Tập trung mọi nguồn lực để giảm nghèo vùng Tây Bắc

Ngày 6/3, tại Hà Nội, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc đã có buổi làm việc với một số bộ, ngành Trung ương để nhìn nhận thực trạng và đưa ra các giải pháp nhằm xóa đói giảm nghèo và tháo gỡ những bất cập đang tồn tại trong công tác dạy nghề, tạo việc làm cho người dân vùng Tây Bắc.

Dân nghèo, cán bộ kém năng lực

Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Trọng Đàm, Tây Bắc hiện có hơn 30 dân tộc sinh sống, có vị trí đặc biệt quan trọng về KT-XH, an ninh và quốc phòng. Tuy nhiên, hầu hết các tỉnh trong vùng có xuất phát điểm thấp, kinh tế chậm phát triển so với các vùng khác trong cả nước, chất lượng nguồn nhân lực thấp, quy hoạch phát triển kinh tế xã hội chưa đồng bộ với quy hoạch đào tạo, sử dụng nguồn nhân lực.

Cơ cấu lao động của vùng còn lạc hậu, lao động có việc làm vẫn tập trung phần lớn ở ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản (chiếm 70%). Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo toàn vùng đang dẫn đầu cả nước, trong đó một số huyện có tỷ lệ nghèo trên 50% như Mù Cang Chải, Trạm Tấu (Yên Bái); Nậm Pò, Mường Nhé, Mường Ẳng (Điện Biên)...

Bên cạnh đó, Tây Bắc cũng đang “gồng mình” bởi tỷ lệ nhiễm HIV cao gấp 2 lần so với tỷ lệ chung của toàn quốc. Tập trung nhiều nhất tại các tỉnh Điện Biên, Sơn La, Yên Bái, Lai Châu…

Ngoài ra, theo thống kê của Bộ Công an thì, dòng người Việt sang Trung Quốc lao động bất hợp pháp ngày càng gia tăng, khó kiểm soát vì phần lớn đi theo con đường tiểu ngạch hay thông qua các tổ chức tự phát là người Việt Nam. Từ năm 2012 đến 5 tháng đầu năm 2013, có hơn 50.000 lao động Việt Nam xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc.

Thậm chí sát vùng biên giới còn có nhiều Cty Trung Quốc có chức năng môi giới, tuyển chọn và cung cấp lao động Việt cho Cty và cá nhân người Trung Quốc có nhu cầu. Lao động sang làm việc theo nhiều hình thức như sáng đi tối về, định kỳ (tuần, tháng, năm), theo vụ mùa hay định cư vĩnh viễn. Trong đó, người lao động tận dụng thời gian nông nhàn sang làm việc khoảng 1 tuần chiếm tỷ lệ cao nhất.

Không chỉ dân nghèo đói, trình độ kém mà chính cán bộ làm công tác giảm nghèo cũng hạn chế. Hầu hết đều kiêm nhiệm, không có phụ cấp công việc. Một số chính sách giảm nghèo chồng chèo, trùng lắp.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Hoàng Văn Thắng bổ sung: Nguyên nhân nghèo đói vùng này còn xuất phát từ việc thiếu ý chí vươn lên. Những lần ông đi khảo sát mới thấy rõ, nghèo thế nhưng nhiều nơi dân không tự trồng rau để ăn, không có gạo nấu cơm nhưng lại có để nấu rượu. Ngoài ra, phương thức tự cung tự cấp hằn sâu vào mỗi người dân nơi đây nên chẳng biết bao giờ mới thoát nghèo.

Tập trung xóa đói, giảm nghèo

Để giảm tỷ lệ nghèo đói nơi đây, Thứ trưởng Hoàng Văn Thắng kiến nghị, các bộ, ngành có liên quan cần nhanh chóng tiến hành rà soát lại quy hoạch vùng để đánh giá mức độ tiềm năng rồi tổ chức lại sản xuất, tái cơ cấu ngành nông nghiệp bằng cách đưa công nghệ khoa học vào.

Bên cạnh đó, cần dựa vào lực lượng biên phòng để hướng dẫn trực tiếp cho người dân nơi đây bởi họ chính là đối tượng gần dân nên hiểu dân đang yếu - thiếu gì mà bổ sung, hỗ trợ. Theo ông Thắng, cần có chính sách tuyên truyền sâu rộng để tạo động lực khuyến khích người dân chủ động đi học và kiếm thu nhập từ nghề thì mới bền. Bên cạnh đó cần điều chỉnh lại cơ cấu đầu tư, tập trung nhiều đến chất lượng, trong đó không thể thiếu sự lồng ghép của khoa học kỹ thuật.

Trưởng Ban Chỉ đạo vùng Tây Bắc, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao ý kiến của một số bộ, ngành đã cùng cố gắng trong công tác xóa đói giảm nghèo tại vùng Tây Bắc (giảm trên 3% số hộ nghèo trong khu vực, gần gấp đôi so với bình quân chung cả nước). Công tác dạy nghề mở rộng, chất lượng nguồn nhân lực được nâng lên, công tác phòng chống tệ nạn xã hội được quan tâm hơn, nhất là công tác cai nghiện, mô hình cai nghiện, quản lý hồ sơ người nghiện.

Sau khi chỉ ra những khó khăn, hạn chế trong việc dạy nghề, tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo vùng Tây Bắc, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị tất cả phải tập trung mọi nguồn lực để xóa đói giảm nghèo vùng đất này.

Song, trước mắt cần rà soát toàn diện các chính sách về giảm nghèo trên cơ sở hệ thống hóa các chính sách, tránh sự chồng chéo, trùng lắp trong thiết kế chính sách. Đồng thời đẩy nhanh hơn nữa tốc độ giảm nghèo, hỗ trợ các đối tượng nghèo, cận nghèo vươn lên, thu hẹp khoảng cách giàu - nghèo. Từng tỉnh, huyện, xã cần tập trung rà soát để tìm ra các nguyên nhân chủ quan, khách quan vì sao địa phương mình còn nghèo để đề xuất các giải pháp phù hợp .

Các bộ, ngành cần tổ chức thực hiện đồng bộ, đảm bảo tiến độ, mục tiêu Chiến lược phát triển dạy nghề thời kỳ 2011 – 2020; phát triển đa dạng các hình thức dạy nghề phù hợp với điều kiện tự nhiên và tập quán của dân cư trong vùng, tránh dạy nghề theo phong trào, gắn dạy nghề với giải quyết việc làm; đẩy mạnh xuất khẩu lao động, tăng cường thanh, kiểm tra các doanh nghiệp làm công tác xuất khẩu lao động.