Áp dụng công nghệ SMART bảo vệ đa dạng sinh học tại Mường La

Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La, với diện tích hơn 17.000 ha, là nơi trú ngụ của nhiều loại động vật thuộc Sách đỏ Việt Nam, hệ sinh thái đa dạng nhờ thừa hưởng nguồn rừng tự nhiên lớn, chiếm hơn 70% diện tích tổng. Việc quản lý, giám sát khu vực rộng gặp không ít thách thức, trong công tác tuần tra, theo dõi dấu vết động thực vật và phòng chống cháy rừng.

Trước đây, các kiểm lâm viên phải dựa vào phương pháp thủ công, sử dụng sổ sách, bản đồ giấy, gây nhiều khó khăn trong việc ghi chép, lưu trữ, và phân tích dữ liệu.

Nhằm khắc phục những bất cập này, Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La đã áp dụng công nghệ SMART (Spatial Monitoring and Reporting Tool) – Bộ công cụ quản lý dữ liệu và báo cáo tuần tra. Theo ông Bùi Lê Trứ, Phó Giám đốc khu bảo tồn, hiện nay toàn khu vực được theo dõi bởi 21 thành viên bao gồm cả cấp quản lý, do khu vực rừng ở khu bảo tồn đều thuộc khí hậu nhiệt đời, địa hình đồi núi chia cắt, thời tiết mưa gió thất thường khiến công tác tuần tra gặp nhiều khó khăn.

Trước đây, sổ sách và dụng cụ mang theo thường bị ướt nhòe sau mỗi chuyến tuần tra, gây khó khăn trong việc ghi chép và thu thập dữ liệu. Việc ứng dụng SMART đã giúp các quản lý bảo vệ rừng và thành viên tổ tuần tra rừng cộng đồng nâng cao hiệu quả công tác tuần tra. Thay vì phải ghi chép tọa độ, chụp ảnh riêng lẻ rồi mang về phân tích như trước, giờ đây họ có thể thu thập dữ liệu trực tiếp ngay tại hiện trường, bao gồm hình ảnh và tọa độ, và chuyển thông tin lên hệ thống để xử lý và tổng hợp nhanh chóng.

Bản đồ khu vực được tích hợp trong ứng dụng giúp xác định chính xác lộ trình di chuyển, giảm thiểu sai sót và tối ưu hóa thời gian tuần tra cũng như việc quản lý và nắm bắt công tác tuần tra tại cơ sở.

Theo lãnh đạo Ban quản lý khu bảo tồn: Thực hiện nhiệm vụ, các quản lý bảo vệ rừng viên, thành viên tổ tuần tra rừng cộng đồng chỉ cần chụp ảnh đoàn công tác, sau đó gửi thông tin về bộ phận chuyên môn, chúng tôi sẽ nắm được các khu vực đã được tuần tra, khu nào cần chú trọng.

Việc ứng dụng công nghệ đã tích hợp các công nghệ vệ tinh (bản đồ vệ tinh, định vị theo sóng GPS), xác định nhanh vị trí cụ thể. Khi có sự cố xảy ra, có thể nhanh chóng được chia sẻ qua đến các cấp quản lý để đưa ra đánh giá và phương án xử lý kịp thời.

Hàng tháng, ban quản lý tổ chức các lớp tập huấn cho người dân về bảo vệ rừng, sử dụng SMART để lưu giữ hình ảnh và thông tin người tham gia. Điều này giúp theo dõi mức độ phổ cập kiến thức về bảo vệ rừng trong cộng đồng và điều chỉnh nội dung đào tạo phù hợp hơn.

Dù mang lại nhiều lợi ích, việc triển khai SMART vẫn gặp một số khó khăn nhất định. Anh Kháng A Trống, quản lý bảo vệ rừng viên của Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La chia sẻ: “Dữ liệu của ứng dụng khá nặng, dẫn đến hao pin trên thiết bị di động, thường các kíp tuần tra, kéo dài đến hơn 4,5 ngày. Để đảm bảo dữ liệu pin, phải mang thêm nhiều sạc dự phòng. Một số khu vực rừng sâu, sóng kém, cũng ảnh hưởng ít nhiều đến việc truyền dữ liệu”.

Theo anh Trống, để khắc phục, các quản lý bảo vệ rừng viên phải mang thêm pin dự phòng, trong trường hợp đi dài ngày, nhiều thành viên phải cầm thêm 2 cái điện thoại để thay phiên. Hiện tại, ban quản lý đang đề xuất Chi cục Kiểm lâm đầu tư thêm trang thiết bị từ điện thoạt đến máy tính, để sử dụng tối đa ứng dụng SMART. Đơn vị cũng bố trí thành viên tham gia học tập thêm tại các lớp tập huấn, hướng dẫn theo các chương trình, dự án của các tổ chức.