Bệnh trắng lá mía

Do không có thuốc trị và gây thất thu năng suất nghiêm trong, ruộng mía bị nhiễm bệnh nặng phải phá bỏ tránh lây lan.

Ở châu Á, bệnh ghi nhân đầu tiên ở Thái Lan thập niên 1950, Đài Loan (1958), Ấn Độ (1964), hiện nay gây hại ở Lào, Việt Nam.

Ở Việt Nam, bệnh phát hiện đầu tiên ở Đồng Nai (1966), sau đó thấy xuất hiện ở Bình Dương, Bình Thuận, Tây Ninh, Khánh Hòa, Phú Yên, Nghệ An (2005).

Tác nhân gây bệnh là Phytoplasma (Candidatus Phytoplasma), trước đây gọi là vi sinh vật giống Mycoplasma (Mycoplasma – like Organisms (MPOs).

Phytoplasma có kích thước siêu hiển vi, chỉ thấy qua kính hiển vi điện tử, là sinh vật gây bệnh không có vách tế bào, cấu trúc nội bào, ký sinh bắt buộc. Phytoplasma thường kết hợp với nhiều tác nhân gây bệnh khác để gây hại cho nhiều loại cây trồng.

Trên mía, Phytoplasma xâm nhập vào mô libe của các bó mạch dẫn, ảnh hưởng đến sự tổng hợp diệp lục tố (Chlorophyll), có thể lên đến trên 90%, khiến lá mất màu xanh, giảm quang hợp, lá trắng, cây còi cọc dần rồi chết.

Trước khi triệu chứng thể hiện thấy được bằng mắt, rất khó phát hiện phytoplasma (chỉ có thể xác định bằng sinh học phân tử PCR), do Phytoplasma có kích thước rất nhỏ và khó tìm thấy trong mạch dẫn.

Trên mía, Phytoplasma gây bệnh trắng lá mía (WLD), chồi cỏ (GSD: Grassy Shoot Disease) và chồi cỏ xanh (GGSD: Green Grassy Shoot Disease).

Bệnh trắng lá dễ nhận diện do triệu chứng khá đặc trưng, dễ nhân diện từ xa. Tuy nhiên triệu chứng điển hình là lá trắng. Thoạt tiên, trên lá non, vết bệnh khởi đầu là các sọc trắng chạy dọc gân chính, sau đó sọc liên kết lại và kéo dài dọc theo phiến lá làm toàn bộ lá có màu trắng, trên nền trắng có các đốm vàng, nâu.

Lá bệnh hẹp, mềm, mọc thẳng và nhỏ hơn lá bình thường. Thông thường lá non bị nhiễm trước, trong khi lá già vẫn còn xanh.

Bệnh nặng làm mía giảm quang hợp, chống chịu kém, dễ đổ ngã, mía lùn, đốt ngắn, năng suất sụt giảm nghiêm trọng, nhiều khi mất trắng.

Thông thường triệu chứng bệnh nhân thấy bằng mắt chỉ thể hiện khi mía ở giai đoạn tăng trưởng 2 - 4 tuần sau trồng. Ở Khánh Hòa, ghi nhận bệnh hại ở mía gốc 1 năm tuổi, mía tơ 2 - 3 tháng.

Cần lưu ý triệu chứng bệnh trắng lá dễ nhầm với triệu chứng thiếu sắt: Lá màu vàng kem, gân lá vẫn xanh, thiếu sắt thể hiện khu vực nhất định trên ruộng, trong khi bệnh trắng lá phân bố đều trên ruộng.

Bệnh trắng lá (WLD) và bệnh chồi cỏ (GSD) tuy cùng tác nhân gây bệnh, nhưng bệnh trắng lá không mọc chồi cỏ như bệnh GSD.

Thất thoát năng suất do bệnh trắng lá phụ thuộc chủ yếu vào tính nhiễm của giống, thời tiết và điều kiện môi trường.

Ở Đài Loan, mía trồng vụ thu cho thất thoát năng suất cao hơn các vụ khác. Ruộng thiếu nước, khô hạn giữa kỳ, thiếu chăm sóc, làm cỏ, bón phân kém, không cân đối, thời tiết nóng ẩm… bệnh dễ phát sinh và thất thoát năng suất cao hơn.