Cà phê là cây kinh tế mũi nhọn của huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Năm 2012, trị giá XK cà phê đạt 25 triệu USD. Tuy nhiên, bước vào đầu vụ cà phê năm nay, giá cà phê ở Hướng Hóa đang khiến nhiều người thất vọng.
Chỉ 3.000 đ/kg quả tươi
Huyện Hướng Hóa được xem là thủ phủ cà phê của Quảng Trị. Ở đây chủ yếu trồng cà phê Arabica với diện tích gần 5.000 ha, trong đó có hơn 4.000 ha đã cho khai thác, sản lượng ước đạt hơn 50.000 tấn/vụ. Những ngày này đang là thời điểm đầu vụ thu hoạch cà phê năm nay. Khác với thông lệ, giá cà phê ở Hướng Hóa chỉ có 3.000 đ/kg quả tươi. Bà con nông dân đang kỳ vọng khi vào chính vụ, bắt đầu từ cuối tháng 9 này, giá cà phê sẽ lên mức 8.000 đến 10.000 đ/kg để đủ bù chi phí sản xuất.
Dọc đường đến các xã Hướng Phùng, Hướng Tân, những rẫy cà phê trĩu quả đang dần dần chuyển màu hồng và đỏ, dấu hiệu cà phê đã chín. Anh Hồ A Mừng lệ khệ vác bao cà phê từ rẫy ra đường Hồ Chí Minh đợi bán sản phẩm đầu mùa. Mừng khoe cà phê đã bắt đầu chín song chưa đều, nên chỉ chọn những quả đỏ hái trước, quả xanh để lại đợi khi chín đều rồi thu hoạch một lần. Theo anh, nếu không hái số quả chín này thì đêm xuống chồn ngoài rừng vào rẫy ăn sạch. Hiện tại ở vùng này chưa có tư thương thu mua cà phê với số lượng lớn, họ mới mua lẻ tẻ. Mỗi kg cà phê quả tươi bán 3.000 đồng, thấp hơn năm trước nhiều.
Vườn cà phê của nông dân huyện Hướng Hóa bắt đầu chín tới
Tại thôn Phùng Hưng, xã Hướng Phùng, anh Nguyễn Văn Diệu đang chuẩn bị thuê nhân công thu hoạch cà phê, cho biết: Bà con mới thu hoạch lẻ tẻ, vài chục kg cà phê tươi mỗi ngày. Các nhà máy cũng chưa tổ chức thu mua. Nhà anh Diệu có 5 ha cà phê vẫn chưa chín đều, đến cuối tháng 9 thì mới vào vụ thu hoạch chính thức, mỗi ngày hái về gần cả tấn quả tươi. Theo anh Diệu, bà con nông dân mong chờ khi vào chính vụ, sản lượng cà phê thu hoạch nhiều lên, DN tổ chức thu mua thì giá cà phê sẽ lên trên 8.000 đến 10.000 đ/kg, lúc ấy người trồng cà phê mới đủ bù đắp chi phí và tái tạo chu trình sản xuất mới. Còn bây giờ bán cà phê lẻ tẻ với giá thấp không đủ để trả tiền vay ngân hàng.
Bà Nguyễn Thị Nga vay ngân hàng hơn 200 triệu đồng mua 2 ha cà phê ở thôn Kợp, xã Hướng Phùng. Đầu vụ giá cà phê quá thấp nên bà đứng ngồi không yên. Không chỉ bà Nga, đa số người trồng cà phê ở huyện Hướng Hóa đều vay vốn ngân hàng để đầu tư vườn cây. Khi mùa thu hoạch cà phê đến thì thời hạn trả gốc, lãi cho ngân hàng cũng đã đến. Tuy nhiên, với giá cả thế này bà con đang nơm nớp chờ tín hiệu từ thị trường.
Kêu gọi các DN vào thu mua
Ông Võ Thanh - Phó Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa cho biết: Hiện tại cà phê ở Hướng Hóa chưa vào chính vụ, đa phần đang chín bói nên bà con nông dân tận thu quả chín trước, buôn bán, thu mua đang lẻ tẻ. Tuy nhiên, lường trước diễn biến thất thường của thị trường cà phê, nên từ tháng 8/2013, huyện đã tổ chức hội nghị hiến kế giúp người dân bán cà phê có giá cao. Theo phân tích, thời điểm này giá cà phê thế giới đang ở mức rất thấp, điều đó cũng đã làm ảnh hưởng đến giá cà phê của Hướng Hóa. Khác với mọi năm, vào thời điểm cuối vụ cà phê cũ, chuẩn bị vào vụ cà phê mới giá cà phê luôn tăng cao và ổn định ở mức cao, nhưng năm nay lại đảo chiều, giá không tăng mà còn giảm xuống nhiều. Giá cà phê nhân trong nước chỉ ở mức 36.000 - 37.000 đ/kg nên giá cà phê ở Hướng Hóa cũng bị kéo xuống thấp.
Ngoài ra, không ít DN trên địa bàn đang rất khó khăn, làm ăn thua lỗ, thiếu vốn để tổ chức thu mua cà phê dự trữ...
Ông Võ Thanh trăn trở: “Chúng tôi không thể ngồi yên trước sự việc này. Huyện đang kêu gọi nhiều DN bằng mọi cách thu mua hết cà phê cho nông dân với giá cả hợp lý. Với người trồng cà phê, bà con cũng cần có trách nhiệm thu hoạch cà phê chín, bỏ việc mua bán cà phê kém chất lượng. Cùng với đó, yêu cầu các DN, cơ sở thu mua, chế biến cà phê kiên quyết chỉ thu mua cà phê có tỷ lệ quả chín từ 95% trở lên, không thu mua cà phê bị ngâm nước, lên men, lẫn tạp chất...để không ngừng nâng cao chất lượng cho cà phê Khe Sanh- Hướng Hóa...”.
Về lâu dài, huyện đang hướng tới chiến lược phát triển cà phê bền vững, quy hoạch hệ thống chế biến hiện đại, xây dựng thương hiệu, nâng tầm giá trị cà phê để người sản xuất được yên tâm hơn với sản phẩm của mình làm ra.
