Đến thăm nhà vườn trồng dưa hữu cơ ở thôn Đường Nhạn, xã Xuân Nộn, Đông Anh (Hà Nội), chúng tôi thấy có sự hỗ trợ của “4 nhà”, bao gồm các nhà khoa học trong Câu lạc bộ Đổi mới sáng tạo HIC (Câu lạc bộ HIC) chuyển giao tiến bộ kỹ thuật thâm canh dưa thơm và dưa lê sữa xanh (Hàn Quốc) theo hướng hữu cơ; doanh nghiệp (Công ty TNHH Hạt giống và Nông sản Năm Sao) đảm bảo khâu giống, vật tư và bao tiêu sản phẩm đầu ra; nhà nông Nguyễn Đức Tuy thực hiện đúng các tiến bộ kỹ thuật được chuyển giao; Hội Làm vườn TP Hà Nội làm điều phối các hoạt động của mô hình.
Vườn trồng giống dưa vàng Kim vương Năm Sao theo hướng hữu cơ của ông Nguyễn Đức Tuy. Ảnh: Hải Tiến.
Nói về những tiến bộ kỹ thuật chuyển giao cho mô hình, PGS.TS Đặng Văn Đông (Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả), Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ HIC cho hay, nhà vườn trồng dưa được chuyển giao công nghệ sản xuất tiên tiến, có nhà kính (nhà màng, nhà lưới) che mưa, chắn gió, ngăn côn trùng, có hệ thống thông gió, tưới nước tự động tới từng gốc cây và dùng màng nông nghiệp phủ luống, giữ ẩm đất và khống chế cỏ dại. Trong đó, chỉ sử dụng phân bón và thuốc BVTV có nguồn gốc hữu cơ vi sinh tự chế hoặc mua từ các cơ sở cung ứng có uy tín ở trong nước.
Đáng chú ý, việc chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho mô hình chủ yếu thực hiện qua điện thoại thông minh gắn kết với camera lắp đặt tại nhà vườn nên rất kịp thời, đạt hiệu quả cao.
Theo TS Nguyễn Tân Lộc (thành viên Câu lạc bộ HIC), cách làm nói trên cho rất nhiều tiện tích, thay vì phải đến tận nơi "cầm tay chỉ việc" cho nhà nông, nhà khoa học chỉ việc ngồi tại nhà tư vấn giúp người sản xuất thực hiện từ xa, giảm thời gian đi lại, giảm chi phí xăng xe, giảm phương tiện lưu thông trên đường. Đặc biệt, các nhà khoa học có thể cùng lúc chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho hàng chục, thậm chí hàng trăm nhà vườn khắp nơi trong cả nước.
Dưa vàng Kim vương Năm Sao rất phù hợp trồng ở vùng ĐBSH. Ảnh: Hải Tiến.
Minh chứng cho cách làm hiệu quả này là vườn dưa hữu cơ của ông Tuy rất ít sâu bệnh hại, quả nào cũng lớn đều như chia, năng suất đạt 1,7 tấn quả trên diện tích 500m2 nhà kính (tương đương khoảng 35 tấn/ha), được Công ty TNHH Hạt giống và Nông sản Năm Sao thu mua đồng giá 45.000đ/kg.
Kể về cơ duyên hối thúc lập vườn trồng dưa hữu cơ, ông Tuy bộc bạch, khu vườn này rộng 500m2, trước đây ông xây dựng trang trại nuôi lợn, vì mấy năm liền bị “bão giá” lợn và dịch tả lợn châu Phi “vùi dập”, rồi lại bị dịch Covid-19 trên người nên lợn không bán được, kinh tế gia đình ông Tuy khánh kiệt, phải bỏ chuồng không thể chăn nuôi trở lại. "Có muốn chuyển sang nuôi đối tượng khác cũng phải bỏ ra nguồn kinh phí lớn để chỉnh trang, tu bổ. Điều này vượt đã quá khả năng vay mượn của gia đình, nên tôi phải bỏ trại hoang tàn", ông Tuy kể.
Dưa lê sữa xanh Hàn Quốc. Ảnh: Hải Tiến.
Đang không biết làm gì để ổn định lại cuộc sống, ông Tuy đã được Hội Làm vườn Hà Nội cho tham gia dự án "Phát triển trồng rau, hoa quả chất lượng cao trên địa bàn Thành phố” và giúp kết nối các nhà khoa học và doanh nghiệp nêu trên. Nhờ dó, ông Tuy đã tiết kiệm được chi phí chuyển giao tiến bộ kỹ thuật trồng dưa thơm hữu cơ, được Công ty TNHH Hạt giống và Nông sản Năm Sao ứng trước giống, vật tư sản xuất và bao tiêu sản phẩm theo giá thị trường tại thời điểm thu hoạch.
Theo tính toán của ông Tuy, với đơn giá đầu tư 1,6 triệu đồng/m2 nhà kính công nghệ cao, sau 6 vụ (2 năm) trồng dưa, ông sẽ khấu hao hết vốn bỏ ra hoặc ứng trước, đồng thời vẫn giữ được nhà kính gieo trồng thêm 8 - 10 năm nữa. Ông Tuy cho biết thêm, dưa thơm gọi chung cho dưa vàng, dưa lưới đang trồng tại các địa phương nước ta, nhưng mỗi khu vực, vùng miền chỉ phù hợp trồng một số giống dưa vàng hoặc dưa lưới, dưa lê sữa xanh khác nhau (tùy theo điều kiện thời tiết, thủy văn).
Sau 2 vụ trồng dưa thơm và dưa sữa xanh Hàn Quốc, ông Tuy còn rút ra kinh nghiệm, để sản xuất theo hướng hữu cơ, chỉ được phòng trừ sâu bệnh bằng các loại thuốc BVTV vi sinh, phun sớm khi sâu còn nhỏ tuổi hoặc vết bệnh chớm xuất hiện.
Để tăng độ ngọt trái dưa, cần bón thêm dung dịch tự chế giàu kali (đường kính, chuối chín, sữa chua… ) hoặc chế phẩm sinh học Samrt – big. Đồng thời dừng tưới nước cho cây trước thu hái quả 7 - 10 ngày. Lưu ý, quả dưa sau thu hoạch nên để thêm 1 - 2 ngày cho chín thêm, ăn sẽ ngọt hơn rất đáng kể. Có thể luân canh dưa thơm với các cây cà chua, dưa leo, ớt chuông... giúp giảm áp lực phát sinh sâu bệnh hại.
