Ảnh minh họa
Vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong sang một hoặc hai bên, thân đốt sống bị vẹo (xoay). 80% người bị cong vẹo cột sống không rõ nguyên nhân. Số còn lại có thể do cấu trúc bất thường trước khi sinh (bệnh thân nửa đốt sống bẩm sinh, xẹp đốt sống bẩm sinh, cứng đa khớp bẩm sinh), các nguyên nhân sau sinh như biến dạng xương sống do bệnh tật hoặc chấn thương, bệnh lý của cơ, hệ thần kinh, tư thế ngồi học sai, do ngắn 1 chân (chiều dài 2 chân không đều nhau làm lệch vẹo cột sống khi đứng, khi đi).
Chẩn đoán và đánh giá cong vẹo cột sống dựa vào thăm khám bệnh, chụp X-quang cột sống, CT scan cột sống, MRI cột sống, và các cận lâm sàng khác giúp đánh giá những tình trạng bệnh khác kèm theo.
Điều trị sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ vẹo. Nguyên tắc điều trị là phải can thiệp sớm ngay sau khi phát hiện ra cong vẹo cột sống, kỹ thuật can thiệp phụ thuộc mức độ cong vẹo cột sống, người bệnh được định kỳ tái khám có chụp X-quang cột sống để đánh giá tiến triển. Người bệnh có thể được điều trị bảo tồn mang áo chỉnh hình chống vẹo hoặc phẫu thuật khi cong vẹo cột sống vẫn tiến triển dù có mang áo chỉnh hình, cong vẹo tiếp tục tiến triển nhanh, hay có triệu chứng thần kinh.
Bệnh vẹo cột sống có thể do mắc phải hay bẩm sinh, xảy ra ở mọi lứa tuổi. Cột sống bình thường chỉ cong sinh lí khi nhìn ngang (nghiêng) cong ra trước ở cổ và thắt lưng, cong ra sau ở lưng ngực và xương cùng.
Vẹo cột sống có thể kết hợp thành ưỡn vẹo, vẹo, gù vẹo. Có 2 loại là vẹo với cột sống không biến dạng cấu trúc và vẹo cột sống có biến dạng cấu trúc.
Vẹo cột sống không biến dạng cấu trúc: là tình trạng vẹo không còn khi đứng nghiêng về bên đường cong vẹo, có thể do bốn nguyên nhân. Vẹo tư thế: do tư thế cong kéo dài, khi đứng thẳng, cúi nghiêng về bên vẹo thì hết. Vẹo do bù trừ: khi chân dài, chân ngắn. Vẹo do đau lưng, thoát vị đĩa đệm. Vẹo do viêm đau, viêm quanh thận. Vẹo cột sống loại này không gây nên và tiến triển thành vẹo cột sống biến dạng.
Vẹo cột sống biến dạng cấu trúc: tình trạng vẹo vẫn còn khi đứng nghiêng về bên đường cong vẹo. Nguyên nhân có thể là: vẹo vô căn (chưa rõ nguyên nhân), bẩm sinh, do bệnh lí thần kinh cơ, do chấn thương ….
Vẹo cột sống biến dạng cấu trúc thường gây ra triệu chứng thần kinh, trong đó, các nguyên nhân tự phát, bẩm sinh, bệnh thần kinh cơ là những nguyên nhân thường gặp. Đáng chú ý, nguyên nhân vẹo vô căn không biết được nguyên nhân, xảy ra từ nhỏ. Vẹo cột sống nguyên nhân bẩm sinh thường kèm theo những dị tật bẩm sinh ở tim, thận. Trong đó 25% diễn tiến chậm, 25% diễn tiến trung bình, 50% diễn tiến nhanh. Tốc độ tiến triển và mức độ bệnh tỉ lệ với mức tăng trưởng cơ thể. Tình trạng vẹo càng phát triển nhanh cùng với giai đoạn phát triển nhanh của cơ thể.
Cong vẹo cột sống mức nhẹ thường ít gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm, cong vẹo cột sống có thể tiến triển nặng và gây ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như chất lượng cuộc sống sau này. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra triệu chứng đau lưng, hạn chế vận động của hệ thống cơ xương.
