Nghệ An là tỉnh có diện tích lúa lai chiếm tỷ lệ rất lớn (70% diện tích lúa vụ xuân), nhờ đó tổng sản lượng lương thực đã đạt trên 1,1 triệu tấn/năm. Song, do chất lượng gạo lúa lai không ngon, nên giá bán thấp hơn lúa thuần.
Từ thực tế đó, bắt buộc phải cơ cấu lại giống theo hướng chuyển dần diện tích lúa lai sang gieo cấy lúa thuần chất lượng cao làm hàng hóa.
Chúng tôi về huyện Yên Thành, một trong 3 vùng trọng điểm lúa của tỉnh. Hàng năm sản lượng thóc do vựa lúa này SX ra đều rất lớn. Trước đây, do gieo trồng chủ yếu là lúa lai nên tình trạng “được mùa, rớt giá” xảy ra thường xuyên.
Nhiều năm, đến vụ thu hoạch lúa xuân mà lúa lai trong dân tồn đọng rất lớn vì không bán được. 3 năm gần đây, nông dân đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu giống lúa theo hướng SX hàng hóa, mang lại hiệu quả cao.
Ông Nguyễn Sỹ Hưng, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Thành cho biết: Từ năm 2010 đến nay, chúng tôi tập trung tuyên truyền và triển khai các mô hình SX giống chất lượng cao vào gieo cấy để tìm đầu ra cho nông dân. Trong đó, tập trung vào các giống lúa thuần, lúa lai phẩm cấp và chất lượng gạo ngon như AC5, Bắc thơm số 7, nếp 97, Bio 404, Việt lai 20, nếp cái hoa vàng...
Vụ xuân 2013, huyện Yên Thành gieo cấy 13.209 ha thì trên 7.600 ha là các giống lúa thuần chất lượng. Điều đáng mừng là năng suất lúa thuần đều từ 65 - 67 tạ/ha, chỉ thua lúa lai từ 50 - 70 kg/ha. Nhưng bù lại giá lúa thuần chất lượng cao bán cao hơn 1,5 lần lúa lai, đầu ra lại thuận lợi nên hiệu quả kinh tế đã tăng lên rõ rệt.
“Riêng giống lúa thuần AC5, Cty TNHH Vĩnh Hòa là đơn vị ngoài cung ứng giống và phân bón còn ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với mức giá từ 7.200 - 7.500 đ/kg thóc thương phẩm”, ông Hưng cho biết.
Đến vùng trọng điểm lúa của huyện Hưng Nguyên, ghé vào nhà ông Lê Đình Tý, Phó Chủ tịch UBND xã Hưng Tây thấy vợ con ông Tý đang đóng thóc AC5 vào bao để chuẩn bị bán cho Cty Vĩnh Hòa.
Ông Tý cho biết: "Toàn xã Hưng Tây có 840 ha đất 2 lúa, thì diện tích lúa AC5 chiếm 400 ha. Lúa AC5 được bà con Hưng Tây gieo cấy đã 5 năm nay. Ban đầu chúng tôi vận động bà con không chịu làm nhưng sau thấy năng suất cao, gạo ngon lại bán được giá nên sau đó không cần vận động nữa họ vẫn mở rộng diện tích.
Năm nay huyện Hưng Nguyên làm tới 8 cán đồng mẫu lớn đều SX lúa lai, lúa thuần chất lượng cao như Syn6, BT-E1; RVT, Nàng xuân, nhưng chỉ có giống lúa AC5 được Cty Vĩnh Hòa ký hợp đồng thu mua toàn bộ thóc thương phẩm".
Cũng theo ông Tý, năm nay giá thu mua thóc AC5 đầu vụ là 7.200 đ/kg, cuối vụ chắc sẽ còn tăng. Với mức giá trên, mỗi sào AC5 vẫn thu lãi cao hơn các giống lúa khác 400.000 đồng.
Riêng tổng sản lượng thóc AC5 thương phẩm vụ xuân 2013 của toàn xã Hưng Tây có trên dưới 2.500 tấn nếu bán hết cho CTY TNHH Vĩnh Hòa thì dân Hưng Tây sẽ thu về trên dưới 20 tỷ đồng...
Là một địa phương nằm sát nách TP Vinh nên 2 năm nay huyện Hưng Nguyên cũng đang tập trung chuyển đổi cơ cấu giống lúa theo hướng tăng diện tích lúa chất lượng cao để làm hàng hóa cung cấp cho thị trường TP Vinh và cũng đã gặt hái được thành công.
| Nghệ An có trên 3 triệu dân, với tổng sản lượng lương thực trên 1,1 triệu tấn/năm, trong đó mức tiêu thụ chỉ cần 800.000 tấn. Bởi vậy, cách làm của các huyện Yên Thành, Hưng Nguyên và Diễn Châu sẽ góp phần giải quyết tốt lượng lúa gạo dư thừa nói trên cho địa phương này. |
Ông Phan Văn Trường, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Hưng Nguyên chia sẻ: Nhiều giống lúa chất lượng cao như AC5, Nàng Xuân, HT1, XT28, BT-E1, Syn6… 2 năm nay được đưa vào ngày càng nhiều. Điều là người dân phấn khởi là nhờ áp dụng TBKT nên năng suất lúa thuần đều ngang ngửa lúa lai.
Vụ xuân 2013, năng suất lúa lai đạt xấp xỉ 66 tạ/ha thì các giống lúa thuần chất lượng cao cũng đạt bình quân 61 tạ/ha. Trong khi đó, theo khảo sát của huyện, giá lúa lai đầu vụ thu hoạch chỉ bán được gần 5.000 đ/kg thì các giống lúa thuần chất lượng như AC5, Nàng Xuân, HT1, XT28… đều được mua với mức giá 7.000 - 8.000 đ/kg.
Một số giống lúa chất lượng cao như AC5, tư thương phải cạnh tranh với DN để mua cho bằng được. Đặc biệt, năm nay giống nếp ĐT 52 chất lượng ngon hơn cả nếp Thái Lan nên tư thương đã đặt hàng mua ngay từ khi lúa đang tươi, với mức giá khá cao từ 6.800 - 7.000 đ/kg.
