Tranh cãi xung quanh bản án 5 năm tù và một bữa ăn

Lừa đảo thanh toán tiền BHXH

Trong hai ngày 5 và 6/3/2018, TAND tỉnh Quảng Ninh do thẩm phán Dương Trọng Quang, chủ tọa phiên tòa, đã xét xử sơ thẩm vụ án hình sự thụ lý số 126/2017/HSST ngày 20/10/2017 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 164/2017/HSST-QĐ ngày 11/12/2017 đối với 11 bị cáo có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ để thanh toán tiền bảo hiểm xã hội (BHXH).

Trụ sở TAND tỉnh Quảng Ninh

TAND tỉnh Quảng Ninh tuyên bố: Đào Thị Ngọ 16 năm tù; Khổng Đình Dương 13 năm tù; Vũ Văn Phượng 8 năm tù; Ngô Văn Hùng 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 60 tháng từ ngày tuyên án sơ thẩm; Nguyễn Văn Đề 5 năm tù; Phạm Văn Hải 5 năm tù… Các bị cáo còn lại chịu nhiều mức án khác nhau.

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau: Từ năm 2013 đến tháng 5/2016, Khổng Đình Dương (cán bộ bộ phận một cửa BHXH huyện Tiên Yên) đã câu kết với Đào Thị Ngọ, Vũ Văn Phượng (đều là lao động tự do) thu thập hồ sơ BHXH của người lao động đã nghỉ việc (người lao động nghỉ việc nhưng không nắm được quy trình, thủ tục thanh toán để hưởng chế độ bảo hiểm), lập hồ sơ khống (giả mạo chữ viết, chữ ký, xác nhận khống nơi cư trú, lập khống ủy quyền…) để rút tiền trợ cấp BHXH một lần tại BHXH huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh.

Hành vi của các bị can phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cụ thể như sau: Khổng Đình Dương câu kết với Đào Thị Ngọ, Vũ Văn Phượng thu gom sổ BHXH, lập khống thủ tục đề nghị thanh toán 99 hồ sơ BHXH; chi tiền bồi dưỡng cho Hoàng Văn Thi, Bế Bích Liên để nhận tiền tại BHXH huyện Tiên Yên sai quy định. Tổng số tiền Khổng Đình Dương lừa đảo chiếm đoạt của BHXH huyện Tiên Yên là 3.926.587.194 đồng.

Cáo trạng cho biết, Vũ Văn Phượng thu gom được 26 sổ BHXH, đồng phạm với Khổng Đình Dương và Đào Thị Ngọ lừa đảo chiếm đoạt của BHXH huyện Tiên Yên tổng số tiền 978.138.078 đồng. Trong đó, Vũ Văn Phượng viết giả mạo 2 đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH một lần; Vũ Văn Phượng nhờ Ngô Văn Hùng – Trưởng công an xã Đồng Rui, huyện Tiên Yên viết giả mạo 20 đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH một lần; rồi Vũ Văn Phượng trực tiếp mang đơn đến nhờ Phạm Văn Hải – Chủ tịch UBND xã Đồng Rui ký xác nhận khống nơi cư trú của chủ sổ BHXH và chuyển toàn bộ 22 đơn được lập giả mạo để Khổng Đình Dương hợp thức hóa hồ sơ rút tiền BHXH (22 hồ sơ BHXH thanh toán được 872.660.714 đồng).
 

“Lợi dụng chức vụ" từ một bữa ăn

Cáo trạng cũng khẳng định hành vi của các bị can phạm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, cụ thể như sau:

Nguyễn Văn Đề - Chủ tịch UBND xã Hải Lạng và Phạm Văn Hải – Chủ tịch UBND xã Đồng Rui đã lợi dụng nhiệm vụ, quyền hạn được giao làm trái công vụ, xác nhận khống nơi cư trú của các chủ sổ BHXH (các chủ sổ không cư trú tại xã Hải Lạng và xã Đồng Rui, huyện Tiên Yên; chủ sổ không trực tiếp đến xin xác nhận; thủ tục, giấy tờ xác nhận của công dân không được bộ phận một cửa chuyển đến).

“Xuất phát từ động cơ vụ lợi, cá nhân (Đề được Dương chi bồi dưỡng khoảng 2 triệu đồng; Hải được Hùng, Phượng mời ăn uống), Đề và Hải đã xác nhận khống nơi cư trú trong đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH một lần, tạo điều kiện cho các bị can lập khống hồ sơ chiếm đoạt tiền BHXH”, cáo trạng của TAND tỉnh Quảng Ninh khẳng định.

Trong bút lục 5786-5787, Phạm Văn Hải khai: “Vào năm 2013, trong quá trình công tác với cương vị là Chủ tịch UBND xã Đồng Rui, tôi làm sai quy trình, quy định về việc ký giấy tờ xác nhận cho công dân. Do nể nang Ngô Văn Hùng (lúc đó là Trưởng công an xã), Vũ Văn Phượng (công dân xã Đồng Rui), khi được Hùng, Phượng đưa các đơn đề nghị, tôi nhận trực tiếp từ Hùng và Phượng và ký xác nhận cho họ”. Khi ký xác nhận, Phạm Văn Hải không kiểm tra, không biết những người có tên trong đơn đề nghị có cư trú tại xã Đồng Rui hay không.

“Tôi không được bồi dưỡng vật chất gì, chỉ có một lần được Hùng mời đi ăn cơm tại bè xã Đồng Rui, hôm đó có Hùng, tôi, Ngọ, Dương và Nhàn cán bộ BHXH thành phố Hạ Long”, Phạm Văn Hải khai.

Tại phiên tòa, Phạm Văn Hải khai việc nhận khống 22 hồ sơ cho Vũ Văn Phượng do tin tưởng có chữ viết của Ngô Văn Hùng và do nể nang Vũ Văn Phượng và Ngô Văn Hùng nên không tư lợi, do vậy không phạm tội.

Tranh luận tại tòa, luật sư Nguyễn Văn Bảo, người bào chữa cho bị cáo Phạm Văn Hải cho rằng: “Cáo trạng truy tố bị cáo là thiếu căn cứ pháp lý và trái quy định pháp luật vì trong hồ sơ và tại phiên tòa không thể hiện bị cáo có mục đích vụ lợi. Việc quy kết mục đích vụ lợi chỉ dựa vào bữa ăn được mời là không khách quan, không toàn diện, vi phạm Điều 85 Bộ luật Tố tụng Hình sự. Việc truy tố là không đúng quy định của pháp luật. Bị cáo Hùng và bị cáo Hải có mối quan hệ thân tình lâu năm nếu họ có mời nhau đi ăn 1 bữa là bình thường chứ không có mục đích gì”.

Luật sư Nguyễn Văn Bảo cũng nêu quan điểm: “Cáo trạng kết luận chủ quan không đúng sự thật, oan sai vi phạm nghiêm trọng Điều 3, Điều 167 Bộ luật Hình sự 2015. Kết quả điều tra không đảm bảo khách quan, trong các bản khai của cơ quan điều tra và biên bản hỏi cung ông Hải khai ở phần đầu và cuối trái ngược nhau. Cơ quan tiến hành tố tụng không áp dụng tình tiết có lợi cho bị cáo theo Bộ luật Hình sự 2015. Do vậy hành vi của bị cáo mặc dù có cấu thành tội phạm nhưng vẫn được áp dụng quy định mới miễn trách nhiệm hình sự. Đề nghị tuyên bị cáo không có tội”.

Tán thành quan điểm của luật sư Nguyễn Văn Bảo, luật sư Nguyễn Quang Ninh cho rằng: “Các cơ quan tiến hành tố tụng đã xác định sai dấu hiệu bắt buộc của yếu tố chủ quan theo Điều 281 nay là Điều 356 Bộ luật Hình sự của vị đại diện Viện Kiểm sát không căn cứ vào diễn biến thực tế tại phiên tòa để có căn cứ kết luận việc phạm tội của ông Hải. Việc chỉ nhận thấy có chữ ký của ông Hải trong các đơn xác nhận và lời khai của các bị cáo khác khi mời ông Hải đi ăn để truy tố là không đúng và chủ quan”. Cho nên, luật sư Nguyễn Quang Ninh bày tỏ: “Đề nghị Hội đồng xét xử tuyên bị cáo Phạm Văn Hải không có tội”.