Tại “Diễn đàn Quốc gia về sức khoẻ môi trường lần thứ ba” do Bộ TN-MT, Bộ Y tế và WHO tổ chức ngày 25/12, ông Trịnh Quân Huấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho hay: “Cùng một lúc chúng ta phải đối diện với trình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Rác, chất thải y tế, chất thải công nghiệp… là những tác nhân gây ung thư cho cộng đồng. Cảnh báo mang tính xã hội đầu tiên chính là những “làng ung thư”, “dịch tả”… ngày càng có diễn biến phức tạp ở các địa phương”.
Đánh giá về mức gánh nặng bệnh tật do môi trường gây ra, PGS.TS Trương Việt Dũng (Bộ Y tế ) đưa ra các con số thống kê: Có khoảng 24% gánh nặng bệnh tật và 23% số ca tử vong là do yếu tố môi trường. Khoảng 36% số ca tử vong trẻ em từ 0-6 tuổi do tác nhân môi trường gây ra. Các bệnh có gánh nặng bệnh tật từ tác nhân này là tiêu chảy (94%), viêm nhiễm đường hô hấp (20-42%). Những chấn thương, tai nạn chủ yếu do phóng xạ và công nghiệp chiếm 44%. Bệnh sốt rét, 42% số ca mắc do môi trường sống .
Theo thống kê của Cục Vệ sinh an toàn thực phẩm, năm 2005 có khoảng 4.000 trường hợp bị ngộ độc thực phẩm, trong đó có 50 ca tử vong. Năm 2007 dịch tả lan nhanh 14 tỉnh thành và gần 2.000 người bị mắc bệnh tiêu chảy cấp nguy hiểm, là một minh chứng rất cụ thể cho vấn đề sức khoẻ môi trường do không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Theo thống kê của Bộ Y tế, hàng năm cả nước có khoảng 200.000 người mắc ung thư mới và khoảng 70.000 người chết vì căn bệnh này. Nguyên nhân làm cho các ca ung thư ngày càng gia tăng, theo đánh giá của Bộ Y tế và Bộ TN-MT, thủ phạm chính là môi trường đang xuống cấp nghiêm trọng. |
Hiện nay, một điều đang làm đau đầu các nhà quản lí môi trường Việt Nam là chất thải. Chất thải đến từ mọi nơi mọi lúc. Ông Trần Hồng Hà - Cục trưởng Cục Bảo vệ môi trường (Bộ TN-MT) cảnh báo: “Mỗi năm lượng chất thải rắn phát sinh toàn quốc là khoảng 15 triệu tấn, trong đó có 150 nghìn là chất thải nguy hại. Dự báo đến năm 2010 nó có thể tăng từ 24- 30%. Nguy cơ nhiễm bệnh cộng đồng từ nguồn chất thải này là vô cùng lớn”.
Liên quan đến vấn đề chất thải bệnh viện, ông Trịnh Quân Huấn cũng tỏ ra lo ngại khi hiện nay nguồn chất thải này vẫn chưa có quy trình xử lí triệt để, đặc biệt là là tại các cơ sơ y tế địa phương.
Tính đến cuối năm 2002, cả nước có khoảng 4.295 cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng đang được rà soát, bao gồm 284 cơ sở kinh doanh, 52 bãi rác, 84 bệnh viện, 25 kho thuốc bảo vệ thực vật, 3 khu tồn dư lưu chất đọc hoá học. Trong những năm qua, các nghành liên quan có kế hoạch dài hạn để xử lí triệt để ô nhiễm môi trường, nhưng kết quả đạt được là rất thấp (26%). Tỷ lệ các tỉnh thành thành phố hoàn thành xử lí triệt để chỉ chiếm 20/64 tỉnh thành.
Bộ Y tế và Bộ TN-MT đang xây dựng “Chương trình mục tiêu quốc gia về sức khoẻ môi trường đến năm 2015” để trình Chính phủ phê duyệt đầu năm 2008. Theo đó, khoảng 4.000 tỷ được đề nghị đầu tư cho các hoạt động như: Xây dựng hệ thống giám sát, theo dõi và thống kê, nghiên cứu và đánh giá tác động ô nhiễm môi trường lên sức khoẻ người dân; giải quyết dứt điểm các điểm nóng về sức khoẻ môi trường… |
Theo ghi nhận của Bộ Y tế, tính đến nay có khoảng 51 làng, xã nằm rải rác ở 25 tỉnh/thành phố trong cả nước được ghi nhận là những “làng ung thư”. Tập trung chủ yếu ở miền Bắc, miền Trung - nơi diễn ra các hoạt động tiểu thủ công nghiệp và làng nghề cao với cường độ cao (Hà Tây, Bắc Ninh, Nam Định), gần các khu công nghiệp cũ (như Thái Nguyên, Phú Thọ) hoặc gần các kho bảo vệ thực vật cũ (Nghệ An, Hà Tĩnh)... Tại các làng nghề (trong tổng 1.500 làng nghề sản xuất của cả nước), tỷ lệ dân mắc bệnh thông thường và bệnh hiểm nghèo do ô nhiễm môi trường cao gấp 2-3 lần các làng, xã thuần nông. Theo thống kê của Sở Y tế Nam Định, năm 2006, số người mắc tiêu chảy có nguy cơ từ môi trường là 9.714 người. Hiện Nam Định và Phú Thọ là một trong hai tỉnh đang bị cảnh báo về ô nhiễm môi trường do ảnh hưởng của hoạt động làng nghề và hoá chất công nghiệp.
Hàng năm chỉ có khoảng 10% số công nhân lao động được khám định kỳ, trong đó sức khoẻ chỉ đạt loại hai, loại ba. Theo thống kê của các bệnh viện, đối tượng chủ yếu mắc viêm mũi, viêm phế quản, phổi thường là những người tiếp xúc với môi trường độc hại như công nhân mỏ, công nhân dệt, xây dựng… và khi ngừng lao động các biến chứng như lao phổi, nhiễm khuẩn phế thải, tràn khí phế mạc… vẫn đe doạ sức khỏe cộng đồng.