Tiến vào thị trường thực phẩm Halal 2.500 tỷ USD: Những địa phương đi đầu của Việt Nam

Những nông sản tiềm năng

Hiện nay, Ninh Thuận có tổng đàn dê, cừu hơn 220.000 con, sản lượng thịt hàng năm vào khoảng 4.000 tấn. Trong đó, đàn cừu có hơn 99.000 con và sản lượng thịt tương đương hơn 2.000 tấn/năm.

Từ năm 2009, tỉnh Ninh Thuận đã giao Sở NN-PTNT nghiên cứu, nhập các giống cừu từ UAE về để nhân nuôi, lai tạo. Hiện tại, Ninh Thuận có giống Cừu Phan Rang và các giống cừu lai nâng cao thể trạng và chất lượng thịt.

Với sản phẩm này, Công ty TNHH Nhật Thành Food có năng lực cung ứng và khả năng bao tiêu đầu ra trong nước, có nhà máy chế biến thịt cừu, dê, bò theo hình thức tập trung với kho đông lạnh âm 40 độ, đã nằm trong quy hoạch tỉnh đến năm 2030.

Bên cạnh đó, Ninh Thuận cũng có nhiều nông sản khác phù hợp với thị trường Halal như nha đam, điều, nho, táo, măng tây... Với các nông sản này, Công ty Cổ phẩn Thực phẩm Cánh đồng Việt thuộc Tập đoàn GC FOOD đã có 11 sản phẩm đạt chứng nhận Halal. Từ 2018 đến nay, Công ty đã xuất khẩu sang thị trường Trung Đông hơn 170 tấn/năm sản phẩm nha đam các loại.

Trong khi đó, ở Bến Tre, các sản phẩm trái cây, đặc biệt là dừa đã được xuất khẩu đi nhiều quốc gia trên thế giới cũng được người tiêu dùng Halal ưa chuộng.

Chỉ tỉnh riêng dừa và sản phẩm dừa, kim ngạch xuất khẩu đạt bình quân hơn 400 triệu USD/năm (chiếm khoảng 25 - 30% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng năm của tỉnh) với hơn 40 sản phẩm. Các sản phẩm làm từ dừa có thể kể đến như dầu dừa tinh luyện, mỹ phẩm từ dừa, sữa dừa, bột sữa dừa, mụn dừa, thạch dừa, cơm dừa nạo sấy, kẹo dừa, chỉ xơ dừa...

Bên cạnh đó, Bến Tre còn có 65km bờ biển và hơn 47.000ha diện tích nuôi trồng thủy sản. Với sản lượng nuôi trồng và khai thác thủy sản trên 500.000 tấn/năm, Bến Tre đủ sức đáp ứng nhu cầu cho chế biến thủy hải sản phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.

Chủ động kết nối từ sớm

Sau 2 lần khảo sát của Chủ tịch Tập đoàn AeroAsia Holdings đến từ Brunei, UBND tỉnh Ninh Thuận đã giao các Sở, ngành, địa phương rà soát bố trí quỹ đất quy hoạch dự án Nhà máy chế biến thịt cừu cho Công ty TNHH Nhật Thành Food.

Trong tương lai, hướng tới xuất khẩu thịt cừu theo tiêu chuẩn Halal sang thị trường 20 triệu dân của Tứ giác phát triển Brunei - Indonesia - Malaysia - Philippines và các nước có đông người Hồi giáo.

Ngoài ra, Công ty Cổ phần Thực phẩm Cánh đồng Việt thuộc Tập đoàn GC Food đã quảng bá sản phẩm nha đam đạt chứng nhận Halal tại Hội chợ Thương mại thực phẩm và đồ uống quốc tế thường niên (MIFB 2024) tại Kuala Lumpur tháng 7 vừa qua.

Bên cạnh đó, các sản phẩm nha đam đạt chuẩn Halal của Ninh Thuận cũng đang được trưng bày tại Phòng trưng bày sản phẩm của Đại sứ quán Việt Nam tại Doha, Qatar.

Với Bến Tre, tỉnh đã liên tục tổ chức các hội thảo liên quan đến thị trường Halal như "Xúc tiến hàng nông, thủy sản của tỉnh Bến Tre vào thị trường các quốc gia Hồi giáo" năm 2022 ở Hà Nội và "Xây dựng sản phẩm tiêu chuẩn Halal từ vùng Đồng bằng sông Cửu Long để tiếp cận các quốc gia Hồi giáo" vào năm 2023.

Các hội thảo này đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tỉnh và khu vực có dịp trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về thông tin thị trường và yêu cầu đối với hàng hóa xuất khẩu vào các quốc gia Hồi giáo, phần nào giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về cách thức xây dựng sản phẩm tiêu chuẩn Halal vào thị trường này.

Vào tháng 9/2023, được sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao, các Sở Công thương Bến Tre và Ninh Thuận đã ký kết Bản ghi nhớ hợp tác với Phòng Thương mại và Công nghiệp Saudi Arabia tại Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam và Saudi Arabia, thống nhất tạo điều kiện để giới thiệu, quảng bá sản phẩm Halal của tỉnh nhà đến các quốc gia Hồi giáo.

Khắc phục hạn chế và mở rộng thị trường

Bên cạnh một số mặt được, đối với thị trường các quốc gia Hồi giáo, các doanh nghiệp còn khó khăn trong việc tiếp cận thông tin thị trường, nhất là văn hóa tiêu dùng, kinh doanh và các quy định đối với sản phẩm Halal.

Do đó, các doanh nghiệp còn một số vấn đề chưa phù hợp với văn hóa Hồi giáo, từ nuôi trồng đến chế biến, bảo quản và mẫu mã, thương hiệu sản phẩm.

Cộng đồng doanh nghiệp đang cần hỗ trợ, giới thiệu danh sách các tổ chức chứng nhận Halal đáp ứng đủ điều kiện chứng nhận Halal nhằm thuận lợi hóa thương mại sản phẩm Halal và đẩy mạnh trao đổi thương mại các sản phẩm và dịch vụ Halal của Việt Nam với các thị trường Halal trên toàn cầu.

Mặt khác, hiện nay chưa có bộ tiêu chuẩn Halal thống nhất áp dụng với tất cả các nước trên toàn cầu; có nhiều tổ chức được phép cấp chứng nhận Halal, nhưng quy trình thủ tục cấp chứng nhận của các tổ chức không thống nhất.

Ngoài ra, việc đầu tư dây chuyền sản xuất, trang thiết bị riêng biệt trong các khâu từ đóng gói, bảo quản, vận chuyển… theo tiêu chuẩn Halal tốn nhiều chi phí của doanh nghiệp.

Đây là vấn đề quan ngại nhất, vì phần lớn doanh nghiệp tỉnh là doanh nghiệp nhỏ và vừa, năng lực và khả năng còn nhiều hạn chế. Kết quả là, số lượng doanh nghiệp xuất khẩu được chứng nhận Halal còn khá khiêm tốn.

Trước tình hình đó, các địa phương bày tỏ mong muốn sẽ nhận được sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao, các cơ quan hữu quan trong và ngoài nước trong việc tiếp cận hiệu quả thị trường Halal toàn cầu và thu hút nguồn lực phục vụ phát triển ngành Halal.

Cụ thể, hỗ trợ kết nối, trưng bày, giới thiệu sản phẩm tại một số cơ quan đại diện Việt Nam ở một số thị trường Halal. Thông qua cầu nối là các cơ quan đại diện ngoại giao ở nước ngoài giúp thường xuyên cập nhật thông tin về tình hình kinh tế thương mại, nhu cầu và điều kiện xuất nhập khẩu sản phẩm tại thị trường Halal qua các sự kiện trực tiếp/trực tuyến.

Bên cạnh đó, đề xuất các cơ quan quản lý Nhà nước của Việt Nam hướng dẫn quy trình, thủ tục để được cấp chứng nhận Halal và hỗ trợ xúc tiến thương mại vào các thị trường Halal cũng như các thông tin về hàng rào thương mại, tiêu chuẩn nhập khẩu của thị trường Hồi giáo.

Tăng cường hợp tác song phương giữa Việt Nam và đa phương, các đối tác về các sản phẩm Halal, đẩy mạnh ký kết các thỏa thuận về tăng cường sản xuất và phân phối thực phẩm đạt tiêu chuẩn Halal sang các thị trường trọng điểm.