9 năm qua, Flitch với 4 hợp phần chính là phát triển và quản lý tài nguyên rừng bền vững, cải thiện sinh kế, xây dựng năng lực và quản lý dự án đã có những đóng góp nhất định vào việc phát triển KT-XH tỉnh Lâm Đồng, đặc biệt là đối với bà con dân tộc thiểu số.
Đóng góp vào sự phát triển địa phương
Ban đầu (2007), Flitch Lâm Đồng được triển khai ở 3 huyện Lạc Dương, Di Linh và Đam Rông với 60 thôn của 10 xã, trên diện tích gần 182.000ha và 7.048 hộ dân (36.000 khẩu), trong đó, đồng bào DTTS chiếm hơn 95%. Đến 2013, 4 xã còn lại của hai huyện Đam Rông và Di Linh cũng đã được bổ sung vào dự án.
Lãnh đạo dự án Flitch Lâm Đồng cho biết, trong 9 năm qua, Flitch Lâm Đồng đã thực hiện trồng rừng được 2.992ha; trong đó, trồng rừng theo hộ dân chiếm 1.520ha (1.286 hộ) và diện tích còn lại (1.472ha) được trồng theo hình thức hỗ trợ các đơn vị công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng, doanh nghiệp... Cùng đó, dự án cũng đã thực hiện được 1.960ha nông lâm kết hợp với gần 2.000 hộ tham gia; cải tạo vườn hộ được 245ha (1997 hộ), quản lý bảo vệ 22.678ha rừng tự nhiên (1.257 hộ).
Kỹ sư Phan Văn Tý (cán bộ Flitch Lâm Đồng) cho biết, đối chiếu với mục tiêu của dự án, đến nay - sau 9 năm triển khai, Flitch Lâm Đồng đã cơ bản đạt được mục tiêu đặt ra. Trong đó, đáng kể là kết quả thu được trên các lĩnh vực giảm tỷ lệ hộ đói nghèo, thu hẹp khoảng cách về thu nhập giữa hộ nghèo với hộ trung bình trong vùng dự án. Cùng đó là các kết quả về tăng cường năng lực quản lý, sử dụng rừng và đất rừng trong vùng dự án; quản lý rừng bền vững và bảo tồn đa dạng sinh học với sự tham gia của cộng đồng và các chủ thể nhà nước và tư nhân; phát triển trồng rừng sản xuất có năng suất cao, trồng rừng phòng hộ, trồng rừng đặc dụng và các hoạt động lâm sinh khác. Thêm nữa, điều không thể không nhắc đến đó là dự án đã góp phần quan trọng vào việc giải quyết các nhu cầu thiết yếu về kết cấu hạ tầng để phát triển KT-XH trong vùng dự án như giao thông, điện, nước, trạm y tế, trường học, thủy lợi nhỏ, nhà văn hóa cộng đồng...
Số liệu báo cáo của Flitch Lâm Đồng cho thấy, trong 9 năm qua, đã có 46 công trình hạ tầng vùng dự án được đầu tư xây dựng và đã cơ bản được bàn giao cho UBND các xã; cùng đó, dự án cũng đã tranh thủ được nguồn vốn ADB hơn 2 triệu USD để xây dựng một vườn ươm công nghệ cao. Ngoài ra, dự án cũng đã thực hiện được quy hoạch du lịch sinh thái và cung cấp một số trang thiết bị truyền thông cho Vườn quốc gia Bidoup Núi Bà; lập kế hoạch phát triển rừng bền vững cho một số công ty lâm nghiệp trong vùng dự án; tổ chức tập huấn được khoảng 300 lớp với hơn 11.500 người tham gia...
Tập trung vào đối tượng nghèo
Với dự án Flitch, đồng bào DTTS là đối tượng được quan tâm hàng đầu trong mục tiêu giảm nghèo và thu hẹp khoảng cách về thu nhập. Thực tế cho thấy, ở hầu hết các nội dung, chương trình của dự án đều có sự tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp hưởng thụ của người DTTS.
Ở hạng mục lâm sinh trồng rừng hộ gia đình, dự án hỗ trợ mức bình quân 500USD/ha (tương đương 10 triệu đồng) cho trồng và chăm sóc 3 năm đối với rừng trồng tập trung bằng cây keo lai, keo tai tượng; và trung bình mỗi hộ đã trồng từ 0,8 - 1ha. Với hạng mục trồng rừng nông lâm kết hợp, từ 2010 đến nay đã trồng được 1.960ha (1.983 hộ) bằng cây bơ ghép cao sản cùng với cây lâm nghiệp muồng đen xen trong vườn cà phê với mức hỗ trợ 6 triệu đồng cho 1ha và thời gian là 2 năm (một năm trồng và một năm chăm sóc).
Về hạng mục cải tạo vườn hộ, 1.997 hộ DTTS đã được hưởng thụ với mức hỗ trợ dưới 500m2 là 50USD, trên 500m2 là 100USD (hơn 2 triệu đồng). Với hạng mục giao khoán bảo vệ rừng, hiện có 1.257 hộ được thụ hưởng, diện tích giao khoán 22.678ha - bình quân 19ha/hộ, mức hỗ trợ 274.000 đồng/ha (bình quân mỗi hộ có thêm thu nhập khoảng 5,2 triệu đồng mỗi năm từ nhận rừng Flitch).
Như vậy, với 4 hạng mục lâm sinh này, mỗi năm trung bình một hộ DTTS có thêm thu nhập 12 triệu đồng. Cùng với các hạng mục lâm sinh, người dân trong vùng dự án còn được hưởng lợi từ chương trình quỹ phát triển xã. Hiện đã có 10 quỹ phát triển xã nhận được 200.000USD (trên 4 tỷ đồng) từ dự án Flitch để cho các hộ dân vay với lãi suất rất thấp.
Theo Ban quản lý dự án, đến nay, từ chương trình quỹ phát triển xã, từ lúc triển khai dự án đến nay đã có 904 hộ được vay hơn 3,8 tỷ đồng với mức vay từ 3 - 5 triệu đồng; trong đó có 699 lượt hộ vay hơn 2,9 tỷ đồng để trồng trọt, 191 hộ vay 833 triệu đồng để để chăn nuôi và 14 hộ vay 58 triệu đồng để kinh doanh.
Theo cách tính toán của BQL Dự án, đối với các hộ trồng rừng tập trung, sau 7 - 8 năm, mỗi hộ sẽ có thu nhập từ 40 triệu - 50 triệu đồng/ha; với những hộ làm nông lâm kết hợp, sau 5 - 6 năm, mỗi hecta bơ ghép cho thu nhập từ 30 triệu - 40 triệu đồng.
Dự án Flitch Lâm Đồng chỉ còn 6 tháng nữa là kết thúc (30/6/2016). Chặng đường còn lại là quá ngắn nhưng những gì mà dự án Phát triển lâm nghiệp để cải thiện sinh kế vùng Tây Nguyên được triển khai ở Lâm Đồng trong 9 năm qua đã mang lại những kết quả thiết thực, đặc biệt là góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo, nhất là hộ nghèo DTTS vùng dự án, thu hẹp khoảng cách về thu nhập giữa các hộ, các vùng.
