Cây trồng chuyển gen - Không nên trì hoãn

TS Bertrand Collard đang giới thiệu các giống lúa chuyển gen chịu ngập ở IRRI

Áp lực sâu đục thân ở các vùng ngô, nhất là các tỉnh phía Bắc rất cao nên hiệu quả kinh tế của giống chuyển gen chắc chắn sẽ lớn. Các khảo nghiệm vừa qua cho kết quả năng suất cao hơn 17- 25% là một minh chứng.

Với vùng chuyên canh thì giống ngô chuyển gen chắc chắn lại càng hiệu quả. TS Nguyễn Hữu Huân, Phó Cục trưởng Cục BVTV cho rằng, nếu muốn giảm lượng ngô nhập khẩu (là sản phẩm của ngô chuyển gen) thì sắp tới các vùng ngô cần được tổ chức sản xuất lớn theo kiểu cánh đồng mẫu lớn như trên lúa đã bắt đầu phổ biến ở ĐBSCL.

Ở đấy các cánh đồng rộng từ năm, bảy trăm ha đến ba, năm nghìn ha sẽ được doanh nghiệp đầu tư và bao tiêu mua lại sản phẩm và lúc ấy nhu cầu về độ đồng đều rất cao, mặt khác lao động nông nghiệp ngày một khan hiếm nên chắc chắn sử dụng giống ngô chuyển gen là một giải pháp tích cực.

Về lo ngại về sự làm mất đa dạng sinh học, TS Dương Hoa Xô (TPHCM) cho biết, Việt Nam hiện chưa có các nghiên cứu về tính an toàn sinh học với thực vật, thực phẩm chuyển gen, nên việc người này nói lo ngại, người kia nói không thì cũng là trích dẫn các nghiên cứu ở nước ngoài. Tuy nhiên có khác biệt lớn là quy mô ruộng đất Việt Nam nhỏ bé, hệ thực vật lại rất phong phú, đa dạng, chính bởi vậy việc lo ngại về sự làm mất đa dạng sinh học chắc chắn không lớn.

Về lo ngại nếu mở cửa thì thị trường ngô giống sẽ phụ thuộc vào nước ngoài do các công ty trong nước chưa sản xuất được ngô chuyển gen. Lo ngại trên là có cơ sở bởi chỉ với giống ngô lai thường mà thị phần khối ngoại đang ngày một lớn, nhất là các giống ngắn ngày, giống trồng được mật độ cao. Tuy nhiên trên bình diện quốc gia thì việc người nông dân có thêm nhiều giống tốt để lựa chọn là điều cần khuyến khích và việc cạnh tranh sẽ là động lực cho các doanh nghiệp sản xuất giống ngô trong nước vươn lên.

Trước đây, nếu không có 5 tấn ngô lai của Thái Lan tặng Thủ tướng Võ Văn Kiệt thì chắc gì Việt Nam có giống lai chiếm đến 50% thị phần và năng suất ngô thì còn lâu mới đạt 4,3 tấn/ha như hiện nay. Mặt khác, việc mở cửa cho giống chuyển gen cũng không thể tạo nên “phong trào” dùng giống chuyển gen, bởi giống chuyển gen chỉ có hiệu quả cao với những nơi có áp lực sâu lớn và nền sản xuất hàng hóa quy mô lớn.

TRÌ HOÃN SẼ CHẬM CHÂN

Mặc dù chưa được chấp nhận nhưng các nghiên cứu về chuyển gen trên nhiều cây lương thực, thực thẩm khác cũng đang được ráo riết tiến hành. Viện Nghiên cứu lúa quốc tế (IRRI) đang chuẩn bị một loạt giống có tính chống chịu cao với hạn, mặn, ngập, giàu sắt, giàu vitamin A… để đối phó với biến đổi khí hậu và nguy cơ khủng hoảng lương thực. Hầu hết đều sử dụng phương pháp chuyển gen.

Các nước Đông Nam Á đều đang ráo riết đầu tư mạnh cho công nghệ sinh học mà trọng tâm là công nghệ gen, công nghệ phân tử. Thái Lan, Indonesia, Philippine đều đang xúc tiến các nghiên cứu chuyển gen không những trên cây lương thực mà cả trên cây thực phẩm, cây dược liệu và cả công nghệ sữa.

Tại Việt Nam, ngoài các thí nghiệm chuyển gen đã thành công trên lúa, một số đề tài chuyển gen cũng đang được xúc tiến. TP Hồ Chí Minh đang theo đuổi việc chuyển gen cho sâm Ngọc Linh, chuyển gen kháng bệnh héo rũ cho cà chua, chuyển gen chịu hạn cho ngô… Nếu các nghiên cứu này không có thị trường thì sẽ mai một, thiếu động lực phát triển và Việt Nam sẽ bị chậm chân đến khi thảm họa biến đổi khí hậu xảy ra thì Việt Nam cũng không thể tự cứu mình.