Kẻ ăn không hết, người lần chẳng ra
Có lẽ chưa DN nào lại được UBND tỉnh Lào Cai “ưu ái” như Cty TNHH Công nghệ Việt Mỹ (gọi tắt là Cty Việt Mỹ) với việc từ năm 2000 đến 2003 tỉnh ra 5 quyết định cho Cty này thuê 128,226 ha đất ở Sa Pa. Một tỉnh miền núi nghèo như Lào Cai thì việc một công ty đổ ra cả núi tiền để đầu tư: Trồng cây ăn quả ôn đới kết hợp du lịch sinh thái, xây dựng khách sạn 4 sao, Trung tâm thương mại dịch vụ công cộng, cụm nhà Vọng cảnh, Lưu thuỷ hồ, Viễn đài, Trung tâm dịch vụ du lịch, Khu tập đoàn phong lan, Trung tâm nghiên cứu thực nghiệm, Nhà bảo quản trung chuyển sản phẩm rau quả…v.v thì đây quả là một nhà đầu tư lớn mà Lào Cai sẵn sàng trải thảm đỏ đón chào. Có lẽ vì quá tin vào những gì mà Cty Việt Mỹ vẽ ra nên UBND tỉnh Lào Cai đã cắt 15,8 ha đất trồng rừng phòng hộ cho Cty này thuê. Mãi hơn 3 năm sau thấy Cty chả động tĩnh gì nhất là khi người dân phản ứng gửi đơn đi khắp nơi trong đó có một số cơ quan báo chí, thì tỉnh Lào Cai mới thu hồi lại diện tích đó với một lời giải thích không mấy thuận tai “Thu hồi 158.000m2 đất tại Ô Quý Hồ do nhầm vào đất lâm nghiệp của Ban quản lý dự án 661 huyện Sa Pa”.
Nhiều Cty trong và ngoài nước có năng lực tài chính tới Sa Pa thuê đất thì gặp rất nhiều khó khăn. Đấy là chưa nói nhiều người dân sở tại muốn có đất để canh tác, mở rộng diện tích SX hàng hoá: Trồng rau an toàn, trồng hoa xuất khẩu, nuôi cá nước lạnh, xây dựng dịch vụ du lịch…thì không có đất. Bởi đất ở Sa Pa hiện nay đang trở nên khan hiếm và giá lại cao ngất ngưởng. Trong khi đó Cty Việt Mỹ được thuê 128,226 ha lại để hoang và cũng chẳng nộp tiền thuê đất.
Kiên quyết với một dự án treo
Năm 2000 Cty Việt Mỹ xin thuê đất để làm dự án “Đầu tư phát triển trồng và nhân giống cây ăn quả ôn đới Sa Pa”. Sau khi cho Cty này thuê đất, tỉnh Lào Cai đã áp dụng nhiều chính sách ưu đãi, trong đó có việc miễn nộp tiền thuê đất trong suốt thời gian thực hiện dự án. Có lẽ vì cảm thấy dự án “Trồng và nhân giống cây ăn quả ôn đới” quá bé lại chẳng phù hợp với vùng đất du lịch hàng ngày mọc lên rất nhiều khách sạn cao tầng, nên ngày 28/9/2002 Cty Việt Mỹ có tờ trình bổ sung dự án với tên gọi “Trồng cây ôn đới kết hợp du lịch sinh thái tại huyện Sa Pa-tỉnh Lào Cai”. Theo đó là một loạt các công trình mà chúng tôi đã liệt kê một phần ở trên, với số vốn 90 tỷ, trong đó trồng cây ôn đới 20 tỷ, du lịch sinh thái 70 tỷ, nguồn vốn do Cty Việt Mỹ tự có và vay của Bank of American và Ngân hàng Quốc tế IFC. Ngày 5/11/2002 UBND tỉnh Lào Cai ra Quyết định số 2863/QĐ-CT phê duyệt dự án đó với thời gian thực hiện là 5 năm (2002-2006).
Nhưng đến cuối năm 2006 Cty mới triển khai một số hạng mục: Làm 12 nhà sàn lưu trú du lịch, trồng 16,46 ha hoa và cây ăn quả khu vực Lao Chải; trồng 4,6 ha đào Pháp, 8,6 ha hoa hồng, khoanh nuôi 14,08 ha rừng, trồng 17,45 ha hồng giòn khu vực Ô Quý Hồ; trồng dặm 7ha thông mã vĩ vào diện tích sa mộc, trồng đào, atiso, nhà ở cho CBCNV và đường nội bộ 5 ha khu vực Tả Phìn. Trong số diện tích trồng sa mộc thì tỷ lệ chết trên 85%, còn hồng giòn do ít đầu tư nên phát triển kém. Các công trình: Khách sạn 4 sao, Trung tâm thương mại dịch vụ công cộng, Cụm nhà vọng cảnh, Khu vui chơi giải trí, Khu giao lưu văn hoá các dân tộc, Khu tập đoàn phong lan, Trung tâm SX chế phẩm vi sinh…tất cả còn đang nằm trên giấy. Đấy là chưa kể một số diện tích Cty có quyết định thuê đất từ năm 2000 nhưng đến cuối năm 2006 vẫn chưa đền bù giải phóng mặt bằng. Có thể gọi đây là dự án treo, qui hoạch treo điển hình ở Lào Cai, với những gì mà chủ đầu tư đã làm chỉ là giữ đất.
Trước tiến độ triển khai dự án theo kiểu rùa bò của Cty Việt Mỹ tại Sa Pa, ngày 25/10/2005 UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành Quyết định số 626/QĐ-UBND và Quyết định 627/QĐ-UBND thu hồi 15,048 ha đất. Mặc dù sau đó Cty Việt Mỹ cam kết đẩy nhanh tốc độ triển khai dự án, nhưng cam kết vẫn chỉ là cam kết. Ngày 15/12/2006 UBND tỉnh Lào Cai tiếp tục ra 2 Quyết định số 3615 và 3616 thu hồi 48,79 ha đất của Cty Việt Mỹ. Như vậy cho đến nay tỉnh Lào Cai đã thu hồi 82,648 ha đất của Cty Việt Mỹ thuê tại Sa Pa.
Thái Sinh
