Vì sao DN ngừng thuê đất ở huyện Vũ Thư?
Báo NNVN đăng bài “Tiếc đứt ruột hàng trăm hecta 'bờ xôi ruộng mật' bỏ hoang 2 năm nay”, trong đó có phản ánh Cty TNHH MTV Chăn nuôi Việt Hùng (Cty Việt Hùng, thuộc Tập đoàn Hòa Phát) thực hiện thuê hơn 40 ha ruộng của nông dân 3 xã Hòa Bình, Song An và Nguyên Xá (huyện Vũ Thư, Thái Bình) để trồng ngô nguyên liệu phục vụ chăn nuôi. Tuy nhiên trước nhiều khó khăn khiến việc SX không đạt hiệu quả như mong muốn, Cty này đã phải chấm dứt hợp đồng trước thời hạn để trả lại ruộng cho nông dân.
 |
| Hàng trăm ha ruộng tại 3 xã Hòa Bình, Song An và Nguyên Xá (huyện Vũ Thư, Thái Bình) hiện vẫn bỏ hoang |
Sau khi báo đăng, Cty Việt Hùng đã có phản hồi về vấn đề này. Theo đại diện Cty Việt Hùng, tích tụ ruộng đất là vấn đề khó khăn chung của ngành nông nghiệp hiện nay. Bản thân DN này cũng vấp rất nhiều vướng mắc trong quá trình triển khai thuê đất tại huyện Vũ Thư (tỉnh Thái Bình).
Cụ thể, trước khi DN này về thuê đất của nông dân 3 xã của huyện Vũ Thư, các địa phương đã có tình trạng nông dân bỏ ruộng. Vì vậy, các địa phương giới thiệu với Cty tận dụng các khu vực ruộng bỏ hoang để thuê canh tác trồng ngô, tránh lãng phí tài nguyên đất. Theo kế hoạch, để đáp ứng tổ chức và quy hoạch SX, Cty Việt Hùng muốn thuê cả khu cánh đồng 3 xã với diện tích khoảng 240 ha. Tuy nhiên sau nhiều thời gian trầy trật gặp người dân đàm phán, Cty chỉ thuê được khoảng 40 ha nên không đủ diện tích canh tác như dự định ban đầu. Sau khi thuê được đất, Cty cũng đã triển khai SX ngay ở 40 ha...
Mặc dù vậy, do chỉ thuê được diện tích nhỏ (40ha) trong tổng số toàn bộ khu cánh đồng 240 ha nên Cty không tách riêng thủy lợi phù hợp với cây ngô được. Thủy lợi vẫn dùng chung với cây lúa, trong khi ngô và lúa lại ngược nhau về điều kiện canh tác trong thủy lợi. Bản thân DN sau đó cũng đã phải trồng ngô trên đất lúa, rất kỳ công mới được cho thu hoạch. Tuy nhiên hiệu quả quá thấp do khó khăn về thủy lợi, đặc biệt là nạn chuột phá hoại quá nhiều. Trước tình hình này, giữa năm 2017, Cty đã có văn trả lại đất cho người dân SX, trên cơ sở có sự thống nhất giữa chính quyền huyện, xã, chứ Cty không tự ý làm.
Sau khi trả lại đất cho các hộ dân, các hạng mục bị làm thay đổi hiện trạng về mặt bằng, Cty đã tiến hành thanh toán bằng tiền để chính quyền các xã đứng ra thuê nhân công và máy móc sửa và trả lại nguyên trạng cho người dân. Các hộ cho thuê đất cũng đã ký đồng thuận cho Cty Việt Hùng trả lại đất và nhận lại đất. Như vậy, Cty đã làm tròn trách nhiệm của DN với người dân và địa phương.
UBND cấp xã có được quyền cho DN thuê đất?
Như đã phản ánh, ngay sau khi Cty Việt Hùng trả lại đất cho người dân, Tập đoàn TH hiện đang triển khai thuê đất của 3 xã Hòa Bình, Song An và Nguyên Xá với diện tích khoảng 100 ha (trong đó có hơn 40ha của Cty Việt Hùng trước đây). Để tạo điều kiện cho DN trong quá trình thuê đất, UBND tỉnh Thái Bình chỉ đạo thí điểm thực hiện nguyên tắc cho phép UBND các xã đại diện làm chủ thể ký hợp đồng cho Tập đoàn TH thuê đất, trên cơ sở có ủy quyền của các hộ dân có đất cho thuê.
Trao đổi với NNVN, luật sư Trịnh Anh Dũng, Trưởng văn phòng Luật sư Trịnh (Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho biết: Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 77/2015/QH13 ngày 19/6/2015 về nhiệm vụ quyền hạn của UBND cấp xã, không có điều luật nào quy định cho phép UBND cấp xã được nhận ủy quyền của người dân nhằm thực hiện giao dịch dân sự ủy quyền.
Theo đó, UBND cấp xã là cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương, sử dụng nguồn lực do ngân sách Nhà nước cấp để thực hiện các nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh, phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác. UBND cấp xã chỉ được cấp huyện có quyền phân cấp ủy quyền để giải quyết một phần công việc liên quan đến các dự án đầu tư trên địa bàn; quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án của xã trong phạm vi được phân quyền... Do đó, việc người dân ủy quyền cho UBND xã thực hiện giao dịch dân sự ủy quyền là không phù hợp với quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Mặc khác, theo Khoản 6 Điều 565 Bộ luật Dân sự số 91/2015/QH1 về nghĩa vụ của bên được ủy quyền đã quy định: Bên được ủy quyền có nghĩa vụ phải bồi thường thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ của bên được ủy quyền. Nghĩa là nếu xảy ra trường hợp UBND vi phạm nghĩa vụ của bên được ủy quyền thì phải dùng tiền (do ngân sách Nhà nước cấp) để bồi thường thiệt hại cho người dân. Điều này là trái với mục đích sử dụng ngân sách Nhà nước, đồng thời có nguy cơ xảy ra những phát sinh rủi ro rất khó giải quyết bởi thiếu các quy định pháp lý.
| Cùng với vướng mắc về thủ tục pháp lý, theo UBND huyện Vũ Thư, việc triển khai cho DN thuê đất tại địa phương này cũng đang gặp nhiều khó khăn lớn như: Đa số các DN đăng ký thuê đất đều đầu tư vào lĩnh vực SX cây trồng cạn, nhiều nhất là rau củ quả, trong khi đa số diện tích đất của địa phương lại là đất lúa, chưa có DN lớn đầu tư vào SX lúa. Chính quyền cơ sở còn lúng túng, chưa rõ trách nhiệm và khó khăn trong công tác quản lí mặt bằng đất sau khi giao cho DN thuê... Hiện nay, nhiều địa phương nông dân yêu cầu DN khi vào thuê đất phải không được làm thay đổi hiện trạng đất, tuy nhiên DN khi vào đầu tư sẽ phải xây dựng nhiều công trình, hạng mục, quy hoạch lại đồng ruộng, thủy lợi... Trong khi đó, việc khôi phục mặt bằng và giao lại ruộng cho nông dân chưa có những quy định chặt chẽ... |
