Làng làm hoa giấy Thanh Tiên nằm ở hạ lưu dòng sông Hương, xã Phú Mậu, huyện Phú Vang cứ đến tháng Chạp lại nhộn nhịp, tô điểm thêm cho mùa xuân xứ Huế.
Hàng năm cứ mỗi độ Tết đến xuân về, những chông hoa giấy Thanh Tiên rực rỡ sắc màu được người dân bày bán ở chợ làng quê xứ Huế và các chợ nơi lớn như Đông Ba, An Cựu... Hoa giấy cũng khoe sắc, tô điểm thêm cho mùa xuân xứ Huế, trên bàn thờ ngày Tết luôn có một cây hoa giấy với nhiều màu sắc.
Gắn bó với nghề làm hoa giấy quá nửa đời người, bà Nguyễn Thị Thanh Tâm, chủ cơ sở hoa giấy Thanh Tâm kể rằng, xưa kia ai trong làng cũng biết làm hoa giấy. Từ khi là những đứa trẻ ngồi chơi trong lòng ông bà, đôi bàn tay nhỏ của bà đã tập gấp những cánh hoa xinh. Với mong muốn gìn giữ nghề truyền thống của cha ông, bà đã thành lập cơ sở hoa giấy này vừa như một công việc mưu sinh và cũng là nhằm góp phần lan tỏa và lưu truyền nét đẹp hoa giấy Thanh Tiên cho các thế hệ sau.
PV: Bà NGUYỄN THỊ THANH TÂM, chủ cơ sở hoa giấy Thanh Tâm, xã Phú Mậu, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên – Huế
Theo các nghệ nhân, nghề làm hoa giấy Thanh Tiên xuất phát từ tín ngưỡng dân gian. Với óc tưởng tượng phong phú và bàn tay khéo, các nghệ nhân ở làng Thanh Tiên đã mô phỏng các loại hoa có ở tự nhiên như: Hoa Bìm Bìm, hoa Cúc đơn, hoa Cúc kép, hoa Mắm nêm, hoa Tường vi, hoa Quỳ và sau đó là hoa Sen.
Hoa giấy Thanh Tiên có hai loại: hoa ngũ sắc, bắt đầu được làm từ tháng 10, chủ yếu dùng để cắm ở những nơi tôn trí như Trang Ông, Trang Bà, Táo quân, bàn thờ, chùa chiền... Hàng năm thay thế một lần vào Tết nguyên Đán, hoa mới được thay thế, hoa cũ hạ xuống “Duống” và đốt đi gọi là “Tẩu”. Loại thứ 2 là hoa sen giấy được làm quanh năm để trang trí. Dù loại nào thì tất cả các công đoạn làm hoa đều cần đến đôi bàn tay con người, đòi hỏi ở nghệ nhân sự kiên nhẫn, khéo léo đầy yêu thương.
Vài năm trở lại đây, sản phẩm hoa giấy Thanh Tiên đã góp mặt tại Festival Huế, Festival làng nghề, lễ hội áo dài, cung đình, các sự kiện văn hóa... thậm chí xuất khẩu sang nhiều nước.
Theo ông Nguyễn Hiếu, một nghệ nhân đã có gần 20 năm trong nghề làm hoa giấy, đặc biệt là hoa sen, với sự dịch chuyển của thời gian, ngày hoa giấy Thanh Tiên không còn đơn thuần phục vụ cho việc thờ cúng tại những không gian nhất định mang tính truyền thống mà được khách hàng ưa chuộng để trang trí trong không gian gia đình, hàng quán.
Trải qua thời gian hàng trăm năm, hoa giấy Thanh Tiên không còn là tài sản riêng của ngôi làng nhỏ ven sông nữa mà đã lan tỏa thành thứ văn hóa tinh thần của toàn bộ người dân Huế và đã lan tỏa ra các tỉnh lân cận như Quảng Trị, Đà Nẵng cũng như những nơi có người Huế cư ngụ mỗi khi Tết đến, xuân về.
Công Điền - Kim Anh
