Hình xăm cây tre trên lưng.
Ý nghĩa hình xăm đã thay đổi theo thời gian. Đó là khẳng định của tiến sĩ lịch sử Ivan Grinko, Trưởng nhóm nghiên cứu tại Đại học Sư phạm Moscow, Nga. Những hình xăm lâu đời nhất mà nhân loại phát hiện, đã có từ 5 nghìn năm trước. Các hình vẽ trên cơ thể hóa ra là bất hợp pháp, hoặc ngược lại, trở thành một huy hiệu danh dự, khi trang trí thi thể của các hoàng đế và tù nhân. Vì vậy, thật thú vị khi tìm hiểu về sự biến đổi của ý nghĩa hình xăm, từ một hành động sùng bái đến một công cụ hỗ trợ tâm lý.
Hình xăm được bảo quản khá kém trên vật liệu cổ nhân học nên không thể nói về thời điểm khởi phát một cách chính xác. Có những phát hiện riêng lẻ mà qua đó chúng ta có thể theo dõi lịch sử xuất hiện của hình xăm. Ví dụ kinh điển được nhắc đến liên quan đến hình xăm là “Người băng” nổi tiếng, được tìm thấy vào đầu những năm 1990 ở dãy Alps, với các họa tiết mà những nhà khảo cổ khẳng định khoảng 5.300 năm tuổi.
Thật khó biết ý nghĩa hình xăm của người cổ đại. Các nhà khoa học cho rằng, những hình vẽ ấy nhằm mục đích nghi lễ hoặc chữa bệnh. Ví dụ, Iceman được chẩn đoán mắc bệnh khớp, các bức vẽ nằm xung quanh những vùng trên cơ thể nơi anh ta đau nhất. Theo tiến sĩ lịch sử Ivan Grinko, hình xăm được thiết kế để giảm bớt nỗi đau.
Để thực hiện một hình xăm, xương động vật được mài sắc thường được sử dụng nhiều nhất. Thuốc nhuộm tự nhiên được bôi lên chúng để trộn tro của những người thân đã khuất. Người Slav ngoại đạo sử dụng tro gỗ nghiền nát, người Polynesia sử dụng than củi và các dân tộc khác sử dụng henna và bồ hóng.
Từ thế kỷ 18, hình xăm trở nên phổ biến trong thế giới văn minh. Người châu Âu bắt đầu làm quen với văn hóa xăm hình của các nước khác. Các hình xăm đã được áp dụng lên cơ thể bởi các thủy thủ, binh lính châu Âu và thậm chí cả hoàng gia - các vị vua của Vương quốc Anh George V và Edward VII và thậm chí cả Nga hoàng Nicholas II, người trong chuyến đi đến Nhật Bản đã xăm một con rồng trên cánh tay của mình.
Ý nghĩa hình xăm trên cơ thể con người có liên quan chặt chẽ đến logic tiến hóa. Các nhà khảo cổ chú ý, hình xăm thời cổ đại gần giống như cái đuôi của chim công. Từ quan điểm tiến hóa, chim công không cần đến cái đuôi nữa, vì việc duy trì là khó khăn và nguy hiểm. Mặt khác, lý thuyết khuyết tật lại cho rằng cái đuôi của chim công thể hiện sức sống và ám chỉ một kiểu gen đầy hứa hẹn về mặt sinh sản.
Các dân tộc sống trên lãnh thổ nước Nga hiện đại thường coi những hình xăm trên cơ thể là bùa hộ mệnh. Nhìn chung, ở hầu hết các dân tộc cổ xưa, việc xăm mình thường gắn liền với sự khởi đầu, một nghi thức bước sang tuổi dậy thì, chuyển sang một giai đoạn mới.
Trước khi đến Thánh địa, quân Thập tự chinh đã xăm hình một cây thánh giá, thường là trên cổ tay của họ. Một biểu tượng như vậy có thể giúp linh hồn của một chiến binh thiệt mạng trong trận chiến được an nghỉ mà không cần lễ tang. Mặc dù, góc độ khoa học làm rõ, nhìn chung việc xăm mình không được Cơ đốc giáo chấp thuận.
Vào thế kỷ 19, xã hội phương Tây bắt đầu gắn những hình xăm trên cơ thể với những bộ phận dân cư bị gạt ra ngoài lề xã hội. Vào những thời điểm khác nhau, hình xăm được coi là dấu hiệu của “hành vi xấu” hoặc thuộc về một nền văn hóa nhóm nhất định. Như ở Nhật Bản - trong thời Edo (1603-1868), tất cả các thành viên của nhóm tội phạm Yakuza đều xăm mình. Và ở một số vùng thuộc Liên Xô trước đây, hình xăm biểu thị tình trạng tội phạm của tù nhân và vị trí của anh ta trong hệ thống cấp bậc của nhà tù.
Hình xăm hoa sen trên cánh tay.
Ngày nay quan niệm thẩm mỹ đã thay đổi, hình xăm bắt đầu được hiểu là một loại hình nghệ thuật. Chất lượng bản vẽ đã thay đổi rõ rệt trong hai thập niên qua. Ý nghĩa hình xăm góp phần trang trí cho cơ thể. Đánh giá theo số liệu thống kê, tại Hoa Kỳ, 24% dân số có ít nhất một hình xăm vào đầu những năm 2000.
Còn ở Nga, 75% những người xăm hình không phải là những thủy thủ tàn bạo, quân nhân hay tù nhân mà là phụ nữ sống ở các thành phố lớn. Hình xăm có trên cánh tay hay cơ thể của các nhà quản lý, doanh nhân, nhà khoa học, bác sĩ còn phát triển như một văn hóa hình ảnh của riêng họ.
Một cuộc khảo sát gần đây của VTsIOM (cơ quan điều tra xã hội học ở nước Nga) cho biết: 58% người Nga có thái độ trung lập với hình xăm, 43% tin rằng hình xăm thể hiện mong muốn nổi bật và 20% cho rằng đó là mong muốn làm đẹp. Tuy nhiên, hình xăm còn được sử dụng như một phương tiện hỗ trợ xã hội và tâm lý.
Có một số dự án xã hội trong đó các studio xăm hình cung cấp hình xăm miễn phí cho những phụ nữ sống sót sau bạo lực gia đình hoặc đã trải qua hóa trị. Và đây là lúc nguồn tài nguyên trị liệu của hình xăm được sử dụng. Một mặt, nó là sự thể hiện việc thuộc về một cộng đồng nhất định, mặt khác là sự chuyển đổi sang một phẩm chất xã hội mới, mong khép lại những vấn đề cũ.
Một xu hướng thú vị khác: Đầu thập niên thứ hai của thế kỷ 21, hình xăm kỹ thuật số xuất hiện, với các điện cực được cấy dưới da. Nhờ các hình xăm, có thể theo dõi lượng đường trong máu, tình trạng chung của cơ thể và những thay đổi về lượng máu. Những hình xăm kỹ thuật số hình thành bởi các điện cực được cấy dưới da, sẽ thay đổi màu sắc tùy thuộc vào lượng đường trong máu.
Hình xăm hoa bỉ ngạn trên vai.
Thông thường, mọi người áp dụng các chủ đề cơ bản như hình xăm: đồ trang trí, chữ khắc (thông điệp) và hình ảnh vật tổ - động vật hoặc thực vật có liên quan đến chủ nhân của hình xăm. Nhiều người chọn hình xăm là hoa lá quen thuộc, hoặc hình xăm là những địa danh mà mình từng ghé đến. Thậm chí, hình xăm là thần tượng hoặc người yêu. Vì vậy, ý nghĩa hình xăm trở thành ký ức đời sống cá nhân.
