Để giải cứu cây sắn và người trồng sắn, tỉnh Yên Bái quyết định hỗ trợ 50đ/kg sắn củ tươi. Đối tượng thụ hưởng là người nông dân trồng sắn, nhưng sự hỗ trợ đó chỉ thông qua các NM chế biến tinh bột, còn các cơ sở chế biến sắn lát khô thì không. Sao lại vô lý vậy? 
Sắn do các lò thủ công thu mua về chế biến
“Nhất bên trọng, nhất bên khinh”?
Trước tình hình giá sắn củ tươi quá thấp, các NM chế biến tinh bột chỉ mua với giá 450đ/kg, với giá đó người trồng sắn không thể bán được, vì lỗ. Đầu tháng 1/2009 UBND tỉnh Yên Bái quyết định hỗ trợ cho các NM chế biến tinh bột 50đ/kg, giá sắn được nâng lên 500đ/kg. Ông Trần Sĩ Lâm- GĐ NM sắn số I Văn Yên cho biết: Tháng 11/2008 do giá sắn thấp, người dân thu hoạch cầm chừng nên NM chỉ SX được 259 tấn tinh bột, tháng 12/2008 SX được 1.444 tấn, tháng 1/2009 do tỉnh trợ giá nên SX được 2.606 tấn, 10 ngày đầu tháng 2/2009 SX được 687 tấn. Mặc dù giá sắn đã tăng, nhưng lượng sắn thu mua còn quá ít, NM chưa thể chạy hết công suất…
Yên Bái có 3 NM chế biến tinh bột sắn, trong đó huyện Văn Yên có 2 NM, huyện Yên Bình 1 NM. Những năm qua, các NM sắn chỉ thu mua được 50% sản lượng sắn của địa phương, số còn lại do các lò sấy lát khô thủ công thu mua chế biến. Từ đầu tháng 2/2009 các lò sấy thủ công đã bắt đầu nổi lửa, mặc dù không được hỗ trợ giá nhưng giá sắn các lò mua vào cũng 500đ/kg, bằng giá thu mua của NM, nhưng trả tiền ngay, nên nhiều lò đã thu mua được nhiều sắn để SX.
Cty Tú Lộc Anh là cơ sở chuyên chế biến sắn lát khô, mỗi năm thu mua từ 25.000- 30.000 tấn sắn củ tươi, niên vụ 2007-2008 Cty này chế biến hơn 14.000 tấn sắn lát khô, tương đương trên 30.000 tấn sắn củ tươi. Sản phẩm của Cty bán cho các NM TĂCN trong nước. Theo chị Nguyễn Thị Hiền, quản lý của Cty, từ đầu niên vụ đến nay Cty đã thu mua được trên 2.000 tấn sắn củ tươi. Chị lắc đầu: Cũng là DN tiêu thụ sắn cho dân, Cty chúng tôi không được tỉnh hỗ trợ đồng nào. Nếu được hỗ trợ, tất nhiên là giá sắn chúng tôi thu mua sẽ cao hơn giá của NM…
Cũng tương tự như Cty Tú Lộc Anh, cơ sở chế biến sắn lát khô của gia đình anh Vũ Hồng Mạnh, xã Đào Thịnh, huyện Trấn Yên, niên vụ thu hoạch săn 2007-2008 cơ sở của gia đình anh thu mua và chế biến được trên 6.000 tấn sắn lát khô, từ đầu năm 2009 đến nay đã chế biến được hơn 200 tấn. Anh chán ngán lắc đầu: Cơ sở chế biến của gia đình tôi năm ngoái bị ngập lụt, các lò sấy bị sập đổ thiệt hại gần trăm triệu mà chẳng được hỗ trợ đồng nào, chứ nói gì tới việc hỗ trợ giá để thu mua sắn cho dân…
Cần xem lại “công nghệ” sấy sắn thủ công
Trao đổi với NNVN, ông Phạm Duy Cường- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái cho biết: “UBND tỉnh đang soạn thảo tờ trình lên HĐND tỉnh, ngoài các NM chế biến tinh bột các cơ sở chế biến tư nhân có đăng ký và giấy phép kinh doanh nằm trong vùng qui hoạch cũng sẽ được hỗ trợ giá như các NM chế biến tinh bột”
Hầu hết các lò sấy sắn lát khô thủ công ở tỉnh Yên Bái được xây bằng gạch đỏ, cao từ 1,2 -1,4m, phía trên ken bằng những mảnh tre to bằng 3 ngón tay. Sắn thái lát đổ lên sàn tre, dày 15-20cm, phía dưới lò được đốt bằng than đá, hơi nóng của lò than thổi trực tiếp vào lớp sắn phía trên. Sau vài tiếng đồng hồ công nhân dùng cào đảo, khi nào kiểm tra thấy khô thì đóng vào bao chất vào kho. Ngoài than đá, than bùn nhiều lò còn đốt bằng lốp xe máy, xe ô tô để tăng độ nóng của bếp lò, sắn khô nhanh.
Với “công nghệ” sấy thủ công đáng sợ như vậy, một số chất độc từ than đá, than bùn và lốp cao su đã ngấm vào những miếng sắn lát khô. Những NM nào đã mua nguồn sắn lát khô từ các lò thủ công như thế để chế biến tinh bột, thì khó tránh khỏi những dư lượng kim loại nặng trong sản phẩm của mình. Tại cửa khẩu Chi Ma (Lạng Sơn) hiện còn tồn hơn 2.100 tấn tinh bột sắn chưa XK được. Theo thông báo từ phía Trung Quốc, một số lô hàng tinh bột sắn của Việt Nam XK qua đường tiểu ngạch đã phát hiện nhiễm kim loại nặng vượt quá giới hạn cho phép. Do đó phía bạn tạm dừng NK những lô hàng này chờ phân tích tiếp.
Ngày 2/2, Cục Chế biến, Thương mại nông lâm thủy sản & Nghề muối (Bộ NN- PTNT) đã có công văn số 78/CB-NS gửi các Sở Công thương các tỉnh có trồng và chế biến sắn cho biế, phía Trung Quốc đề nghị phía Việt Nam cung cấp danh sách các cơ sở, DN sản xuất, chế biến tinh bột sắn và sắn lát khô phục vụ SX thực phẩm, chế biến công nghiệp và XK. Trung Quốc sẽ cử đoàn chuyên gia sang Việt Nam khảo sát lại rồi mới quyết định việc NK.
Như vậy, Trung Quốc là thị trường lớn và “dễ tính” mỗi năm Việt Nam XK hàng ngàn tấn sắn lát khô và tinh bột đã lên tiếng về chất lượng sắn VN. Trong đó tỉnh Yên Bái không nằm ngoại lệ. Để giải cứu cây sắn và người trồng sắn trước mắt và lâu dài, tỉnh Yên Bái cũng như nhiều tỉnh trồng và chế biến sắn cần đầu tư hệ thống chế biến, để sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn của các đối tác yêu cầu. (Hết)
!['Sinh lộ' của ngành gỗ Việt: [Bài 2] Từ quản lý rừng bền vững đến chống phá rừng](https://t.ex-cdn.com/nongnghiep.vn/resize/410x230/files/huytd/2024/05/02/2337-2-161521_895.jpg)
