Tôi đọc thấy nhiều tin nêu rằng, trong hai năm qua, Công ty sách First News - Trí Việt đã tổ chức được bản thảo cuốn sách "Gạc Ma - Vòng tròn bất tử" gồm nhiều bài viết của nhiều tác giả, do Thiếu tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang, nguyên Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam Lê Mã Lương làm Chủ biên.
Đáng chú ý là số phận bản thảo cuốn sách này thật long đong, vì bản thảo đã được gửi tới hơn 10 nhà xuất bản, nhưng đều bị từ chối cấp phép. Ngày 16/4/2015, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành có Công văn số 2139/CXBIPH-QLXB gửi Nhà xuất bản Thuận Hóa; Nhà xuất bản Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh; Nhà xuất bản Quân đội nhân dân; Công ty TNHH Văn hóa và Sáng tạo Trí Việt.
Trong Công văn, có đoạn viết: "Cục Xuất bản, In và Phát hành nhận được Đơn đăng ký xuất bản số 34/XB-2015 ngày 10/4/2015 của Nhà xuất bản Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh và Đơn đăng ký xuất bản số 48/XBTH ngày 10/4/2015 của Nhà xuất bản Thuận Hóa đăng ký xuất bản cuốn "Gạc Ma - Vòng tròn bất tử". Về việc này, Cục Xuất bản, In và Phát hành có ý kiến như sau:
- Đề tài trên không phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của 02 nhà xuất bản Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh và Thuận Hóa.
- Công ty TNHH Văn hóa và Sáng tạo Trí Việt đăng ký đề tài trên tại Nhà xuất bản Quân đội nhân dân.
- Nhà xuất bản Quân đội nhân dân khi đăng ký xuất bản đề tài "Gạc Ma - Vòng tròn bất tử" phải kèm văn bản thẩm định nội dung của cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Quốc phòng".
Tôi thấy lạ, rất lạ. Điều lạ thứ nhất là Cục Xuất bản, In và Phát hành can thiệp đến mức này ư? Sao lại bắt phải xuất bản ở nhà xuất bản này chứ không được xuất bản ở nhà xuất bản kia? Trong quản lý nhà nước ở Việt Nam làm thế này có được không? Tôi không phải là "dân luật" cho nên không hiểu.
Điều lạ thứ hai là "đề tài trên không phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của 2 nhà xuất bản Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh và Thuận Hóa" ư? Tôi không tin các nhà xuất bản ở Việt Nam không có chức năng, nhiệm vụ cho ra mắt bạn đọc những cuốn sách thông tin và bồi dưỡng tinh thần yêu nước.
Tôi tin chắc rằng, riêng Nhà xuất bản Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, nếu xuất bản cuốn sách này, sẽ giúp ích rất nhiều cho sinh viên tìm hiểu thêm về lịch sử nước nhà, đặc biệt là lịch sử đấu tranh bảo vệ chủ quyền đất nước.
Điều lạ thứ ba là chỉ có Nhà xuất bản Quân đội nhân dân mới là địa chỉ duy nhất đáng tin cậy để Cục Xuất bản, In và Phát hành chỉ định cho Công ty TNHH Văn hóa và Sáng tạo Trí Việt đăng ký đề tài ư? Còn nhiều nhà xuất bản nữa mà. Xưa nay, những cuốn sách về đề tài chiến tranh, quân sự, lịch sử quân sự... đâu phải chỉ là Nhà xuất bản Quân đội nhân dân mới được xuất bản.
Điều lạ thứ tư là tôi thấy mỗi một nhà xuất bản trước khi xuất bản cuốn sách nào đó đều phải trải qua các khâu thẩm định, biên tập…
Tại sao Cục Xuất bản, In và phát hành lại yêu cầu Nhà xuất bản Quân đội nhân dân khi đăng ký xuất bản, phải kèm theo văn bản thẩm định nội dung của cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Quốc phòng? Thế thì chỉ yêu cầu riêng bản thảo cuốn sách này phải gửi kèm văn bản nội dung của cơ quan chuyên môn, còn bản thảo các cuốn sách khác có như vậy không?
Tôi đọc nhiều tin viết về ý kiến của người này, người nọ liên quan đến sự việc này, trong đó có ý kiến của người chủ biên, ý kiến của người viết Lời giới thiệu, ý kiến của một số người nghiên cứu khoa học, của một số thầy giáo. Tất cả các ý kiến mà tôi đọc được đều thể hiện mong muốn có cuốn sách tri ân với sự hy sinh của các chiến sĩ Việt Nam bảo vệ chủ quyền, qua đó bồi đắp thêm tinh thần yêu nước cho người Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 28 năm Ngày chiến đấu của Quân đội Việt Nam tại đảo Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam (14/3/1988 - 14/3/2016).
Tôi rất cảm động khi được biết rằng, hiện First News vẫn tiếp tục tìm kiếm đơn vị xuất bản có thể liên kết thực hiện cuốn sách với lời nói chí tình chí lý của ông Giám đốc Nguyễn Văn Phước: "Chúng tôi xem đây là việc làm hết sức thiêng liêng và nghiêm túc. Chúng tôi sẽ đứng ra chịu trách nhiệm về nội dung sách. Nếu đơn vị xuất bản thẩm định, trao đổi về mặt nội dung, chúng tôi sẽ hợp tác chặt chẽ, sẵn sàng biên tập nội dung khi có yêu cầu chính đáng, hy vọng sách sớm ra mắt bạn đọc".
