Apatit Việt Nam bị 'tố lừa dân' chiếm đất làm khai trường mỏ?

DN "lừa" dân?

Một ngày giữa tháng 8/2018, các cơ quan báo chí TƯ thường trú tại Lào Cai đều nhận được một sấp đơn, hồ sơ dày cộp của người dân thôn 6, xã Đồng Tuyển. Rất nhiều lá đơn, cùng một nội dung liên quan tới Cty Apatit Việt Nam.

Bà Lê Thị Tâm, người đại diện cho các hộ dân cho biết, người dân thôn 6 đã ở đây, khai hoang, liên tục canh tác và không hề có tranh chấp. Năm 2008, Cty Apatit đến san gạt đất trồng lúa, ngô nhưng không chi trả đền bù.

Người dân thôn 6, xã Đồng Tuyển bức xúc phản ánh vụ việc

Sau đó 1 – 2 năm, Cty này cho rằng đây là đất phòng hộ 661 nên không được đền bù. Điều này người dân thôn 6 không nhất trí, mâu thuẫn xảy ra từ đây. Cũng theo bà Tâm, nói về rừng 661, người dân không hề nhận được hợp đồng giao khoán của Nhà nước.

Trong khi đó, hộ ông Hồ Văn Mùi cho biết, năm 2008, một số cán bộ Cty Apatit đến vận động nhận tiền vì bố làm cán bộ, phải gương mẫu. Sau đó, gia đình ông Mùi nhận tạm ứng số tiền hơn 85 triệu đồng, nhưng cũng chẳng biết là tiền gì, dự án nào?

Tiếp đến, DN này đã đưa máy móc, phương tiện san gạt toàn bộ đất SX của gia đình ông Mùi. Tuy nhiên, tới tận bây giờ người dân vẫn không nhận được bất kỳ quyết định thu hồi đất hay đền bù của TP cũng như DN.

Ông Vi Văn Xám cũng khẳng định, năm 2008, gia đình ông được Cty Apatit tới vận động nhường đất làm với lý do là làm đường. Ông Xám đã nhận tạm ứng gần 143 triệu đồng cho 100m2 gồm đất thổ cư, đất lúa lâu năm…

Theo ông Xám, sau đó, chẳng có con đường nào như DN thông tin. Thay vào đó là một khai trường mỏ rộng lớn, ầm ầm máy móc. Từ lúc “được” nhận tiền tới nay, ông Xám cũng chưa nhìn thấy cái quyết định thu hồi hay bảng giá đền bù đất tròn méo ra sao.

Đa phần người dân thôn 6, xã Đồng Tuyển cho rằng, Cty Apatit Việt Nam đã dùng chiêu bài để lừa người dân giao đất. Bởi người dân ở đây đều là đồng bào dân tộc thiểu số, rất ít người biết chữ. Điều này thể hiện ngay trong phiếu chi tiền tạm ứng của Cty Apatit năm 2008, nhiều chủ hộ đã phải lăn tay điểm chỉ thay vì ký tên.

Theo người dân, lấy lý do làm đường, nhưng Cty Apatit sau đó làm khai trường

Do qua bức xúc, nhiều lần dân kéo nhau lên tỉnh, TP, Cty Apatit để phản ánh. Mãi gần đây, phía Cty mới cung cấp cho các hộ dân Quyết định số 283 ngày 28/5/2008 của UBND TP Lào Cai về việc thu hồi đất của 68 hộ dân để phục vụ khai trường 20 – 22 thuộc dự án Bắc Nhạc Sơn (Cty Apatit Việt Nam).
 

Cơ quan chức năng nói gì?

Chúng tôi đã có buổi làm việc với ông Tô Ngọc Liễn, Phó Chủ tịch UBND TP Lào Cai thì ông Liễn khẳng định, sự việc người dân thôn 6, xã Đồng Tuyển phản ánh là có, chính quyền đã gặp gỡ đối thoại khoảng 10 lần nhưng không thành.

Theo ông Liễn, liên quan tới dự án khai trường 20 – 22, ngoài quyết định 283 của TP, UBND tỉnh Lào Cai cũng có quyết định số 1024 ngày 23/4/2009 để thu hồi diện tích rừng và đất lâm nghiệp.

Cụ thể, quyết định 283 sẽ thu hồi 274.991 mét vuông đất lúa, cây lâu năm, vườn… của 43 hộ dân phục vụ công trình NM tuyển quặng; đất của 25 hộ khác phục vụ đường ô tô và khai trường 20 – 22.

Quyết định 1024, tỉnh Lào Cai thu hồi 54,84 ha rừng để làm công trình khai thác quặng apatít khai trường 20 – 22. Ông Liễn khẳng định, việc thu hồi đất rừng hay của người dân đều có quyết định của từng cấp. Việc người dân cho rằng không được thông báo cần phải xem xét lại.

Vị này cho biết, sự việc trên đã kéo dài nhiều năm, chính quyền, DN và người dân đã đối thoại cả chục lần nhưng vẫn chưa thống nhất. Dự án khai trường 20 – 22 liên quan tới hai khu vực đó là đất rừng trồng và đất ở, SX lâu năm của người dân.

Nhiều diện tích rừng cũng bị thu hồi phục vụ dự án

Về đất rừng, hiện người dẫn vẫn đang tranh chấp ở BQL rừng phòng hộ TP Lào Cai. Người dân nói, không hề nhận được tiền cũng như hợp đồng giao khoán trồng rung nhưng theo lưu trữ của Sở NN-PTNT và TX Lào Cai trước đây, từ những năm 1997 – 1998, hồ sơ, biên bản nghiệm thu trồng giữ vẫn còn đầy đủ. Trong đó, nhiều hộ đã ký nhận vào biên bản nghiệm thu và nhận tiền giao khoán.

Về việc thu hồi đất của người dân, ông Liễn đề nghị ngành TN-MT TP phối hợp cùng Cty Apatit giải quyết dứt điểm. Căn cứ hồ sơ, diện tích đất, áp giá trước đây để rà soát và thống nhất với người dân bằng biên bản. Nếu như người dân cam kết không khiếu kiện, Cty Apatit sẽ hỗ trợ theo hướng hỗ trợ thêm bằng 1 lần. Cụ thể ở mức 13 nghìn đồng/m2 đất.

Trước những kết luận của TP, người dân thôn 6, xã Đồng Tuyển cho rằng, đây không thể coi là hỗ trợ mà phải là đền bù vì đã có quyết định thu hồi đất làm dự án. Thứ 2, với mức giá “hỗ trợ” bằng với năm 2008, tại thời điểm này là quá rẻ mạt.