An Giang: 7.000 công nhân thuỷ sản kêu cứu

Rờ đâu sai đó

Kết quả thanh tra gần đây của ngành chức năng cho thấy, chỉ với 13 DN chế biến thuỷ sản (chủ yếu là cá tra) đóng trên địa bàn, đã có trên 7.500 công nhân không được ký kết hợp đồng lao động và hơn 9.000 lao động chưa có BHXH. Tất cả các DN bị kiểm tra đều vi phạm nghiêm trọng chế độ bảo hiểm và ký kết hợp đồng lao động. Con số trên 57% tổng số người được kiểm tra chưa có BHXH và gần 50% số công nhân chưa được ký kết hợp đồng khiến nhiều người không khỏi băn khoăn.

Tuy vậy, đó chưa phải là những con số cuối cùng. Trên thực tế, nhiều DN còn lợi dụng hình thức dạy nghề, học nghề để không thực hiện việc ký kết hợp đồng, né tránh việc mua BHXH, bảo hiểm y tế cho công nhân. Nhiều quyền lợi khác của người lao động cũng đang bị “xâm hại” nghiêm trọng.

Tại Cty CP Nam Việt (TP Long Xuyên), trong số 4.768 lao động được kiểm tra, chỉ có 1.678 lao động được ký kết hợp đồng lao động. Gần 65% số lao động còn lại ở công ty này vẫn chưa phải là công nhân vì họ không được ký kết hợp đồng theo qui định. Theo đó, số người được công ty mua BHXH cũng chỉ xấp xỉ 40% (1.897 người).

Xí nghiệp Đông lạnh thuỷ sản AFIEX sử dụng 1.090 lao động thì có tới 553 người chưa đóng BHXH, chiếm hơn 50% số công nhân đang làm việc cho công ty. Đặc biệt, công ty này còn cho người lao động làm việc vượt quá số giờ qui định. Công nhân ở đây có lúc phải làm việc từ 10-12 giờ/ ngày, sức khoẻ không được đảm bảo.Còn tại Cty CP Việt An, việc thực hiện ký kết hợp đồng lao động cho công nhân tồi tệ hơn rất nhiều. Chỉ hơn 6% người lao động trong công ty được ký kết hợp đồng lao động. Số công nhân được công ty mua BHXH cũng chỉ trên dưới 5%.

Không thể “xử” mạnh tay

Ai cũng biết, các DN chế biến thuỷ sản xuất khẩu đa phần là những đơn vị kinh doanh có lợi nhuận cao. Nói về nhận thức, thì hầu hết chủ DN đều rõ mục đích, ý nghĩa của việc ký kết hợp đồng lao động. Nhưng trên thực tế, họ vẫn cố tình không thực hiện.

Cũng có không ít DN chưa xây dựng thang bảng lương, định mức lao động; không công bố công khai các chế độ lương bổng, khen thưởng. Từ đó việc trả lương cho người lao động làm vào ban đêm, làm thêm ngoài giờ vào ngày nghỉ không được thực hiện đúng. Đây chính là yếu tố dẫn đến đình công nổi lên trong thời gian qua ở An Giang. Không ít DN còn xử lý kỷ luật người lao động bằng hình thức trừ tiền lương. Có DN trừ đến 30% lương của công nhân. Mâu thuẫn giữa chủ sử dụng lao động với người làm công bị đẩy đến mức căng thẳng.Vai trò của tổ chức công đoàn cơ sở lại phụ thuộc vào chủ sử dụng lao động nên hầu hết gần như “tê liệt”để người lao động “tự bơi”.

Tuy nhiên, theo ông Phan Ngọc Khiêm, Chánh thanh tra Sở LĐ-TB-XH An Giang, thì muốn “xử” mạnh tay các DN không phải dễ. Thứ nhất địa phương đang mời gọi đầu tư, thường "vuốt ve" các DN. Thứ hai là theo qui định, muốn rút giấy phép hoạt động của công ty thì ngành chức năng phải có từ đủ ba đợt thanh, kiểm tra trong năm trở lên. Song nếu cơ quan thanh tra làm không khéo thì sẽ bị quy là gây phiền hà cho các DN. Nhưng thực tế, chuyện đóng cửa DN vì vi phạm các chính sách về lao động gần như “không tưởng”.

Đã đến lúc địa phương cần quan tâm hơn đến người lao động, nhất là lao động chế biến thuỷ sản. Ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh mà để tình trạng DN “ hành” người lao động thì nhà nhập khẩu thuỷ sản cũng rất ngại vào.