'Bão' giá lợn càn quét: [Bài 4] Nông hộ 'hụt hơi', doanh nghiệp chiếm sân chơi

Chăn nuôi nhỏ lẻ không có khả năng cầm cự

Trong ký ức của người có thâm niên hơn 20 năm trong nghề “bảy đáp” (nghề chuyên đi mua lợn về xẻ bán thịt), anh Nguyễn Văn Ngọc ở khu vực Kim Châu, phường Bình Định (thị xã An Nhơn, Bình Định) chưa bao giờ thấy chuyện qua Tết mà giá lợn hơi tăng cao ngất như hiện nay.

“Dịp Tết tôi phải mổ 4-5 con lợn. Những năm trước đây, qua Tết giá lợn thường hạ thấp, mỗi ngày tôi chỉ mổ 1 con, một phần bán cho bạn hàng, một phần mở sạp bán cho người dân trong xóm. Năm nay thì ngược lại, ra Tết giá mới tăng cao”, anh Ngọc chia sẻ.

Với góc độ chuyên môn, ông Huỳnh Ngọc Diệp, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Bình Định, chia sẻ: Hiện giá lợn nuôi trang trại ở Bình Định dao động từ 70.000-75.000 đồng/kg hơi, lợn nuôi trong nông hộ có giá gần 70.000 đồng/kg.

“Giá lợn tăng đột biến như hiện nay là do thị trường thiếu hụt lợn cục bộ. Nguyên nhân là do từ tháng 6/2024 trở về trước giá lợn hạ thấp kéo dài. Thời điểm ấy chỉ những gia trại, trang trại nuôi lợn số lượng nhiều theo hướng công nghiệp mới cầm cự được. Trong khi đó, trước đây Bình Định đã từng bị dịch tả lợn Châu Phi gây hại, giờ mầm bệnh còn tồn tại trong môi trường có thể phát sinh bất cứ lúc nào, lo lắng đủ bề nên chăn nuôi nông hộ giảm mạnh. Vào tháng 2-3/2024, ngành chức năng Bình Định tổ chức khảo sát thì thấy hầu hết hộ chăn nuôi lợn nhỏ lẻ trên địa bàn đều “treo chuồng” vì giá thức ăn chăn nuôi không hạ mà giá lợn thì quá thấp”, ông Huỳnh Ngọc Diệp chia sẻ.

Cũng theo ông Diệp, thời gian gần đây ngành chức năng đã kiểm soát tốt vấn nạn lợn nhập lậu từ nước ngoài qua biên giới vào nước ta, thị trường không bị lợn nhập lậu phá giá trong khi nguồn cung trong nước hạn chế. Đó là chưa kể cơn bão số 3 trong năm 2024 đã càn quét đàn vật nuôi ở nhiều tỉnh phía Bắc, trong đó có nhiều đàn lợn nái sinh sản.

“Muốn khôi phục đàn nái sinh sản cần phải có thời gian, nên trong thời gian sau Tết Nguyên đán, thị trường khan hiếm lợn giống. Hộ chăn nuôi nhỏ lẻ muốn tái đàn mà giá lợn giống cao ngất ngưởng cũng không có điều kiện mua thả nuôi”, ông Diệp nhận định.

Không nói đâu xa, anh Nguyễn Văn Bình, người có hơn 10 năm chăn nuôi lợn ở xã Ân Đức (huyện Hoài Ân, Bình Định) thường xuyên có trong chuồng hơn 10 con lợn nái sinh sản và 100 con lợn thịt; lợn nái sinh ra được bao nhiêu con lợn giống anh Bình để lại nuôi hết. Thế nhưng thời điểm trước Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, đàn lợn nái của anh Bình bị dính bệnh, buộc anh phải “xả” đàn nái. Sau Tết, giá lợn hơi trên thị trường tăng cao nhưng anh Bình không có lợn giống để tái đàn. Mua lợn giống bên ngoài về tái đàn thì anh Bình không dám, vì giá lợn giống đang tăng cao gấp đôi so với trước đây.

Doanh nghiệp mạnh tay "bơm tiền" vào các đại dự án

Theo ông Huỳnh Ngọc Diệp, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Bình Định, trước đây, giá thành lợn hơi chỉ 50.000 đồng/kg đối với lợn nuôi trong nông hộ, còn nếu lợn nuôi theo hướng công nghiệp với quy trình khép kín thì giá thành dưới 50.000đ/kg. Còn bây giờ, khi giá lợn giống tăng cao thì giá thành lợn hơi tăng lên khoảng 55.000 đồng/kg, nhưng với giá lợn hơi tăng cao như hiện nay thì nuôi 1 con lợn có thể thu lãi từ 1,5-1,7 triệu đồng/con. Mức lãi hấp dẫn này đã khiến nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ không cưỡng được nên ào ạt mua lợn giống tái đàn.

Trước thực trạng này, ngành chức năng Bình Định khuyến cáo bà con không nên tái đàn ào ạt, vì giá lợn tăng như hiện nay chỉ là đột biến chứ không bền vững, vì khi các tỉnh phía Bắc đã khôi phục lại đàn lợn thì thị trường sẽ bão hòa, giá lợn sẽ trở về mức cũ.

“Ồ ạt tái đàn lợn trong lúc này không có lợi vì giá lợn giống đang tăng cao, thời tiết lại đang diễn biến phức tạp, trong khi mầm bệnh dịch tả lợn Châu Phi vẫn còn tồn tại trong môi trường có thể bùng phát bất cứ lúc nào. Mua lợn giống giá cao mà lỡ lợn dính dịch người nuôi càng khốn đốn”, ông Huỳnh Ngọc Diệp chia sẻ.

Cũng theo ông Diệp, hiện tổng đàn lợn ở Bình Định có khoảng hơn 720.000 con (không kể lợn con theo mẹ), chiếm phần lớn trong đó là lợn nuôi trong các trang trại, gia trại. Bình Định hiện đang có hơn 770 trang trại chăn nuôi lợn quy mô lớn, vừa và nhỏ; tập trung chủ yếu tại huyện Hoài Ân, Phù Cát và thị xã An Nhơn.

Riêng năm 2024, Bình Định thu hút được 7-8 dự án chăn nuôi lợn, quy mô mỗi dự án từ 24.000-36.000 con lợn thịt/lứa. Riêng huyện Vĩnh Thạnh đã có 2 dự án nuôi lợn với quy mô 24.000 con lợn thịt/lứa/dự án; mỗi năm, 1 dự án cung ứng ra thị trường 48.000 con lợn thịt, cao hơn tổng đàn lợn của huyện Vĩnh Thạnh. Huyện Tây Sơn cũng có 1 dự án chăn nuôi lợn như vậy, huyện Phù Mỹ có 2 dự án, thị xã Hoài Nhơn có 1 dự án.

“Riêng dự án chăn nuôi lợn giống công nghệ cao Thagrico Bình Định của Công ty TNHH Nông nghiệp Trường Hải Bình Định ở thôn Đại Khoan, xã Cát Lâm (huyện Phù Cát, Bình Định) có quy mô 106,9 ha, nuôi phủ đầy là 13.500 con lợn giống; trong đó, 500 con lợn cụ kỵ, 3.000 con lợn ông bà, còn lại là lợn bố mẹ, mỗi năm cung ứng ra thị trường hơn 200.000 con lợn giống và 24.000 con lợn thịt. Vừa rồi, công ty này có văn bản xin tỉnh thêm 63 ha để nâng tổng đàn lợn thịt lên 58.000 con/lứa”, ông Huỳnh Ngọc Diệp cho hay.

Giá lợn giống tăng cao như hiện nay là thách thức lớn đối với hộ chăn nuôi nhỏ lẻ tại Bình Định, nhưng lại là cơ hội cho ngành chức năng tỉnh này cơ cấu lại ngành chăn nuôi. Vì theo định hướng, trong thời gian tới đây Bình Định sẽ giảm chăn nuôi nông hộ và phát triển chăn nuôi tập trung, chăn nuôi trang trại ứng dụng công nghệ cao quy mô khép kín, an toàn sinh học.

Hiện Bình Định tiếp tục đẩy mạnh phát triển chăn nuôi quy mô trang trại, ứng dụng công nghệ cao, chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học để giảm thiểu dịch bệnh theo kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2025 nhằm thực hiện Chương trình hành động số 11-Ctr/TU của Tỉnh ủy Bình Định về phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2020-2025.

“Nếu giá lợn thịt nuôi trong nông hộ quay lại mức 55.000-60.000 đồng/kg thì cả người chăn nuôi và người tiêu dùng đều được hưởng lợi. Bởi, khi ấy chắc chắn lợn giống sẽ giảm xuống, giá thành 1kg lợn hơi cũng sẽ giảm theo chỉ còn 50.000 đồng/kg, người chăn nuôi còn lãi từ 5.000-10.000 đồng/kg; 1 con heo nuôi đạt 100kg, khi xuất chuồng sẽ cho lãi khoảng 500.000 đến 1 triệu đồng thì chăn nuôi đã có hiệu quả”, ông Huỳnh Ngọc Diệp, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Bình Định chia sẻ.