tây Nguyên thuộc Công ty Đông Bắc; đến năm 2006 ban hành Quyết định số 150/2006/QĐ-BQP chuyển Xí nghiệp khai thác khoáng sản Tây Nguyên thành Công ty Khai thác khoáng sản Tây Nguyên thuộc Tổng Công ty Đông Bắc.

Công ty Khai thác Khoáng sản Tây Nguyên của Tổng Công ty Đông Bắc là đơn vị tiên phong khai phá, mở đường để hình thành nền công nghiệp khai thác bô-xít sản xuất alumin hiện nay. Công ty là đơn vị đầu tiên thực hiện các công tác chuẩn bị đầu tư dự án Alumin Nhân Cơ (Đắk Nông) và khởi công dự án Alumin Tân Rai (Lâm Đồng): Khảo sát lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy Alumin Nhân Cơ, tiến hành cùng địa phương làm tốt công tác giải phóng mặt bằng và san lấp mặt bằng tổ hợp. Đồng thời Bộ Quốc phòng cử cán bộ của Tổng Công ty Đông Bắc biệt phái sang quản lý Dự án Alumin Nhân Cơ.

Năm 2014, Tổng Công ty Đông Bắc tách khỏi Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV). Tuy nhiên, Tổng Công ty Đông Bắc vẫn phối hợp với TKV để triển khai các gói thầu xây lắp phục vụ hoạt động sản xuất của nhà máy Alumin Nhân Cơ.

Để tiếp nối những thành công trên, Tổng Công ty Đông Bắc đã được sự cho phép của Bộ Quốc phòng tiến hành lập dự án “Kinh tế xanh - tuần hoàn tổ hợp bô-xít - Alumin - Nhôm gắn với thực hiện nhiệm vụ quốc phòng an ninh trên địa bàn tỉnh Đắk Nông”.

Đến nay, Tổng Công ty Đông Bắc đã tiến hành xúc tiến các công đoạn cần thiết và được UBND tỉnh Đắk Nông ra Thông báo kết luận số 883/TB-VPUBND, ngày 11/6/2024, nội dung Thông báo có ghi: UBND tỉnh đánh giá cao sự nỗ lực của Tổng Công ty trong việc triển khai Dự án, đồng thời chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tiếp tục nghiên cứu, hướng dẫn Tổng Công ty Đông Bắc.

Được biết, nguồn quặng bô-xít được quy hoạch cho dự án Cụm mỏ Đắk Nông 3 gồm các mỏ Bắc Gia Nghĩa và Đắk Sin - Đắk Ru, trữ lượng sẽ đáp ứng khai thác quặng bô-xít nguyên khai công suất 12 triệu tấn/năm; tuyển quặng tinh bô-xít công suất khoảng 5 triệu tấn/năm; sản xuất Alumin công suất 2.000.000 tấn/năm; điện phân nhôm nguyên liệu công suất 300.000 tấn/năm và Nhà máy điện gió tổng công suất 500MW. Tổng số vốn đầu tư dự kiến hơn 2.702 triệu USD và được chia làm hai giai đoạn; thời gian vận hành trên 30 năm.

Tổng Công ty Đông Bắc đã nộp hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận nhà đầu tư Dự án và được UBND tỉnh Đắk Nông tiếp nhận. Tuy nhiên, đến ngày 29/10/2024, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Nông (nay là Sở Tài chính) có Văn bản số 2540/SKH-KTĐN thông báo tới tất cả các nhà đầu tư kết thúc quá trình xử lý hồ sơ đối với các dự án khai thác bô-xít, sản xuất alumin, sản xuất nhôm trên địa bàn tỉnh, với lý do UBND tỉnh Đắk Nông chưa hoàn thiện các quy hoạch, trong đó có quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch đô thị. Đến ngày 17/3/2025, Tổng Công ty Đông Bắc đã tiếp tục nộp hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận nhà đầu tư Dự án và được UBND tỉnh Đắk Nông tiếp nhận.

Nhà đầu tư đặc biệt

Thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 6/10/2022 của Bộ Chính trị và xác định rõ tầm quan trọng của Dự án, Tổng Công ty Đông Bắc đã báo cáo Bộ Quốc phòng.

Ngày 20/9/2024, Bộ Quốc phòngđã gửi Văn bản số 3912/BQP-Kte, đề nghị UBND tỉnh Đắk Nông: (1) Nghiên cứu, quyết định hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền khoanh định Cụm mỏ Đắk Nông 3 (khu vực khai thác khoáng sản của Dự án) vào danh mục khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; đây là khu vực có vị trí chiến lược, trọng yếu về quốc phòng, an ninh cần hạn chế tổ chức, cá nhân thăm dò, khai thác khoáng sản, ưu tiên xem xét chấp thuận nhà đầu tư là Tổng Công ty Đông Bắc (doanh nghiệp do Bộ Quốc phòng quản lý) để thực hiện Dự án gắn với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh tại địa bàn chiến lược.

(2) Chỉ đạo cơ quan chức năng hướng dẫn Tổng Công ty Đông Bắc hoàn thiện hồ sơ, thủ tục đề xuất dự án đầu tư, căn cứ thẩm quyền của UBND tỉnh theo quy định của pháp luật về đầu tư và pháp luật có liên quan, quan tâm, nghiên cứu xem xét chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư thực hiện Dự án.

Đối chiếu theo Luật Đấu thầu 2023 và quy định tại khoản 2 Điều 44a Nghị định số 115/2024/NĐ-CP ngày 16/9/2024 được bổ sung tại khoản 2 Điều 3 Nghị định số 17/2025/NĐ-CP ngày 6/2/2025 thì Dự án thuộc trường hợp lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt và thẩm quyền quyết định áp dụng lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt là UBND tỉnh Đắk Nông.

Tại sao vị trí của Dự án lại là trường hợp đặc biệt, vì khu vực Cụm mỏ Đắk Nông 3 thuộc địa bàn có vị trí quan trọng về quốc phòng, an ninh, nằm sát biên giới trong hướng phòng thủ chủ yếu của tỉnh Đắk Nông, quanh khu vực có nhiều điểm đất quốc phòng, công trình quốc phòng, khu vực quân sự và công trình chiến đấu, khu vực địa hình ưu tiên cho nhiệm vụ quốc phòng.

Việc Tổng Công ty Đông Bắc tham gia triển khai Dự án trên địa bàn Cụm mỏ Đắk Nông 3 không chỉ thúc đẩy tăng trưởng bền vững gắn với nền kinh tế xanh - tuần hoàn mà còn góp phần xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên theo tinh thần các kết luận, nghị quyết của Bộ Chính trị (Kết luận số 57-KL/TW ngày 16/9/2019; Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020; Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/02/2022; Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 06/10/2022); Quy hoạch khoáng sản của Chính phủ tại Quyết định số 866/QĐ-TTg ngày 18/7/2023 và Quy hoạch tỉnh tại Quyết định số 1757/QĐ-TTg ngày 31/12/2023 của thủ tướng Chính phủ.

Mục tiêu to lớn về kinh tế - xã hội và quốc phòng

Đắk Nông là một tỉnh thuộc Nam Tây Nguyên, có trữ lượng khoáng sản bô xít lớn nhất cả nước. Các Cụm Mỏ Đắk Nông 3 và Đắk Nông 4 nằm trải rộng ở huyện: Đắk R'lấp, Tuy Đức, Đăk Song, Đăk Mil, Krông Nô và thành phố Gia Nghĩa. Trong đó có ba huyện biên giới: Tuy Đức, Đăk Song và Đăk Mil, với đường biên giới khoảng 70 km, chạy từ huyện Tuy Đức đến huyện Đăk Mil.

Do đó, tiềm năng và cơ hội phát triển nghành công nghiệp bô-xít - Alumin - Nhôm là rất lớn. Việc khai thác nguồn tài nguyên bô-xít trong nước để sản xuất nhôm không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn tăng nguồn thu từ xuất khẩu. Khai thác nguồn lực từ tài nguyên khoáng sản sẽ tăng nguồn lực phát triển đất nước, phát triển kinh tế địa phương.

Ngoài ra, còn tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương, tạo công ăn việc làm cho nhân dân, tăng giá trị sử dụng đất cho khu vực, tạo đà phát triển kinh tế, công nghiệp; giữ vững, ổn định tình hình quốc phòng, an ninh, đồng thời sẽ làm thay đổi diện mạo, nâng cao vị thế cho tỉnh Đắk Nông nói riêng và vùng Tây Nguyên nói chung.

Hiện tại Việt Nam chưa sản xuất được nhôm nguyên liệu từ Alumin mà chỉ có các nhà máy tái chế nhôm nguyên liệu từ nguồn nhôm phế thải. Khối lượng nhôm nguyên liệu thiếu hụt cho ngành sản xuất vật liệu nhôm đều phải nhập khẩu, chủ yếu từ Australia, Trung Đông, Nga, Trung Quốc.

Do đó, việc sớm khai thác bô-xít ở Đắk Nông sẽ thúc đẩy ngành công nghiệp nhôm của Việt Nam phát triển, vừa tạo việc làm cho người lao động, tăng thu ngân sách nhà nước, đáp ứng nhu cầu thiếu hụt lớn về Alumin và nhôm hiện nay của Việt Nam. Đồng thời đóng góp to lớn, chủ động cung cấp cho công nghiệp chế tạo của quốc phòng Việt Nam.

  Việc khai thác, chế biến sâu bô-xít sẽ đem lại lợi ích to lớn về kinh tế - xã hội, gắn với nhiệm vụ quốc phòng an ninh, nâng cao năng lực phòng thủ quốc phòng vùng Tây nguyên. Ngoài ra, trong Dự án, Tổng Công ty Đông Bắc còn cam kết làm tốt công tác hoàn nguyên, cải tạo đất, tạo quỹ đất sạch để cùng với địa phương phát triển các dự án nông nghiệp công nghệ cao, du lịch sinh thái theo mô hình kinh tế xanh - tuần hoàn trên diện tích khai trường sau khai thác để phát huy tối đa hiệu quả sử dụng đất.

Quán triệt sâu sắc nhiệm vụ “Đội quân chiến đấu, đội quân lao động sản xuất, đội quân công tác”, với hơn 30 năm truyền thống và hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, xây dựng hạ tầng, công trình công nghiệp, công trình dân sinh, Tổng Công ty Đông Bắc đã đào tạo, rèn luyện nên đội ngũ sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng và người lao động có phẩm chất chính trị, kinh nghiệm và trình độ chuyên môn chất lượng cao.

Đầu tư nhiều loại trang thiết bị kỹ thuật đa năng, đa dụng, có thể đáp ứng nhiệm vụ phòng thủ dân sự, ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trong thời bình, đồng thời hoàn thành thành tốt nhiệm vụ trong khu vực phòng thủ khi có chiến tranh xảy ra.

Ngoài ra, Tổng Công ty Đông Bắc còn cam kết triển khai thực hiện công tác dân vận, xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, tham gia giúp nhân dân phát triển kinh tế - xã hội, xoá đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, khắc phục hậu quả chiến tranh, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh; cùng với lực lượng vũ trang địa phương quy hoạch, bố trí khu vực đóng quân, xây dựng công trình phòng thủ, căn cứ hậu cần - kỹ thuật, hệ thống kho tàng, thao trường bãi tập, trồng rừng phòng hộ… bảo đảm trong thời bình có khả năng tự lực giải quyết những tình huống ở địa phương theo phương châm “4 tại chỗ”; không để bị động, bất ngờ trước mọi tình huống, góp phần xây dựng tỉnh Đắk Nông giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng, an ninh, ổn định về chính trị, khẳng định chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng, Nhà nước, hiệu quả của Quân đội tham gia phát triển kinh tế kết hợp với củng cố tiềm lực quốc phòng, đóng góp vào xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc, bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.