Gami Hội An đe dọa Cù Lao Chàm

Cồn Gami Hội An đang xây dựng

- Xin ông cho biết ý kiến của mình về việc Hội An cho phép Gami Hội An xây dựng có những chỗ “vượt khung” cả Quy chế quản lý, bảo tồn, sử dụng di tích Khu phố cổ Hội An (2008)?

Không phải chính quyền Hội An cấp phép hay cho phép mà do UBND tỉnh Quảng Nam. Còn chính quyền Hội An nói chung là cũng không đồng tình lắm về chuyện này bởi vì văn hóa Hội An là văn hóa cồn bàu, Quảng Nam là văn hóa cồn bàu và quần thể phố cổ Hội An gắn với sông nước. Bảo tồn phố cổ Hội An không phải chỉ bảo tồn khu phố mà còn gắn với cả cảnh quan sông nước của một cảng thị châu Á truyền thống. Hội An không chỉ là khu phố cổ mà còn gắn với sinh mệnh cả khu sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm nữa.

Đối với Hội An, quan điểm của chúng tôi là nâng niu giữ gìn từng di sản, từng điểm di tích kể cả cảnh quan thiên nhiên sinh thái. Việc xây dựng công viên Gami thì chính quyền thành phố Hội An cũng không đồng tình.

Tất nhiên là theo chỉ đạo của tỉnh thì Hội An phải chấp hành thôi. Chúng tôi tham gia ý kiến là nên xây dựng theo mức độ vừa phải kể cả chiều cao, kể cả quy mô và hạng mục công trình trong đó để làm sao giữ được cảnh quan chung. Lúc bình thường đó là cái cồn, đến mùa mưa lũ thì đó trở thành nơi nước tràn ngập qua lưu thông để giảm bớt áp lực đối với lũ lụt trong phố cổ.

Quan điểm của chúng tôi là đã lỡ rồi thì cùng ngồi lại với nhau điểu chỉnh cho phù hợp. Có những cái đã quyết rồi nhưng sau khi nhìn lại quy mô không gian thấy không phù hợp thì phải điều chỉnh. Tôi nghĩ rằng, từ nay các cơ quan chức năng ở tỉnh Quảng Nam đừng đặt vấn đề khai thác các cồn nữa, phải giữ những cồn bàu ở Quảng Nam.

- Thực tế bây giờ Gami Hội An đã xây dựng gần như một đập chắn nước trên cồn Cẩm Nam?

Đúng rồi. Thật ra trong 14 hạng mục thì Gami mới xây có 1 hạng mục thôi. Còn nhiều hạng mục nữa thì phải ngồi cùng nhau xem cái gì điều chỉnh lại vừa phải. Đặc biệt hiện nay còn hạng mục khu lưu trú khách sạn 5 sao quy mô 200 phòng. Cái đó phải tính. Bởi vì xây khu lưu trú là phải có đường cho khách đến. Hiện nay qua cồn đó chỉ có mỗi cây cầu Cẩm Nam. Mà cầu Cẩm Nam bây giờ cũng đã chật hẹp rồi. Muốn đi thông được sang cồn như thế thì sẽ phải làm nhiều cầu. Mà làm nhiều cầu thì sẽ mất đi không quan cảnh quan tự nhiên nơi đó. Bây giờ có thể các bên cùng nhau ngồi lại để cùng bàn với nhau xem điều chỉnh làm sao cho phù hợp. Làm thế nào đó để có cách điều chỉnh vừa được cho họ và vừa được cái chung của thành phố, của địa phương.

Cồn bắp Hội An chỉ còn trong ký ức (Ảnh: Trương Điện Thắng)

- Có người cho rằng việc xây dựng công viên ấn tượng Hội An là dự án thương mại khoác áo văn hóa. Ông có bình luận gì về điều này?

Tất nhiên nhà đầu tư kinh doanh nào cũng phải tính đến kinh tế và họ khai thác kinh tế trên văn hóa. Không có nhà đầu tư nào bỏ tiền ra mà hoạt động văn hóa thuần túy cả.

Chỉ có cơ quan Nhà nước mới đầu tư văn hóa thuần túy cho phúc lợi xã hội. Chứ còn đã là doanh nghiệp thì họ phải tính đến lợi nhuận nhưng vấn đề tính toán làm sao đó để nó vừa được cho cộng đồng địa phương, vừa đem lại lợi nhuận về cho doanh nghiệp. Cho nên trên cơ sở văn hóa để kinh doanh cũng là một hướng tốt chứ không phải xấu, tôi nghĩ như vậy. Nhưng vấn đề họ làm thế nào cho phù hợp.

Nếu dự án này nằm ở trên đất liền hoặc ở những nơi khác, nó không nằm ở trong không gian cảnh quan sông nước của phố cổ Hội An thì lại là vấn đề khác. Ở đây thì nó lại nằm ngay trên một vị trí nhạy cảm của cảnh quan sông nước gắn với Hội An mới thành ra vấn đề gây phản ứng của dư luận cũng như chính quyền địa phương sở tại thôi. Còn doanh nghiệp họ gắn văn hóa với kinh tế thì theo tôi cũng là một mặt tốt thôi.

- Vậy còn nguy cơ đối với khu sinh quyển Cù Lao Chàm?

Nói đến vùng sinh quyển Cù Lao Chàm thì có liên quan đến sông nước. Thượng nguồn bị ảnh hưởng thì tất nhiên sẽ tác động đến hạ lưu. Hệ thống nước thải sẽ ngấm xuống và sẽ ảnh hưởng tới hệ sinh thái tức là sinh vật, sinh cảnh thế giới phía dưới khi mà trên thượng nguồn áp lực quá lớn.

Tất nhiên bây giờ mình nhìn bằng mắt thường thì không thể nhìn thấy được ngay. Vài năm nữa, qua đo độ nước, đo các thông số kỹ thuật thì người ta sẽ biết được. Cho nên cảnh báo về sinh quyển là rất rõ. Ảnh hưởng đến hệ sinh thái, hệ sinh quyển và sinh vật cảnh của vùng rừng ngập mặn Cẩm Châu, Cẩm Than bên dưới.

Xin cám ơn ông!