Ngày 21/1 tới đây, Hội đồng xét xử Tòa án Nhân dân TP Hà Nội sẽ công bố phán quyết đối với ông Lê Tiến Phương, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận, cùng 16 đồng phạm liên quan đến vụ án sai phạm trong việc giao đất, gây thiệt hại hơn 308 tỷ đồng. Đây là một trong những vụ án lớn, phơi bày những lỗ hổng trong công tác quản lý đất đai và tài sản công tại địa phương.
Theo cáo trạng, ông Lê Tiến Phương và các đồng phạm bị cáo buộc vi phạm quy định pháp luật trong quản lý, sử dụng tài sản nhà nước, gây thất thoát, lãng phí. Vụ việc bắt nguồn từ quyết định chuyển mục đích sử dụng hơn 363.000m2 đất tại phường Phú Thủy, TP Phan Thiết. Mảnh đất này, ban đầu được quy hoạch làm cơ sở thể dục, thể thao, đã được chuyển đổi thành đất ở đô thị thông qua những sai phạm trong quá trình thẩm định và phê duyệt giá đất.
Bị cáo Lê Tiến Phương (hàng đầu) cùng đồng phạm. Ảnh: An ninh thủ đô.
Hành vi sai phạm của các bị cáo không chỉ gây thiệt hại lớn về kinh tế mà còn làm giảm uy tín của chính quyền địa phương, gây bức xúc trong dư luận. Những quyết định vi phạm này được thực hiện với sự tham gia của nhiều lãnh đạo chủ chốt tại tỉnh Bình Thuận, bao gồm các sở, ngành liên quan như Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Sở Tài chính, và Sở Xây dựng.
Là Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận giai đoạn xảy ra sai phạm, ông Lê Tiến Phương đóng vai trò chỉ đạo xuyên suốt trong vụ án. Ông Phương được xác định là người trực tiếp ký duyệt giá đất với mức 2.577.000 đồng/m2, dù đã được báo cáo đầy đủ về sự không hợp lý của phương án giá này. Theo Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND), ông Phương đã phớt lờ các quy định pháp luật cũng như chỉ đạo từ Ban Thường vụ Tỉnh ủy, dẫn đến sai phạm nghiêm trọng trong quản lý tài sản công.
Không chỉ vậy, ông Phương còn chịu trách nhiệm cao nhất trong việc phê duyệt chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất thể dục, thể thao sang đất ở đô thị. Quyết định này không chỉ vi phạm quy hoạch ban đầu mà còn gây thất thoát tài sản nhà nước, với số tiền thiệt hại được xác định lên đến hơn 308 tỷ đồng.
Trong vụ án này, nhiều lãnh đạo sở, ngành cũng bị cáo buộc có vai trò quan trọng trong việc hợp thức hóa các quyết định sai phạm. Ông Hồ Lâm, Giám đốc Sở TN&MT, là người chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc xây dựng và trình duyệt phương án giá đất. Dù biết rõ kết quả thẩm định giá từ Công ty Thẩm định giá Miền Nam không tuân thủ các nguyên tắc pháp luật, ông Lâm vẫn trình phương án này lên Hội đồng thẩm định và UBND tỉnh phê duyệt.
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Văn Phong, cựu Giám đốc Sở Tài chính, và ông Xà Dương Thắng, cựu Giám đốc Sở Xây dựng, cũng bị cáo buộc thiếu trách nhiệm trong quá trình tham gia thẩm định giá đất và phê duyệt phương án quy hoạch. Những quyết định của họ không chỉ vi phạm pháp luật mà còn góp phần tạo điều kiện cho sai phạm của các cấp lãnh đạo tỉnh.
Các chuyên gia thuộc Công ty Thẩm định giá Miền Nam, dù được đánh giá là những người có trình độ chuyên môn cao, đã cung cấp kết quả thẩm định giá đất sai lệch, không tuân thủ quy định. Điều này dẫn đến việc UBND tỉnh Bình Thuận dựa vào các thông tin không chính xác để phê duyệt giá đất, gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Các kiểm sát viên thực hành quyền công tố tại phiên tòa xét xử cựu Chủ tịch tỉnh Bình Thuận. Ảnh: Báo Tiền phong.
VKSND nhận định, vụ án không chỉ gây thất thoát tài sản nhà nước mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của nhân dân vào chính quyền. Với thiệt hại 308 tỷ đồng, đây là con số rất lớn, tác động trực tiếp đến nguồn ngân sách địa phương. Sai phạm này cũng khiến hình ảnh và uy tín của Đảng, Nhà nước bị suy giảm, gây ra những dư luận xấu trong xã hội.
Bên cạnh đó, việc xử lý không đúng quy định trong quản lý đất đai còn tạo ra tiền lệ xấu, khuyến khích các hành vi vi phạm pháp luật trong tương lai. Theo đánh giá của VKSND, vụ án này thể hiện rõ những lỗ hổng trong quản lý, giám sát tài sản công, đặc biệt là lĩnh vực đất đai và quy hoạch.
Trong quá trình xét xử, hầu hết các bị cáo đã thừa nhận hành vi sai phạm và bày tỏ sự ăn năn, hối lỗi. Một số bị cáo đã tự nguyện nộp lại phần tiền gây thất thoát, hy vọng được xem xét áp dụng các tình tiết giảm nhẹ. Tuy nhiên, VKSND nhấn mạnh rằng, việc lượng hình cần cân nhắc đến mức độ nguy hiểm của hành vi, vai trò cụ thể của từng bị cáo và tác động mà họ gây ra.
Riêng ông Lê Tiến Phương, với vai trò chỉ đạo chính, được đề nghị áp dụng mức án nghiêm khắc nhất. Các bị cáo khác, bao gồm ông Hồ Lâm, ông Nguyễn Văn Phong và ông Xà Dương Thắng, cũng đối mặt với mức án tương ứng với trách nhiệm của họ trong vụ án.
VKSND đã đề nghị truy thu toàn bộ số tiền thất thoát để khắc phục hậu quả, đồng thời kiến nghị xử lý hành chính và Đảng đối với những tổ chức, cá nhân liên quan không đủ căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự. Ngoài ra, cần tăng cường giám sát và cải cách mạnh mẽ trong lĩnh vực đất đai, nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm tương tự.
