Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Bắc Bình có công văn số 405 đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch có ý kiến về xả thải nguồn nước sản xuất để giải quyết hồ sơ xin cấp giấy phép môi trường dự án Trạm cấp nước Hòa Thắng xả nước thải sản xuất sau xử lý ra Bàu Bà của Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Bình Thuận.
Sau đó, ngày 1/8, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã giao Bảo tàng tỉnh phối hợp với Công ty Cổ phần cấp thoát nước Bình Thuận tổ chức khảo sát thực tế tại Trạm cấp nước Hòa Thắng, thôn Hồng Lâm, xã Hoà Thắng, huyện Bắc Bình.
Qua khảo sát, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhận thấy, trạm cấp nước Hòa Thắng gồm các hạng mục như: Trạm bơm cấp 1, hệ thống bồn lọc áp lực, bể chứa số 1 và số 2, Trạm bơm cấp nước cấp 1, hệ thống ống nhựa PVC 250 dài 50m dẫn nước từ Bàu Bà lên Trạm bơm cấp 1…
Hầu hết các hạng mục này nằm ngoài khu vực khoanh vùng bảo vệ thắng cảnh quốc gia Bàu Trắng. Tuy nhiên, Trạm bơm cấp 1 nằm trong khu vực bảo vệ I của thắng cảnh quốc gia Bàu Trắng (được xây dựng trước khi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có Quyết định xếp hạng thắng cảnh quốc gia Bàu Trắng vào năm 2019).
Trạm cấp nước Hòa Thắng hoạt động với công suất sản xuất nước cấp khoảng 1.000m3/ngày đêm, công suất tối đa được cấp phép là 3.600m3/ngày đêm. Nguồn nước cung cấp cho Trạm cấp nước Hòa Thắng được lấy từ Bàu Bà và sau khi được xử lý nước thải sẽ thải ra Bàu Bà với lưu lượng 30m3/ngày đêm (chu kỳ 3 ngày/lần).
Từ thực tế nêu trên, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đề nghị Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Bắc Bình xin ý kiến Sở Tài nguyên và Môi trường đối với việc khai thác nguồn nước từ Bàu Trắng của Trạm cấp nước Hòa Thắng với công suất như vậy có ảnh hưởng đến trữ lượng nguồn nước bầu này về lâu về dài hay không.
Còn đối với nguồn nước thải chắc chắn sẽ có tác động, ảnh hưởng đến nguồn nước và hệ sinh thái động vật, thực vật trong Bàu Bà. Bởi thực tế qua theo dõi trực quan, trong khoảng từ năm 2021 đến nay, cây sen trong Bàu Bà giảm dần qua từng năm và hiện còn rất ít, nhưng chưa xác định rõ nguyên nhân.
Do đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho rằng, cần cân nhắc, xem xét và đánh giá lại một cách khoa học, đầy đủ để xác định có hay không có những tác động tiêu cực khi Trạm cấp nước Hòa Thắng đã, đang và sẽ tiếp tục xả nước thải sản xuất sau xử lý ra Bàu Bà, trước khi quyết định cấp lại giấy phép môi trường Dự án Trạm cấp nước Hòa Thắng của Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Bình Thuận.
Sau khi có kết quả, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch mới có cơ sở hướng dẫn các thủ tục tiếp theo theo quy định của Luật Di sản văn hóa.
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Thuận, Bàu Ông và Bàu Bà đều nằm trong khu vực bảo vệ I của thắng cảnh quốc gia Bàu Trắng. Theo Luật Di sản văn hóa 2001 và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa năm 2009 quy định: “Khu vực bảo vệ I phải được bảo vệ nguyên trạng về mặt bằng và không gian. Trường hợp đặc biệt có yêu cầu xây dựng công trình trực tiếp phục vụ việc bảo vệ và phát huy giá trị di tích, việc xây dựng phải được sự đồng ý bằng văn bản của người có thẩm quyền xếp hạng di tích đó.” Cũng như “việc xây dựng công trình quy định tại khoản này không được làm ảnh hưởng đến yếu tố gốc cấu thành di tích, cảnh quan thiên nhiên và môi trường - sinh thái của di tích”.