* Không ảnh hưởng lớn tới XK và uy tín của thủy sản VN
Nafiqad khẳng định, việc TQ tạm ngừng NK mặt hàng tôm sú sống không ảnh hưởng lớn tới XK thủy sản của VN
Hôm qua (12/11), ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (Nafiqad) cho biết, vừa hoàn tất chuyến làm việc và đàm phán với phía Trung Quốc (TQ) xung quanh việc nước này quyết định tạm ngừng NK mặt hàng tôm sú sống của VN. 
Trước đó, một số DN XK mặt hàng tôm sú sống của VN đã nhận được quyết định tạm ngừng NK mặt hàng này của TQ. Nafiqad cũng đã nhận được thông báo của phía Trung Quốc với nội dung sẽ ngừng NK mặt hàng tôm sú sống của VN kể từ ngày 23/10/2012 do nhiều nguyên nhân. Trước tình hình này, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo Nafiqad trực tiếp sang TQ làm việc, tìm hiểu nguyên nhân và thảo luận giải pháp tháo gỡ.
Ông Nguyễn Như Tiệp cho biết sau chuyến làm việc, phía TQ đưa ra hai nguyên nhân chính đi đến quyết định ngừng NK mặt hàng tôm sú sống của VN.
Thứ nhất, thời gian qua các cơ quan chức năng của TQ thông báo, qua quá trình kiểm tra giám sát, kiểm soát dịch bệnh ngẫu nhiên trên thủy sản NK, đã phát hiện một số lô tôm sú sống NK từ VN bị nhiễm virus hoại tử cơ quan tạo máu và tế bào biểu mô (viết tắt là virus IHHNV). Tại VN, virus này cùng với nhiều loại virus khác, hiện vẫn có lưu hành gây bệnh trên các vùng nuôi tôm. Đây là loại virus không ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng và hiện TQ chưa xuất hiện virus này. Vì vậy, để phòng ngừa nguy cơ lây lan virus IHHNV ra môi trường và các vùng nuôi từ nguồn tôm sống NK của VN, TQ đã quyết định tạm ngừng NK mặt hàng này.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Như Tiệp khẳng định, theo thông lệ quốc tế và các quy định về việc kiểm dịch nhằm kiểm soát dịch bệnh của Tổ chức Thú y thế giới (OIE), khi quốc gia phát hiện có virus lạ từ nguồn hàng hóa NK mà chưa có đánh giá tác động môi trường, sẽ có quyền quyết định tạm ngừng NK mặt hàng đó. Vì vậy, việc TQ tạm ngừng NK mặt hàng tôm sú sống của VN là không trái với thông lệ và quy định quốc tế.
Lý do thứ hai, ông Tiệp cho biết, theo nghị định mới của TQ về kiểm nghiệm - kiểm dịch hàng nông sản NK, các mặt hàng thủy sản NK vào TQ, không những bắt buộc phải đăng ký danh sách tên, địa chỉ của các DN XK (đơn vị đóng gói, XK) như trước đây, mà còn phải đăng ký thêm tên và địa chỉ của các cơ sở nuôi cung cấp nguồn thủy sản đó cho đơn vị XK để truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đi kèm với sự thay đổi này, các DN XK hàng thủy sản (trong đó có VN) buộc phải thay đổi mẫu Chứng thư Kiểm định - Kiểm dịch (hiện VN do Nafiqad cấp phép) theo quy định mới của TQ. Trước khi nghị định mới này có hiệu lực vào năm 2013, phía TQ đã có thông báo và gia hạn, các DN XK phải thay đổi mẫu Chứng thư Kiểm định – Kiểm dịch chậm nhất là tới ngày 1/5/2013.
Để giải quyết những vướng mắc trên, ông Tiệp cho biết thời gian tới, bên cạnh việc đăng ký với phía TQ về danh sách các đơn vị XK theo mẫu Chứng thư mới của TQ, Nafiqad sẽ đồng thời tiến hành bắt buộc đăng ký và giám sát các cơ sở nuôi cung cấp sản phẩm cho các DN XK. Đối với các DN hiện đã có đăng ký XK mặt hàng tôm sú sống qua TQ, bên cạnh việc bắt buộc các DN này phải đăng ký thêm về cơ sở nuôi của mình, Nafiqad sẽ thực hiện việc giám sát quy trình nuôi của các cơ sở. Theo đó trước khi XK mặt hàng tôm sú sống qua TQ, nguồn tôm sú nuôi sẽ buộc phải kiểm tra xét nghiệm chặt chẽ nhằm đảm bảo không tồn tại virus IHHNV theo quy định của phía TQ.
Cũng theo Nafiqad, tính tới tháng 10/2012, VN có 542 DN đã đăng ký XK thủy sản sang TQ, trong đó phần lớn là các mặt hàng thủy sản đã qua sơ chế và chế biến đông lạnh. Đối với mặt hàng tôm sú sống, hiện VN chỉ có 5 DN đăng ký XK sang TQ, chủ yếu đi bằng đường hàng không từ TP.HCM sang Bắc Kinh, Thượng Hải… Năm 2011, tổng lượng tôm sú sống của 5 DN này XK sang TQ là rất bé, chỉ có 1.828 lô, tương đương 2.063 tấn. Mười tháng đầu năm 2012, số lô tôm sú sống của VN XK sang TQ chỉ có 562 lô, tương đương 568 tấn. Theo ông Nguyễn Như Tiệp, với số lượng DN và sản lượng XK rất nhỏ bé của mặt hàng này, việc TQ tạm ngừng NK tôm sú sống không ảnh hưởng lớn tới XK thủy sản của VN sang TQ. Điều này cũng không làm ảnh hưởng tới uy tín của hàng thủy sản XK của VN trên quốc tế.
