Đầu mùa hè 2010, nhiều NXB hứa hẹn cho ra đời nhiều bộ sách mới, độc giả nhí Việt Nam sẽ được đọc những cuốn sách có bản quyền, những khuôn hình chuẩn, những tác phẩm dịch sát với bản gốc. Tuy vậy, cho đến thời điểm này, truyện cho thiếu nhi ở Việt Nam vẫn “nhai đi nhai lại” những bộ sách cũ.
Nắm giữ bản quyền nhiều bộ truyện tranh lớn của Nhật và Hàn là hai NXB Kim Đồng và NXB Trẻ, tuy vậy, nhìn vào lịch xuất bản truyện dành cho thiếu nhi trong tuần của hai NXB mới thấy ngán ngẩm. Hai bộ truyện tranh kéo dài hơn 20 năm nay là Thám tử lừng danh Conan, Mặt nạ thủy tinh và Doraemon (tên mới của bộ truyện Đô-rê-mon), đều được tái bản đi, tái bản lại, lúc thì có màu, lúc thì các khuôn hình đen, trắng, lúc lại theo hình thức mới: đọc sách ngược từ bên trái sang.
Nhiều phụ huynh đến mua sách tại NXB Kim Đồng cho rằng: “Nói thật, tôi thà mua sách cũ cho con đọc, chứ mấy cuốn mới toàn đánh đấm, hở hang thì… lại nguy to”
Phía NXB Kim Đồng cho rằng, việc mua bản quyền một bộ truyện đồng nghĩa với việc NXB phải khai thác hết bộ truyện đó, từ việc làm phụ kiện, in lịch, poster… và việc tái bản nhiều lần cũng không ngoại lệ. Ngoài ra, có nhiều bộ truyện NXB mua ngay khi phía Nhật hay Hàn vẫn đang tiếp tục sáng tác, sáng tác được một cuốn truyện mất rất nhiều thời gian, phải chờ từ 5 đến 7 tháng mới có, trong khoảng thời gian trống đó, NXB đành tái bản gối đầu những tập cũ. Một lí do nữa cho việc sách cũ “nhai đi nhai lại”, ở thế hệ trước, độc giả toàn đọc sách “lậu, sao chép”, không có bản quyền. Sau khi công ước Bern về vấn đề bản quyền và sở hữu trí tuệ có hiệu lực, các nhà xuất bản lớn và uy tín của Việt Nam lại phải tiến hành xuất bản có bản quyền những tác phẩm trước đây đang được xuất bản dở không bản quyền
Thiếu truyện tranh, các độc giả tìm đến với truyện chữ, hầu hết là những tác phẩm nước ngoài như Lũ trẻ nhà Penderwick, Nhật ký công chúa, Hãy hỏi Alice… Đó là những tác phẩm “làm mưa, làm gió” ở các thị trường sách quốc tế nhưng về Việt Nam, nhiều độc giả nhí vẫn chưa thích nghi nhiều với văn học dịch, nên vẫn bỡ ngỡ nhiều với các tác phẩm này.
Nổi bật nhất hè năm nay vẫn là Nguyễn Nhật Ánh với cuốn Đảo mộng mơ, tiếp nối Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ. Truyện của Nguyễn Nhật Anh luôn “đóng mác”: dành cho con nít, nhưng Đảo mộng mơ không chỉ có vậy. Thấp thoáng đâu đó trong từng trang chữ là những nụ cười mỉm dịu dàng của các ông bố, bà mẹ, của chị, của cô giáo và hàng xóm. Những người lớn trở thành tác nhân quan trọng trong việc hình thành, bảo vệ và thậm chí là nguồn cảm hứng cho thiếu nhi trong tác phẩm.
Giữa hằng ha, sa số tác phẩm dành cho thiếu nhi nhưng chỉ có một vài cuốn đọc được, mới mẻ và thực sự thu hút thiếu nhi. Việc thiếu vắng sách cho lứa tuổi hay cách xuất bản sách “được chăng, hay chớ” này khiến các bậc phụ huynh lo ngại, bởi đơn giản… đọc sách đóng vai trò quan trọng cho việc hình thành tính cách ở học sinh tiểu học, ngoài ra, đó còn là nhu cầu thiết yếu của thiếu nhi hiện nay.
