Công bố Kết luận Thanh tra tại Vinataba. Ảnh: TTCP.
Nguy cơ thất thoát tiền của Nhà nước
Tại Thông báo Kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong quản lý, sử dụng vốn và tài sản, thoái vốn và tái cơ cấu tại Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba), cơ quan Thanh tra đã chỉ ra rất nhiều sai phạm. Đặc biệt là những vi phạm quy định của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam trong việc góp vốn tại Dự án 152 Trần Phú, Thành phố Hồ Chí Minh.
Cụ thể, cơ quan Thanh tra khẳng định, Vinataba đã không thực hiện đánh giá lại tài sản là không đúng quy định về quản lý tại sản doanh nghiệp Nhà nước; làm trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm pháp luật về chuyển nhượng tài sản doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ khi chuyển nhượng 30.927,7m2 tại 152 Trần Phú không xin phép Thủ tướng Chính phủ; không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, có nguy cơ thất thoát tiền của Nhà nước, của doanh nghiệp…
Theo Thanh tra Chính phủ, chịu trách nhiệm đối với những vi phạm, khuyết điểm trên thuộc về Hội đồng thành viên, Chủ tịch HĐTV, Tổng giám đốc, Ban Lãnh đạo Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam; Hội đồng thành viên, Chủ tịch HĐTV, Tổng giám đốc, Ban Lãnh đạo Công ty TNHH MTV Thuốc lá Sài Gòn…
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chủ trì cùng Bộ Tài chính, UBND Thành phố Hồ Chí Minh, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam và các bộ, ngành liên quan thu hồi cơ sở nhà đất 30.927,7m2 tại 152 Trần Phú, Thành phố Hồ Chí Minh và xử lý các phát sinh trong quá trình thu hồi cơ sở nhà đất này.
“Quá trình thực hiện, nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm, hoặc đến ngày 31/12/2022 chưa thực hiện được việc thu hồi, thì chuyển cơ quan điều tra,Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật”, Thanh tra Chính phủ kiến nghị.
Có dấu hiệu hợp thức hóa nguyên liệu không hợp pháp
Ngoài những vi phạm tại Dự án 152 Trần Phú, Thanh tra Chính phủ cũng công bố nhiều vi phạm khác của Tổng Công ty Thuốc lá Việt nam và các đơn vị trực thuộc. Có dự án đầu tư chậm tiến độ, thủ tục phải phê duyệt điều chỉnh nhiều lần ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn và hiệu quả sản xuất, kinh doanh như: Dự án đầu tư chiều sâu phân xưởng sợi; dự án đầu tư thiết bị cho kho nguyên liệu và kho thành phẩm của Công ty Thuốc lá Sài Gòn; dự án xây dựng trụ sở của Vinataba tại 30 Nguyễn Du, Hà Nội; dự án đầu tư di dời Công ty Thuốc lá Thăng Long…
Trong quản lý, sử dụng vốn, tài sản, một số công ty thành viên chưa ban hành quy chế quản lý, sử dụng tài sản; chưa xây dựng định mức dữ trự, tồn kho; lượng hàng tồn kho lớn gây ứ đọng vốn, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất, kinh doanh; chưa ban hành quy định về lựa chọn nhà thầu để áp dụng thống nhất trong các hoạt động bảo đảm tính liên tục cho sản xuất, kinh doanh thường xuyên của doanh nghiệp.
Một số chi phí không phù hợp với hoạt động kinh doanh, phải loại khỏi chi phí khi xác định giá trị tính thuế thu nhập doanh nghiệp; thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp bổ sung là trên 38,5 tỷ đồng.
Công ty Thuốc lá Thăng Long giữ lại 73,072 tỷ đồng vốn bổ sung cho dự án đầu tư của 2 công ty thành viên (Thanh Hóa, Bắc Sơn) là chưa phù hợp với Quyết định 171/QĐ-TLVN của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam.
Trong hoạt động mua nguyên liệu thuốc lá, theo Thanh tra Chính phủ, Vinataba và đơn vị thành viên còn một số tồn tại cần khắc phục sớm để nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh như: Mua nguyên liệu thuốc lá của người trồng theo hình thức mua xô; bán lại nguyên liệu thuốc lá khi không có giấy phép mua bán nguyên liệu; không tổ chức chào hàng cạnh tranh để quyết định giá mua nguyên liệu; hàng tồn kho lớn ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Nguồn gốc một số nguyên liệu thuốc lá của Doanh nghiệp Tư nhân Tuấn Dung bán cho một số công ty thành viên (Công ty Cổ phần Việt Hòa, Công ty Thuốc lá Bến Tre, Công ty Thuốc lá An Giang, Công ty Thuốc lá Đồng Tháp, Công ty Thuốc lá Cửu Long) có dấu hiệu hợp thức hóa nguyên liệu thuốc lá không hợp pháp.
Chính vì vậy, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Thuế kiểm tra việc kê khai và nộp thuế đối với các trường hợp thu mua nguyên liệu thuốc lá của các hộ nông dân được thực hiện bằng hình thức bảng kê, để xác định giá tính thuế thu nhập doanh nghiệp cho phù hợp; xác định lại thuế thu nhập doanh nghiệp đối với Doanh nghiệp Tư nhân Tuấn Dung do bảng kê khai mua nguyên liệu thuốc lá không phù hợp.
Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam chỉ đạo Công ty Thuốc lá Thăng Long rà soát loại toàn bộ vốn điều lệ đã điều chỉnh cho Công ty Thuốc lá Thăng Long tại Quyết định 171/QĐ-TLVN và số vốn điều lệ đã bổ sung cho các công ty thành viên, trong đó có khoản 73,072 tỷ đồng.
Về xử lý về kinh tế, Thanh tra Chính phủ đề nghị Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam chỉ đạo các đơn vị thành viên thực hiện nộp số tiền thu nhập doanh nghiệp tính thiếu do một số khoản chi không được giảm trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp (chi không phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh; chi phí vượt định mức tiêu hao nguyên vật liệu; chi hỗ trợ tiền lương cho nhà phân phối; chi hỗ trợ khách hàng cấp 3) số tiền 38,5 tỷ đồng. Trong đó Công ty Thuốc lá Thăng Long: 6,7 tỷ đồng; Công ty Thuốc lá Sài Gòn: 11,3 tỷ đồng; Công ty Thương mại Miền Nam: 13,1 tỷ đồng; Công ty Thương mại thuốc lá: 6,8 tỷ đồng; Công ty Xuất nhập khẩu thuốc lá gần 400 triệu đồng…
Kiến nghị điều tra doanh nghiệp có dấu hiệu trốn thuế
Về nguồn gốc một số nguyên liệu thuốc lá của Doanh nghiệp Tư nhân Tuấn Dung bán cho một số công ty thành viên của Vinataba, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an điều tra, xác minh, làm rõ những vụ việc mua bán nguyên liệu của Doanh nghiệp tư nhân Tuấn Dung có dấu hiệu của tội “trốn thuế” theo Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015.
Sau khi Thanh tra Chính phủ có kết luận, Văn phòng Chính phủ đã có thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái như sau: Về việc Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an làm rõ việc mua bán nguyên liệu của Doanh nghiệp tư nhân Tuấn Dung, Thanh tra Chính phủ căn cứ các quu định để chuyển cơ quan điều tra xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật”.
