Các lô thuỷ sản sang EU sẽ không bị 'tắc giấy tờ'

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến trao đổi với Báo NNVN

Đến ngày 25/3/2019 có 20 DN với 5.235 tấn thuỷ sản tại 32 cảng cá chưa được xác nhận nguồn gốc để XK theo các đơn đặt hàng đi EU do Bộ NN-PTNT chưa công bố Danh sách cảng cá chỉ định được xác nhận nguồn gốc thuỷ sản từ khai thác. Sau cuộc họp của Tổ Công tác Chính phủ, một số báo chí đã đưa tin “có khoảng 5.400 tấn hải sản ứ đọng/tồn đọng, do thông tư mới của Bộ NN-PTNT ban hành”.

Để làm rõ thông tin trên, Vụ Pháp chế Thanh tra (Tổng cục Thuỷ sản) đã có báo cáo về việc xử lý kiến nghị của VASEP. Theo đó, tại Điều 72 và Điều 73 của Luật Thuỷ sản đã quy định về tiêu chí để phân định rõ cảng cá loại I, II, III; điều kiện công bố mở cảng cá và các trường hợp phải công bố đóng cảng cá.

Để đảm bảo các cảng cá đã hoạt động và có thời gian để chuẩn bị công bố mở cảng cá theo quy định của Luật Thuỷ sản năm 2017 thì tại khoản 9, Điều 73 của Nghị định số 26/2019/NĐ-CP đã quy định thời gian chuyển tiếp để cảng cá tiếp tục được hoạt động và phải làm thủ tục công bố mở cảng cá trước ngày 1/10/2020.

Tuy nhiên, theo yêu cầu của Ủy ban Châu Âu (EC), các cảng cá được thực hiện xác nhận nguồn gốc thuỷ sản từ khai thác “phải đảm bảo kiểm soát được thuỷ sản qua cảng”. Do đó, để nội luật hoá khuyến nghị của EC, tại điểm g, Khoản 2 Điều 101 Luật Thuỷ sản quy định: “Bộ NN-PTNT công bố danh sách cảng cá chỉ định có đủ hệ thống xác nhận nguồn gốc thuỷ sản từ khai thác”.

Đã có 47 trong tổng số 83 cảng cá đang hoạt động tại Việt Nam đã được công bố chỉ định xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thuỷ sản khai thác

Như vậy, không phải tất cả các cảng cá đang hoạt động hiện nay đều có khả năng và đủ năng lực để thực hiện xác nhận thuỷ sản từ khai thác. Việc quy định về cảng cá xác nhận nguồn gốc thuỷ sản từ khai thác trong Thông tư 21/2018/TT-Bộ NN-PTNT là phù hợp với quy định của Luật Thuỷ sản và Nghị định số 26 của Chính phủ.

Theo Quyết định số 1976 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt quy hoạch hệ thống cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, toàn quốc có 125 cảng cá, gồm có: 35 cảng cá loại I và 90 cảng cá loại II đáp ứng tổng lượng thuỷ sản qua cảng khoảng 2.250 nghìn tấn/năm. Tính đến ngày 25/3/2019, cả nước có 83 cảng các đang hoạt động. Tổng lượng hàng hoá thuỷ sản qua cảng khoảng 1,8 triệu tấn/năm, đáp ứng khoảng 9.300 lượt tàu/ngày. 

Theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến, thống kê của VASEP đến hết ngày 25/3, có 5.235 tấn thuỷ sản được mua tại 32 cảng cá đã được đưa về kho của DN để thực hiện chế biến theo đơn đặt hàng.

Cũng theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, tính đến ngày 26/3, đã công bố chỉ định 47/83 cảng cá đang thực hiện hoạt động xác nhận nguồn gốc thuỷ sản khai thác của các DN. 47 cảng cá đã được công bố chủ yếu nằm trên khu vực có nhu cầu thực hiện xác nhận nguồn gốc thuỷ sản từ khai thác để phục vụ chế biến, XK thuỷ sản đi EU (chiếm khoảng 85% tổng khối lượng nguyên liệu thuỷ sản cần xác nhận).

Nội dung này đã được VASEP ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực của Bộ NN-PTNT trong việc hỗ trợ DN tháo gỡ khó khăn trong tình hình Việt Nam đang bị ảnh báo thẻ vàng của EC.

Đến nay, đối với 5.145 trong tổng số 5.235 tấn thuỷ sản do DN đã mua trước thời điểm Bộ NN-PTNT công bố Danh sách cảng cá chỉ thực hiện xác nhận nguồn gốc thuỷ sản từ khai thác, hiện DN đang thực hiện xác nhận nguồn gốc thuỷ sản từ khai thác tại 26/47 cảng cá mà Bộ NN-PTNT đã công bố.

Chỉ còn 90,01 tấn được thu mua tại 03 cảng cá là Kỳ Hà (Quảng Nam), Xẻo Nhào (Kiên Giang) và Hưng Thái (Bà Rịa – Vũng Tàu), phải xem xét để thống nhất hướng xử lý.

Nhiều DN đang hoàn thiện thủ tục xác nhận nguồn gốc thuỷ sản đối với các lô hàng XK sang thị trường EU tại các cảng cá

Đối với cảng Xẻo Nhào có 50 tấn cá hỗn hợp (gồm cá tráo, cá đổng, cá bạc má, cá thu, mực, bạch tuộc... ), theo báo cáo của tỉnh Kiên Giang thì cảng cá Xẻo Nhào không đủ điều kiện để thực hiện việc kiểm soát, xác nhận. Do vậy địa phương không đưa vào danh sách cảng chỉ định xác nhận.

Đối với cảng Hưng Thái, có 40 tấn cá phèn của Công ty Hải Nam, đây là cảng không có trong quy hoạch hệ thống cảng cá theo Quyết định 1976 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ, không có đủ điều kiện để thực hiện việc kiểm soát, xác nhận nguyên liệu và địa phương không đề xuất vào danh sách cảng chỉ định xác nhận.

Còn đối với cảng cá Kỳ Hà, có 10 kg cá đổng xộp của Công ty Tín Thịnh, đây là cảng không nằm trong quy hoạch hệ thống cảng cá, sản lượng tại đây chỉ có 10 kg và địa phương chưa báo cáo rà soát đề nghị công bố mởi cảng nên không thể thực hiện công bố.