Triển khai kiến trúc Chính phủ điện tử góp phần chuyển đổi số ngành nông nghiệp

Ngày 9/4, Tổ Kiến trúc Chính phủ điện tử 3.0 (Bộ NN-PTNT) phối hợp với Viện Chiến lược Chuyển đổi số (Hội Truyền thông số Việt Nam) tổ chức Hội nghị tập huấn, hướng dẫn triển khai Kiến trúc Chính phủ điện tử và Kiến trúc dữ liệu.

Hội nghị nhằm thực hiện kế hoạch chuyển đổi số của Bộ NN-PTNT năm 2024, triển khai nhiệm vụ về xây dựng, cập nhật kiến trúc Chính phủ điện tử, kiến trúc dữ liệu phục vụ công nghệ thông tin (CNTT), chuyển đổi số, cải cách hành chính tại các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ NN-PTNT.

Quá trình chuyển đổi số gắn liền với xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản

Ông Đặng Duy Hiển, Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số và Thống kê nông nghiệp kiêm Tổ trưởng Tổ Kiến trúc Chính phủ điện tử 3.0 cho biết, việc ứng dụng CNTT vào hoạt động của các đơn vị ngày càng mạnh mẽ trong nhiều năm qua. 

Chính phủ điện tử gắn với 4 “không” gồm không gặp nhau, không giấy tờ, không tiếp xúc với người dân và không dùng tiền mặt. Chính phủ số gắn với 4 có gồm có môi trường an toàn, an ninh thông tin; có hệ thống thông tin được thiết kế lại; có chất lượng; có hiệu quả với những vấn đề lớn.

Ông Hiển cho biết, chuyển đổi số được cho là cánh tay nối dài, trên cơ sở làm toàn diện và tổng thể ở dạng nền tảng số hoàn toàn dựa vào dữ liệu và công nghệ số như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ chuỗi (Blockchain), và dữ liệu lớn (BigData)…

Để thực hiện, xây dựng và phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số và chuyển đổi số cần có quy hoạch, quy chuẩn và quy chế. Cụ thể, việc xây dựng kiến trúc Chính phủ điện tử nhằm quy hoạch có hệ thống cơ sở dữ liệu, lĩnh vực, liên lĩnh vực, nền tảng ngành và các hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung. Về quy chuẩn, tập trung xây dựng mô hình dữ liệu, chuẩn trao đổi dữ liệu, từ điển dữ liệu và thực hiện mở dữ liệu theo quy định. Về quy chế, cần xây dựng các quy định bắt buộc, khuyến nghị tuân thủ các nội dung quy hoạch và quy chuẩn.

Chia sẻ tổng quan về Khung kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam và kiến trúc Chính phủ điện tử Bộ NN-PTNT, ông Lê Nguyễn Trường Giang, Viện Chiến lược Chuyển đổi số khẳng định lại vai trò của chuyển đổi số có tác động quan trọng với sự phát triển của đất nước trong giai đoạn hiện nay.

Tuy nhiên, ông Giang cho rằng có nhiều vấn đề về cách làm, cách triển khai thực hiện khiến chuyển đổi số gặp khó khăn và chưa thể hiện rõ vai trò cũng như lợi ích gắn trực tiếp với công việc hiện nay. 

Ông Giang cho biết, việc hoàn thành chuyển đổi sang Chính phủ điện tử, hướng tới chuyển đổi số nhằm đảm bảo năng lực ứng dụng CNTT vào tiến trình đưa CNTT vào quản trị, quản lý. Đây cũng là bước đi giúp ngành nông nghiệp phát triển xanh, bền vững, phát triển kinh tế tuần hoàn… theo tiêu chuẩn và cam kết quốc tế.

Quá trình chuyển đổi số gắn liền với các hiệp định thương mại tự do và hiệp định thương mại kỹ thuật số mở rộng cũng như ảnh hưởng tới các hoạt động xuất nhập khẩu nông lâm thủy sản. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số đang bị thúc đẩy quá nhanh khiến nhiều thực hành bị “rối”, chưa thực sự hiệu quả.

Đại diện Viện Chiến lược Chuyển đổi số cho biết, một trong những thách thức lớn nhất mà ngành nông nghiệp đang đối diện khi tham gia thị trường xuất khẩu của Trung Quốc là sự không hợp nhất trong hệ thống hải quan. Việc sở hữu các thiết bị và máy móc hiện đại được cho là đủ để giải quyết vấn đề này, nhưng thực tế lại không phải như vậy. Vấn đề chính là sự không thống nhất trong việc chia sẻ dữ liệu giữa hệ thống của chúng ta và hệ thống hải quan của Trung Quốc.

Kết quả là hàng hóa từ Việt Nam thường bị kẹt tại cửa khẩu Việt Nam trong khi cửa khẩu Trung Quốc không gặp vấn đề tương tự. Nguyên nhân chính của tình trạng này là do hệ thống của chúng ta không tương thích hoặc không tuân thủ các yêu cầu và tiêu chuẩn của họ. Điều này gây khó khăn đối với việc xuất khẩu và làm ảnh hưởng đến kinh doanh của chúng ta.

Trong một bối cảnh khác, châu Âu đã áp đặt các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về khí thải và quy định về nguồn gốc của sản phẩm. Nếu không có đủ dữ liệu hoặc không thể chứng minh tuân thủ các yêu cầu từ phía bạn, Việt Nam sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường này. Vấn đề không chỉ dừng lại ở việc thiếu dữ liệu, mà còn ở việc dữ liệu hiện có không được sử dụng một cách hiệu quả.

Xây dựng kiến trúc Chính phủ điện tử hướng tới chuyển đổi số

Kiến trúc Chính phủ điện tử và Kiến trúc dữ liệu là hai nội dung quan trọng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ công nghệ thông tin, chuyển đổi số tại các đơn vị thuộc Bộ NN-PTNT. Việc không tuân thủ Kiến trúc Chính phủ điện tử của Bộ sẽ gây ra bất đồng nhất về giải pháp khi áp dụng kỹ thuật, công nghệ xây dựng hệ thống thông tin, nền tảng số. Không xây dựng Kiến trúc dữ liệu thì không thể hình thành dữ liệu, cơ sở dữ liệu theo các lĩnh vực chuyên ngành thống nhất từ Trung ương và địa phương hoặc mâu thuẫn trong quá trình chia sẻ, liên thông dữ liệu gây tốn kém nguồn lực và kéo dài thời gian đầu tư.

Việc xây dựng một kiến trúc Chính phủ điện tử là cực kỳ cần thiết để tăng cường khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu và sử dụng chung các tài nguyên công nghệ thông tin trong mỗi cơ quan nhà nước và giữa các cơ quan nhà nước với các tổ chức khác trên phạm vi toàn quốc.

Lý giải về tầm quan trọng của xây dựng kiến trúc Chính phủ điện tử, ông Giang cho biết, việc tăng cường kết nối giữa các cơ quan và tổ chức là cốt lõi để thúc đẩy sự hợp tác và tương tác hiệu quả. Khi mỗi đơn vị hoạt động theo cách riêng biệt, không có sự kết nối chặt chẽ, việc chia sẻ thông tin và tài nguyên trở nên khó khăn và không hiệu quả. Điều này có thể dẫn đến cô lập và sự phân mảnh, làm suy giảm khả năng hiệu quả của cả hệ thống.

Thứ hai, việc chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước và tổ chức khác nhau là điều quan trọng để tạo ra những quyết định thông minh và có trách nhiệm. Trong thế giới ngày nay, dữ liệu là quyền lực, và việc có khả năng truy cập và chia sẻ thông tin một cách nhanh chóng và an toàn giữa các đơn vị là chìa khóa để đưa ra những quyết định dựa trên bằng chứng và thông tin chính xác.

Cuối cùng, việc sử dụng chung các tài nguyên công nghệ thông tin không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn tạo ra một môi trường làm việc linh hoạt và hiệu quả. Thay vì mỗi cơ quan hoạt động độc lập với các hệ thống riêng biệt, việc sử dụng các tài nguyên chung có thể tối ưu hóa sự phối hợp và tăng cường khả năng thích ứng của chính phủ với các thách thức mới và phức tạp.

Nhìn về tổng thể, việc xây dựng một kiến trúc Chính phủ điện tử không chỉ là một nhiệm vụ cần thiết mà còn là một cam kết với sự phát triển và hiệu quả của quốc gia. Quá trình này đòi hỏi sự hợp tác và cam kết từ tất cả các bên liên quan để đảm bảo rằng có một hệ thống linh hoạt, đáng tin cậy và hiệu quả trong thời đại số hóa ngày nay.