Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến (giữa) và ông Võ Quốc Phục, Tổng Giám đốc Vina Cleanrfood (phải) tham quan mô hình nuôi tôm siêu thâm canh. Ảnh: Hữu Đức.
"Bạo gan" với công nghệ mới
Ở Sóc Trăng, đang mở ra nhiều mô hình nuôi tôm thẻ thâm canh quy mô công nghiệp áp dụng công nghệ mới theo cách chuyển hóa sáng tạo không ngừng.
Ông Võ Văn Phục, CEO Công ty Cổ phần Thủy sản sạch Việt Nam (Vina Cleanfood) nhớ lại vào thời điểm năm 2016, nuôi “tôm sạch” bền vững ứng dụng công nghệ cao được xem là mạo hiểm. Vina Cleanfood đã mạnh dạn đầu tư trên 500 tỷ đồng (gồm cả tiền thuê đất 133ha) để hoàn thiện 233 ao nổi trên cạn gồm cả ao nuôi và ao gièo cùng cơ sở hạ tầng nhà trại, đường, điện… theo chuẩn nuôi quốc tế.
Ở thời điểm ấy, khắp vùng nuôi tôm ven biển này chưa có ai dám bạo gan đầu tư với quy mô lớn và cũng chưa có “thuật toán” nào xác định được hiệu quả của nó. Hơn nữa, dù từng kinh qua ngành kinh tế công nghiệp chế biến thủy sản, nhưng nuôi tôm công nghệ cao là lĩnh vực hoàn toàn mới, chưa ai dẫn đường.
Vậy điều gì khiến ông Phục phải đầu tư nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao với quy mô lớn? Ông Phục cảm nhận rõ nguồn nước là quan trọng. Phải biết trân quý nguồn nước.
Ông Phục nghiền ngẫm, tự thân rút ra bài học từ các mô hình ứng dụng công nghệ cao nuôi tôm "siêu sạch" với các tiêu chí sống còn của mô hình là bền vững, sinh thái và nội địa… Qua đó khi bắt tay vào ứng dụng, ngay từ đầu ông đã lập phòng kiểm nghiệm dịch bệnh, xưởng sản xuất men vi sinh để đảm bảo an toàn sinh học. Sau 2 năm thử nghiệm và 2 năm kiểm chứng thực tiễn, am tường kỹ thuật nuôi tôm trên ao nổi, cuộc chuyển đổi hiện rõ kết quả và thành công ngoạn mục.
Ông Võ Văn Phục, người tiên phong đầu tư lớn nuôi tôm trong ao nổi. Ảnh: Hữu Đức.
Đứng trên đê triền sông nhìn hệ thống hàng trăm ao nổi hình trụ khổng lồ xếp đều giăng giăng được phủ lưới che, ông Phục nói: “Nếu chỉ hiểu kỹ thuật cũng không làm được, phải bạo gan mới dám làm”.
Mô hình đang đi đúng hướng, hình thành sản xuất theo chuỗi giá trị, đáp ứng theo yêu cầu thị trường và kích thích các đơn vị, doanh nghiệp khác trong ngành hàng tôm cùng đầu tư phát triển vùng nuôi theo hướng nuôi tôm sạch, bền vững.
Ngày nay, có nhiều con đường mới mở tỏa về các vùng nuôi tôm ở Sóc Trăng. Mỗi lần xe qua cầu Mỹ Thanh về đêm nhìn từ trên cao, những cánh đồng tôm trùng điệp thắp đèn rực sáng, lung linh. Một hệ thống ao nuôi tôm sạch trên những bể tròn khổng lồ, xếp hình lớp lang, kỳ vỹ...
Bừng dậy "thành phố tôm"
Chiều buông, ngoài sông vắng gió lộng. Nắng tắt sớm kéo màn đêm phủ xuống, cũng là lúc cả “thành phố tôm” ở khu vực xã Liêu Tú (huyện Trần Đề, Sóc Trăng) như bừng dậy.
Nuôi tôm sạch, nghe qua cứ tưởng dễ nhưng kỳ thực chẳng dễ chút nào. Trầm ngâm một lúc, ông Phục thổ lộ: "Trong bất kỳ quyết định đầu tư nào cũng có phần mạo hiểm, rủi ro. Mỗi lần chuyển hướng theo một cách làm mới có khi là cuộc đánh đổi bằng cả sự thành bại. Nhưng hơn hết, chúng tôi có đủ tự tin, hiểu biết rõ những gì mình đang làm. Tôi phải mất đến 3 năm chuẩn bị, am hiểu tường tận về mặt kỹ thuật khi ứng dụng công nghệ mới".
Vùng nuôi tôm Sóc Trăng hiện đã rộng mở tới gần 60.000ha. Khắp các xã, huyện miền duyên hải, làn sóng đổi mới sáng tạo sôi động, lan tỏa. Ban đầu nuôi tôm quảng canh, quảng canh cải tiến rồi lần hồi bước qua các mô hình bán thâm canh, thâm canh cải tiến và mạnh dạn ứng dụng công nghệ cao.
Năm 2016 thật sự là một bước ngoặt, Vina Cleanfood đầu tư mở vùng nuôi tôm và xây thêm một nhà máy chế biến nhằm gia tăng giá trị cho con tôm.
“Kỳ thu hoạch tôm thẻ đầu tiên thực sự hài lòng, chúng tôi muốn chứng minh rằng Việt Nam sản xuất tôm sạch, chất lượng đạt tiêu chuẩn quốc tế từ vùng nuôi chuẩn mực đến nhà máy chế biến ra sản phẩm tôm sạch xuất khẩu”, ông Phục nói.
Từ những thành quả tạo đà đầu tiên, năm 2021, Vina Cleanfood đã tăng hoạt động thả tôm nuôi đạt 90% công suất, với 1 vụ chính, 2 vụ phụ, sản lượng thu 3.000 tấn; năm 2022 tiếp tục được nâng lên với 100% ao nuôi, sản lượng vượt lên trên 3.000 tấn. Diện tích mỗi ao nuôi nổi 1.200m2, năng suất bình quân từ 8 đến 12 tấn/vụ. Mùa nắng, chính vụ (vụ 1) nuôi tôm thuận lợi, thả con giống từ cuối tháng 11 âm lịch. Một vụ nuôi trong khoảng 3 - 4 tháng, cỡ tôm đạt 30 con/kg…
Ước vọng thành hiện thực. Chất lượng tôm tươi chuẩn sạch được định vị đã nâng cao uy tín thương hiệu Vina Cleanfood. “Để có lòng tin ấy, tôi phải đầu tư, dù chi phí khá cao để xây dựng hệ thống nuôi tôm sạch. Nâng cao chất lượng và truy xuất nguồn gốc đàng hoàng chính là cách minh chứng sự kiên định theo con đường nhiều thách thức như đúng những gì công ty đã cam kết", ông Phục tâm sự.
Tuy vậy, trong ánh mắt nhà đầu tư kinh tế này có tầm nhìn xa hơn, đó là đi tìm lợi thế, tạo bứt phá, tăng sức cạnh tranh cho tôm Việt Nam, và công nghệ mới đang tạo sự đột phá không ngừng. Ông Phục đã nhận thấy bước chuyển tiếp sang ứng dụng công nghệ cao, giúp nuôi tôm mở sang trang mới với chi phí đầu tư thấp hơn, nhưng năng suất, hiệu quả cao hơn nhiều.
Nuôi tôm công nghệ cao trong ao nổi của Vina Clearnfood. Ảnh: Hữu Đức.
Tôm sạch từ tâm
Sâu thẳm trong ký ức về chặng đường gian nan thời đi học ở đất cù lao xã Mỹ An, Thủ Thừa (Long An) với ông Phục là bài học thuộc lòng về ước vọng của con nhà nông từ làng quê nghèo khó.
Đường đến trường nhọc nhằn, qua mỗi cấp học nhà càng thêm xa. Bước vào đường dấn thân lập nghiệp lắm lúc như chơi vơi, bởi luôn là bài toán thách đố khôn cùng. Và cho dù trải qua trên con đường nào, cuối cùng ông cũng dốc sức đầu tư vào lĩnh vực nuôi tôm, bởi còn vì đam mê và khát vọng mai kia đưa nền nông nghiệp Việt Nam đạt tới sự hiện đại như Israel.
Tốt nghiệp ngành kế toán tài chính Đại học Cần Thơ năm 1994, ông Phục chấp nhận đi “đường vòng” với khoảng thời gian hơn 15 năm làm nhiều việc trong các nhà máy, công ty thủy sản. Tới năm 2009, ở tuổi 38, ông mới lập được nhà máy của riêng mình như một khu vườn địa đàng cho ước mơ lập nghiệp.
Sạch là từ nghe đã quen từ xa xưa, nhưng Công ty mang tên “Thủy sản sạch Việt Nam” là cách thể hiện rõ ước vọng từ tâm. Ông Phục giải thích: “Ngay từ khi thành lập, tôi đã xác định xu hướng tiêu dùng thế giới không chỉ ngon, đẹp mà còn phải an toàn, sạch, và vì vậy, vấn đề chất lượng và an toàn thực phẩm phải đặt lên hàng đầu, thỏa mãn nhu cầu cao của người tiêu dùng.”
Với việc gây dựng được vùng nuôi tôm sạch, cánh cửa đã mở ra rất rộng cho Vina Cleanfood thuận lợi trong việc vươn ra thị trường quốc tế. Ông Phục báo tin vui trước thềm năm mới 2023, Công ty sẽ tiếp tục đầu tư mở rộng thêm nông trại mới với 30ha nuôi tôm sạch nước sâu. Mô hình nuôi tôm sạch theo phương thức mới có suất đầu tư thấp hơn 30 - 40% so với mô hình nuôi tôm trong ao nổi, chi phí vận hành thấp và năng suất cao hơn.
Tự tin Việt Nam có công nghệ chế biến tôm phát triển hơn các nước khác, tuy nhiên trước dự báo khủng hoảng kinh tế toàn cầu, đối diện khó khăn, nhu cầu tiêu dùng có thể sẽ thay đổi, ông Phục vẫn tin rằng việc đầu tư vùng nuôi tôm sạch, đúng chuẩn, giảm chi phí sản xuất, tôm nuôi chất lượng vẫn sẽ đứng vững trên thị trường. Với giải pháp công nghệ giành ưu thế, sẽ giúp ngành tôm Việt Nam tăng sức cạnh tranh với các nước trong cùng ngành hàng này.
Công nghệ nuôi và chế biến tôm theo hướng ứng dụng công nghệ 4.0, cập nhật những thay đổi công nghệ, quản trị vào sản xuất, quản lý… không chỉ là nền nông nghiệp tri thức mà là sự tận tâm. Ứng dụng công nghệ cao không chỉ là tích lũy kinh nghiệm mà phải làm cho triền sông Mỹ Thanh tràn ngập những câu chuyện về nguồn nước sạch cho vùng nuôi tôm sạch, bền vững.
+ Năm 2008, ông Võ Văn Phục – Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy sản sạch Việt Nam (Vina Cleanfood) vinh dự nhận giải thưởng Sao Vàng Đất Việt, trong top 100 doanh nghiệp được trao giải.
+ Năm 2021, tổng doanh thu Vina Cleanfood đạt trên 3.000 tỷ đồng, đưa công ty vào vị trí thứ 8 các doanh nghiệp xuất khẩu tôm của cả nước.
+ Từ năm 2016, Vina Cleanfood đầu tư vào lĩnh vực nuôi tôm, thực hiện xây dựng vùng nuôi tôm sạch ứng dụng công nghệ mới rộng hàng trăm ha. Đồng thời, công ty đầu tư thêm nhà máy thứ hai chuyên chế biến thủy sản với công nghệ, thiết bị tiên tiến, nâng tổng số lao động lên trên 3.000 người, trong đó 60% là lao động dân tộc thiểu số.
