Nếu không có dăm sáu chiếc xe ô tô chở hàng nông sản chờ thông quan thì khó tin đây là khu kinh tế cửa khẩu Kim Thành với rất nhiều kỳ vọng về việc xuất nhập khẩu với đại lục Trung Quốc…
Cửa khẩu quốc tế Lào Cai bao gồm: Cầu Hồ Kiều xe lửa, cầu Hồ Kiều đường bộ và cầu Kim Thành nối với thị trấn Hà Khẩu, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc).
Khi tỉnh Lào Cai mới tái lập vào tháng 10/1991, con đường nối với Hà Khẩu tất cả các loại phương tiện giao thông đường bộ duy nhất phải qua cầu Hồ Kiều xe lửa. Chiếc cầu trở nên quá tải, với hàng ngàn lượt xe tải, xe thồ và người đi bộ.
Cầu Hồ Kiều đường bộ được xây dựng sau đó ít năm, cách cầu Hồ Kiều xe lửa về phía hạ lưu sông Nậm Thi vài trăm mét.
Chiếc cầu cũng trở nên chật chội khi Việt Nam xuất khẩu quặng thô và XNK hàng nông sản. Từ đó ý tưởng xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Kim Thành và xây dựng cầu Kim Thành cách cầu Cốc Lếu chừng 2km về phía thượng lưu sông Hồng.
Cầu đường bộ Hồ Kiều chỉ dành riêng cho việc XNK hàng nông sản thực phẩm nhỏ lẻ do cư dân hai phía biên giới thực hiện, cầu Kim Thành là hàng hóa XNK bằng phương tiện ô tô có trọng tải lớn. Việc xây dựng cầu Kim Thành đã giải phóng một lượng hàng hóa cùng lượng xe cộ rất lớn cho cầu đường bộ Hồ Kiều mà nhiều lúc trở nên quá tải nhất là vào mùa XK vải quả tươi và hàng nông sản cuối năm.
Cầu Hồ Kiều đường bộ hiện dành riêng cho người đi du lịch và cư dân biên giới hai nước mua bán hàng hóa xách tay và chở bằng xe đạp chỉ nhộn nhịp vào buổi sáng, còn cầu Kim Thành thì thường xuyên vắng ngắt vì rất ít hàng hóa qua lại kể cả những ngày cuối năm này.
Cửa khẩu Kim Thành chỉ có 5-6 xe ô tô XK hàng sang TQ đang chờ thông quan
Trong khi đó hàng tạm nhập tái xuất nhiều tháng chật cứng cửa khẩu phụ Bản Vược khiến nhiều DN XK hàng nông sản: Gạo, mủ cao su, đường… của Việt Nam phải làm đơn kêu cứu tới Bộ Nông nghiệp-PTNT, báo Nông nghiệp Việt Nam và nhiều cơ quan TW khác.
Hơn 9h sáng ngày 17/11 PV báo NNVN có mặt tại cửa khẩu Kim Thành (nằm trong khu vực cửa khẩu quốc tế Lào Cai), mặc dù tại đây từ ngày 12/11/2015 tỉnh Lào Cai tổ chức Hội chợ quốc tế nhưng chỉ lác đác vài chiếc xe máy, vài chiếc ô tô vào khu kinh tế cửa khẩu Kim Thành.
Tôi phóng thẳng xe máy vào hội chợ, khách mua hàng thì chẳng có mấy người, chủ yếu là người bán hàng. Những nhân viên bán hàng thấy tôi cũng chẳng niềm nở, vì họ biết những người đến đây chỉ xem hàng, một cô gái bảo tôi: Cuối hội chợ rồi, chán lắm chả có mấy người mua đâu bác ạ, nhân viên quầy hàng nọ sang tán gẫu với nhân viên quầy hàng kia thôi. Một số quầy đã dọn hàng, bởi chẳng có khách hàng mà nằm đây đến hết hội chợ thì tốn kém lắm…
Khu làm thủ tục thông quan nằm cách khu hội chợ vài trăm mét, lúc này cũng vắng ngắt, chỉ có dăm sáu chiếc ô tô chở ván bóc, sắn củ tươi phía Việt Nam XK sang Trung Quốc đang nằm chờ thủ tục thông quan. Nhờ những chiếc xe đó người ta mới nhận ra đây là cửa khẩu Kim Thành trong ngút ngàn lau lách. Nhiều khu nhà xây dựng dở dang bỏ hoang từ nhiều năm nay đứng trước khu vực hội chợ càng khiến cho khu kinh tế cửa khẩu Kim Thành thêm u sầu.
Trạm Kiểm dịch thực vật Kim Thành thuộc Chi cục kiểm dịch thực vật vùng VIII nằm trên tầng 3 khu nhà liên ngành, lúc tôi đến chỉ có hai khách hàng đang làm thủ tục kiểm dịch, ngồi một lúc mới thấy vài ba người nữa tới, họ ngồi trên chiếc ghế ngoài hành lang.
Công nhân Cty Nguyên Vũ phân loại khoai tây
Ông Trần Văn Hoàng - Phó Chi cục trưởng kiêm Trạm trưởng Trạm KDTV Kim Thành, ông cho hay: So với những năm trước thì hàng hóa XNK năm nay qua cửa khẩu Lào Cai giảm rất nhiều, nhất là mặt hàng khoai tây. Vào thời gian này mọi năm, khoai tây nhập khẩu ồ ạt, có ngày vài trăm tấn, nhưng năm nay thì nhập khẩu nhỏ giọt mỗi ngày vài chục tấn, có ngày chả có xe nào…
Nói rồi ông mở máy tính đọc cho tôi từng con số: Từ đầu vụ nhập khoai tây đến giờ mới có hơn 10 DN tới đây làm thủ tục kiểm dịch, trình 16 giấy phép nhập khẩu. Tuy nhiên, chỉ có 4 DN nhập khẩu với số lượng lớn, bao gồm: Cty Nguyên Vũ nhập 3.205 tấn, Cty Hà Thành nhập 2.200 tấn, Cty Hải Long nhập 759 tấn, ngoài ra có Cty Hoa Lợi nhập vài chục tấn không đáng gì. Còn các Cty khác nhập một vài xe nhỏ lẻ. Tổng lượng khoai tây giống và khoai tây thương phẩm nhập về Việt Nam từ đầu vụ tới nay là 344 lô bằng 8.667,7 tấn…
Ông Nguyễn Văn Tuân – Chi cục trưởng Chi cục KDTV vùng VIII cho hay: Đang là chính vụ nhập khoai tây, nhưng lượng khoai tây nhập năm nay đến thời điểm này chỉ bằng ½ năm ngoái, ít hơn nhiều những năm trước đây. Năm cao điểm cửa khẩu Lào Cai nhập khoảng 40.000 tấn, bãi hóa trường tràn ngập khoai tây…
Giám đốc Cty Nguyên Vũ dẫn tôi và ông Trần Văn Hoàng về kho chứa khoai tây nhập khẩu nằm cách cửa khẩu chừng 1km. Lúc này trong kho có hơn chục người đang phân loại khoai tây bốc lên xe container chở về TP.Hồ Chí Minh.
Ông Nguyên Vũ cho hay: Mọi năm sân kho chật xe chờ bốc hàng, năm nay thì lèo tèo 1-2 xe. Đã mấy hôm rồi hôm nay mới có một xe vào bốc hàng… Nói rồi ông chỉ đống khoai tây giống đang nảy mầm xếp đầy trong kho: Số khoai tây giống còn tồn trong kho chừng 80 tấn, đến giờ này chưa bán được coi như bỏ thối, nhiều củ đã nảy mầm hoặc thối, thiệt hại mấy trăm triệu đồng đấy anh ạ… Nhìn gương mặt héo úa của vị GĐ nhập khẩu khoai tây thật chua xót.
Cho đến lúc này câu hỏi vì sao lượng khoai tây nhập khẩu về Việt Nam ít ỏi như vậy, phải chăng trong nước đã SX được một lượng khoai tây đáng kể hay vì lý do nào đó khiến người dân Việt Nam ít dùng khoai tây Trung Quốc?
Khoai tây giống nằm chết dí trong kho, nhiều củ đã nảy mầm
Không chỉ mặt hàng khoai tây, nhiều mặt hàng hoa quả khác lượng hàng nhập khẩu cũng giảm ghê gớm. Theo thống kê, từ đầu năm đến nay trạm KDTV Kim Thành làm thủ tục nhập khẩu nhiều nhất là đào quả tươi 183 lô, trọng lượng 2.722 tấn, gừng củ tươi 172 lô trọng lượng 1.626 tấn, hạt hướng dương 342 lô, trọng lượng 6.731 tấn, hồng quả tươi 262 lô, trọng lượng 4.165 tấn, lựu quả tươi 840 lô, trọng lượng 19.419 tấn, nho quả 532 lô, trọng lượng 6.090 tấn, rau bắp cải 935 lô, trọng lượng 26.332 tấn…
Hàng XK đáng kể nhất là gỗ sa mu 8 lô, 1.091 m3, hồ trăn hạt 38 lô, trọng lượng 1.798 tấn, gỗ ván bóc 4.923 lô, trọng lượng 166.865 tấn, sắn củ tươi 850 lô, trọng lượng 89.106 tấn, sắn lát khô 411 lô, trọng lượng 41.266 tấn, thanh long quả tươi 112 lô, trọng lượng 3.027 tấn, thảo quả khô 31 lô, trọng lượng 1.055 tấn…
Vài năm trước đây cầu Hồ Kiều đường bộ hàng hóa XNK đông nghìn nghịt vào cuối năm, còn năm nay toàn bộ khu vực cửa khẩu Lào Cai hàng hóa XNK thưa thớt, nhất là khu kinh tế cửa khẩu Kim Thành khá vắng vẻ, không như nhiều người mong đợi.
