Hẳn nhiều người vẫn còn nhớ như in cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2009. Khi ấy, lạm phát bị đẩy cao liên tục, hàng hóa ứ đọng, còn đời sống của đại bộ phận người dân thì cực kỳ khó khăn.
Dường như kịch bản của năm 2009 đang lặp lại trong năm nay, ít nhất cho đến thời điểm này, khi cả nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi chính sách thắt chặt tài khóa và tiền tệ, khiến cho sức tiêu thụ trong nước giảm sút mạnh. Nhưng, có lẽ năm nay sự ảnh hưởng còn khốc liệt hơn bởi tăng trưởng tín dụng thấp hơn, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tụt xuống mức âm, số DN phải đóng cửa hoặc phá sản đông đúc hơn năm 2009.
Ảnh minh họa
Một kịch bản đã được các chuyên gia kinh tế phác họa, đó là cái vòng tròn luẩn quẩn: tăng trưởng - lạm phát - thắt chặt - suy giảm - nới lỏng - lạm phát… Không chỉ các nhà quản lý điều hành kinh tế, mà cả cộng đồng DN cũng như người dân đều “chóng mặt” trước cái vòng quay liên tục không biết bao giờ dừng.
Trong bối cảnh Chính phủ đang nỗ lực “giải cứu” DN nhằm giải phóng hàng tồn kho, đồng thời kích cầu người dân nới lỏng “dây buộc bụng”, thì chính một số “ông lớn” như điện lực, xăng dầu lại “ra đòn” độc quyền tăng giá khiến các DN lo ngại vì sợ giá thành phẩm sẽ tăng mạnh.
Sau một thời gian chừng 7 tháng phải kìm giá để thực hiện chỉ đạo kiềm chế lạm phát của Chính phủ, ngay sau khi được tăng giá 5% hồi đầu tháng 7, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã tuyên bố có thể sẽ điều chỉnh giá điện 3 tháng một lần. Hơn thế, họ còn quả quyết đến năm 2015, giá điện chỉ tăng chứ không giảm. Như vậy, hy vọng của người dân về một thị trường điện minh bạch, cạnh tranh, có tăng, có giảm hầu như không còn.
Đã vậy, gần đây nhất, báo chí lại rầm rộ phanh phui chuyện ngành điện cử đến 400 cán bộ ra nước ngoài học tập. Tuy nhiên, không hiểu với bộ máy cồng kềnh, quản lý yếu kém thế này, thì họ sẽ học tập và thực hành thế nào để… giảm giá điện.
“Hòa giọng” với EVN, mới đây, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam cũng công bố tăng giá bán lẻ xăng dầu 900 đồng/lít, sau khi đã tăng 300-400 đồng/lít để “thăm dò dư luận”. Đáng ngại hơn, cuối tuần qua, “ông lớn” này còn làm công văn gửi liên Bộ Tài chính - Công thương đề nghị tăng thêm ít nhất 1.300 đồng/lít xăng dầu. Đây được đánh giá là động thái “dọn đường” cho việc tăng giá sớm nhất có thể, để người dân… đỡ sốc chăng?
Một chuyên gia kinh tế nhận xét, việc các tập đoàn kinh tế Nhà nước đã, đang và sẽ tăng giá sản phẩm của họ có động cơ “đục nước béo cò”, nghĩa là nhân cơ hội CPI giảm sút để thực hiện việc tăng giá này. Dường như việc tăng giá xăng, điện là chưa thật cần thiết trong thời điểm này, nhưng họ cứ tăng để “lấy đà” cho những lần tăng sắp tới, tranh thủ lúc diễn biến CPI đang trầm lắng. Hẳn nhiên, lộ trình thị trường hóa giá điện, giá xăng dầu là không thể đặng đừng, nhưng không vì thế mà tăng vô tội vạ.
Giới chuyên gia, giới DN cũng như người dân không thể chấp nhận chuyện tăng giá theo cơ chế thị trường khi mà DN độc quyền vẫn còn tù mù về giá, cạnh tranh vẫn mịt mờ.
