Thứ trưởng Trần Thanh Nam (thứ 3 từ phải sang) khảo sát tình hình tại các chợ đầu mối của TP. HCM. Ảnh: Minh Sáng.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ NN-PTNT ban hành Quyết định số 3149/QĐ-BNN-VP ngày 18/7/2021 về việc thành lập Tổ công tác chỉ đạo sản xuất, kết nối cung ứng tiêu thụ nông sản tại các tỉnh, thành phố phía Nam trong điều kiện dịch Covid-19 (gọi tắt là Tổ Công tác 970) do Thứ trưởng Trần Thanh Nam làm Tổ trưởng.
Tổ Công tác đã vào thành phố Hồ Chí Minh, phối hợp với Tổ Công tác của Bộ Công Thương và Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, họp trực tuyến thường xuyên với Sở Nông nghiệp và PTNT của 20 tỉnh, thành phía Nam, nắm tình hình sản xuất, tiêu thụ, xử lý các vướng mắc.
Tình hình chung về sản xuất, tiêu thụ
Sản xuất lúa và các sản phẩm trồng trọt được mùa trên bình diện cả nước, lúa gạo, rau củ quả, thực phẩm đủ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Sản lượng rau màu toàn miền Nam dự kiến từ nay đến cuối năm là 5,7 triệu tấn, đủ nhu cầu tiêu dùng. Riêng 19 tỉnh mỗi tháng cung cấp bình quân cho thị trường 560 - 600 ngàn tấn rau.
Đồ họa: Lê Thanh Tùng.
Chăn nuôi của các địa phương ổn định, nguồn cung lớn. Vựa heo Đồng Nai mỗi ngày xuất ra thị trường gần 10.000 con trong đó tiêu thụ nội tỉnh chỉ trên 1.300 con (15%), còn lại xuất ra thị trường các tỉnh và thành phố Hồ Chí Minh (85%). Lượng gà thịt của Đồng Nai xuất ra thị trường mỗi ngày khoảng 100.000 con, tiêu thụ nội tỉnh chỉ 5%, 95% cung cấp cho thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh. Theo báo cáo từ các doanh nghiệp, đến ngày 25/7, lượng thịt gia súc, gia cầm cung cấp cho thành phố Hồ Chí Minh tương đối ổn định. Tuy nhiên nhu cầu tiêu thụ có giảm so với trước thời gian thực hiện giãn cách.
Tổng sản lượng thủy sản cả năm của 19 tỉnh thành Nam bộ đạt khoảng 5,09 triệu tấn. Ước 6 tháng cuối năm sản lượng thủy sản của các tỉnh Nam bộ đạt 2,9 triệu tấn, trung bình mỗi tháng toàn vùng sản xuất được khoảng 483 ngàn tấn. Trong bối cảnh dịch Covid-19, nhu cầu tiêu dùng thủy sản giảm (vì chủ yếu dùng cho nhà hàng, khách sạn, bếp ăn tập thể…). Sản phẩm thủy sản đáp ứng đủ tiêu dùng và xuất khẩu.
Các hoạt động vận chuyển tôm giống, thức ăn thủy sản tại các tỉnh Nam bộ cơ bản đã thông suốt. Một số chợ truyền thống ở thành phố Hồ Chí Minh đã mở trở lại, việc lưu thông dần ổn định.
Về kết nối cung ứng cung - cầu, đến ngày 25/7/2021, có tổng 388 đầu mối cung cấp nông sản và thực phẩm đăng kí với Tổ Công tác Bộ Nông nghiệp và PTNT. Gồm: rau củ 85 đầu mối; trái cây 102 đầu mối; thủy hải sản 157 đầu mối; lương thực 24 đầu mối; các mặt hàng khác 20 đầu mối. Ngoài ra, 12/13 tỉnh ĐBSCL cũng cấp qua Tổng cục Thủy sản 148 đơn vị nuôi trồng thủy sản với nhiều loại khác nhau sẽ thu hoạch trong thời gian tới.
Đồ họa: Lê Thanh Tùng.
Trong tổng số 388 đầu mối đăng kí qua Tổ, sản lượng hàng hóa có thể cung cấp đến 31/7/2021 dồi dào và đang có dấu hiệu thừa nhóm hàng trái cây, sản phẩm chăn nuôi và thủy sản.
Cụ thể, nhóm rau củ tăng đột biến sản lượng khoai lang tím và khóm (dứa). Dưa leo có dấu hiệu cung vượt cầu. Nhóm trái cây có số lượng đăng kí tăng cao nhất là nhãn, lượng cung các đầu mối trên 700 tấn/ngày. Nhãn và chuối đang có dấu hiệu khó khăn trong tiêu thụ do ảnh hưởng của dịch Covid-19 do các doanh nghiệp thu mua không thể tiếp cận hết các địa bàn.
Chanh các loại ghi nhận tăng đột biến. Thủy sản ghi nhận sản lượng tăng nhanh của tôm, cua, cá nước mặn. Số đầu mối sản phẩm chăn nuôi cung cấp ít nhưng có dấu hiệu dư thừa của thịt gà lông trắng, chim bồ câu ở khu vực các tỉnh miền Đông.
Đồ họa: Lê Thanh Tùng.
Dự báo những ngày sắp tới, các mặt hàng dưa leo, nhãn xuồng, nhãn Idor, khóm, chanh,chuối, khoai lang, gà lông trắng, cua và tôm nước mặn sẽ cung vượt cầu. Về tiêu thụ, Tổ Công tác trực tiếp tìm nguồn hàng và kết nối thành công cho 16 hệ thống siêu thị, bếp ăn công nghiệp và doanh nghiệp thu mua. Số đơn hàng giao dịch thành công được ghi nhận ban đầu là 24 đơn hàng được báo cáo qua Tổ. Số lượng giao dịch thực tế rất lớn do người mua tìm được đầu mối liên lạc ở các tỉnh và liên hệ trực tiếp để mua.
Hầu hết các tỉnh đã tạm hoàn chỉnh hệ thống cập nhật dữ liệu của các đầu mối cung cấp nông sản; hỗ trợ doanh nghiệp khó khăn về vận chuyển, xét nghiệm nhanh Covid-19, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đến tỉnh mua hàng.
Nhiều tỉnh hình thành các điểm bán hàng nhu yếu phẩm cho người dân đáp ứng các biện pháp phòng dịch như huyện Giồng Riềng (Kiên Giang), thành phố Bến Tre, thành phố Vị Thanh - Hậu Giang… Tuy nhiên còn nhiều huyện không nắm sát tình hình sản xuất và cung cấp hàng hóa, số liệu sản lượng không chính xác, khi tìm được doanh nghiệp mua hàng thì tỉnh đã hết hàng hoặc không có năng lực gom hàng giao cho HTX.
Có dấu hiệu thiếu hàng hóa cục bộ trong hệ thống các chuỗi siêu thị tại một số tỉnh do đứt gãy vận chuyển từ các kho tổng; một số siêu thị, như ở Bến Tre tăng rất lớn lượng rau mua từ các tỉnh khác.
Đồ họa: Lê Thanh Tùng.
Các ngày qua, Tổ Công tác Bộ Nông nghiệp và PTNT tham gia hỗ trợ xử lý một số tình huống liên quan đến xe chở hàng khó khăn khi qua các chốt kiểm dịch; hỗ trợ các tổ hợp tác và hợp tác xã hoàn thành các chứng nhận pháp lý để giao dịch với doanh nghiệp; thành lập các nhóm hỗ trợ người dân thu hoạch nông sản kịp giao cho doanh nghiệp.
Phản ánh của nhiều HTX, đã có dấu hiệu tăng giá thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản và phân bón; có dấu hiệu khan hiếm các vật tư phục vụ sản xuất như: Đồng Tháp, Tiền Giang, An Giang, Hậu Giang khó mua túi bao trái xoài, mít do các mối mua hàng của tỉnh là các cơ sở sản xuất nhỏ ở thành phố Hồ Chí Minh ngưng sản xuất. Nhiều HTX đề nghị Tổ Công tác cung cấp các đầu mối bán cây giống chất lượng, phân hữu cơ bón cho rau và sầu riêng. Vấn đề này Tổ Công tác đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh, thành rà soát chặt chẽ, xử lý dứt điểm.
Đồ họa: Lê Thanh Tùng.
Tại 19 tỉnh, đã có một số nhà máy, cơ sở chế biến và giết mổ đang tạm dừng sản xuất do không đáp ứng yêu cầu 3 tại chỗ hoặc không đủ công nhân do phong tỏa. Việc vận chuyển, lưu thông hàng hóa, vật tư phục vụ sản xuất vẫn còn bị thắt chặt ở một số địa phương.
Có nơi thương lái rất khó khăn trong đi lại thu mua nông sản. Khâu vận chuyển, phân phối sản phẩm; vận chuyển cây giống, con giống, thức ăn chăn nuôi, thủy sản vẫn còn gặp khó khăn do hoạt động kiểm soát tại các chốt kiểm dịch.
Tổ Công tác Bộ Nông nghiệp và PTNT đã thường xuyên phối hợp với các địa phương giải quyết nhanh các vấn đề phát sinh.
Tình hình hàng hóa nông sản đã dồi dào. Ảnh: Minh Sáng.
Phối hợp với TP. HCM và các địa phương
Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp với Tổ Công tác của Bộ NN-PTNT và Bộ Công Thương có chuyến khảo sát thực địa tại 3 chợ đầu mối Bình Điền, Thủ Đức, Hóc Môn, xem xét, cân nhắc trong khi các chợ đầu mối chưa mở cửa trở lại có thể tính đến các phương án mở một số điểm tập kết nông sản, trạm trung chuyển nông sản tạm thời, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và đặc biệt đáp ứng các yêu cầu phòng dịch Covid-19.
Đề nghị chính quyền các địa phương bên cạnh tăng cường các biện pháp phòng chống dịch Covid-19 cần cố gắng tạo điều kiện tốt nhất cho các phương tiện vận chuyển động vật, sản phẩm động vật, các loại vật tư nông nghiệp xuất, nhập tỉnh được lưu thông thuận tiện; đảm bảo không để xảy ra tình trạng thiếu hàng hóa, vật tư do khó khăn trong lưu thông; đồng thời tăng cường cập nhật thông tin cung - cầu để điều tiết kịp thời, hạn chế thấp nhất nơi thừa nơi thiếu.
Các doanh nghiệp có công suất giết mổ lớn có điều kiện đảm bảo phòng chống dịch Covid-19 có các phương án, chuẩn bị kế hoạch giết mổ lượng lớn gia súc, gia cầm nếu các cơ sở chế biến giết mổ ở các tỉnh lân cận gặp sự cố dịch Covid-19. Sở Y tế các địa phương sớm hướng dẫn, hỗ trợ tạo điều kiện an toàn phòng dịch để các cơ sở chế biến giết mổ sớm hoạt động trở lại.
Đồ họa: Lê Thanh Tùng.
Tổ đề nghị Sở Nông nghiệp và PTNT 19 tỉnh, thành đang thực hiện giãn cách xã hội thành lập Tổ công tác chỉ đạo sản xuất, kết nối cung cầu tiêu thụ nông sản; phản ánh, giúp tỉnh gỡ khó trong lưu thông hàng hóa, vật tư nông nghiệp, thu mua, thu hoạch nông sản, thủy sản, thông báo ngay các vấn đề phát sinh đến ban chỉ đạo phòng chống dịch Covid-19 của tỉnh để giải quyết kịp thời, triệt để.
Đề nghị các doanh nghiệp chia sẻ, khắc phục khó khăn ngắn hạn để thực hiện nghiêm Chỉ thị 16 trong thời hạn qui định nhằm nhanh chóng khống chế dịch bệnh, hướng tới mục tiêu ổn định dài hạn.
Đề nghị chính quyền các địa phương quan tâm động viên và hỗ trợ các nhà máy chế biến, đóng gói, cơ sở giết mổ đang gặp khó khăn duy trì sản xuất; thường xuyên kiểm tra, rà soát các nguồn cung nông sản; ưu tiên tiêm vacxin và tổ chức test nhanh tại các cơ sở chế biến, giết mổ, đầu mối thu gom nông sản, thủy sản, doanh nghiệp, thương lái thu mua sản phẩm cho bà con và công nhân đi làm ở các nhà máy, cơ sở chế biến, giết mổ, sơ chế, đóng gói, bốc xếp, tạo thuận lợi cho sản xuất và lưu thông hàng hóa.
