Có một khoảng thời gian, cái chợ quê như nhỏ bé, khiêm nhường trước chợ thành. Nhưng bây giờ, cũng chợ quê ấy mà như đã bừng tỉnh, hồi sinh.
Phiên chợ cuối năm nên ai cũng tất bật mua sắm, đi về cho kịp cúng tất niên. Ảnh: N.T
Tuy đã đi nhiều nơi, đến nhiều chợ, nhưng tôi vẫn thích thú khi được ngắm nhìn chợ quê mình.
Phiên chợ giáp Tết của vùng quê Hồng Thủy - Gia Ninh (ở Quảng Bình). Chợ quê không còn nghèo về hàng hóa mang đủ đầy cho cuộc sống yên bình. Bạn bè, anh em lâu ngày mới về quê một lần, xuống xe, xuống tàu y như rằng sáng ngày hôm sau phải ra ngay ngoài chợ.
Muốn biết quê mình đổi thay ra sao, bây giờ có gì thì cứ ra chợ là khắc biết. Ngoài biết quê mình thay đổi thì còn cái thú gặp bạn bè. Lâu ngày gặp lại, sau hồi hỏi han tíu tít lại chèo kéo nhau vào quán lá ở góc chợ xì xụp ăn cháo bánh canh nấu cá tràu. Nghe ngon hơn mọi thứ trên đời…
Thuở còn bé, cứ vào dịp gần Tết, thế nào Mẹ cũng cho tôi đi chợ. Những lúc đó cứ như được lạc vào một cõi bồng lai nào đó, tay cầm chiếc kẹo bột (thứ kẹo nấu bằng đường bánh) một tay Mẹ dắt đi qua hàng này đến hàng khác.
Thỉnh thoảng, Mẹ dừng lại hỏi han mua bán, tôi lại tha hồ ngắm nhìn hàng hóa, chú lợn con nằm im thin thít trong rọ tre hay mấy con ngan con như những cục bông vàng ngơ ngác.
Hồi đó, chợ Chè không chỉ nổi tiếng là nơi ghi chiến công “tay không cướp súng giặc” của lực lượng vũ trang Quảng Bình của những năm đầu kháng chiến chống Pháp mà còn là trung tâm giao lưu văn hóa, sản vật của vùng ven quốc lộ 1A, vùng biển, vùng bán sơn địa Vạn Ninh, Hoa Thủy…
Quê thuần nông nên sản vật cũng bắt nguồn từ hạt gạo mà ra. Nhiều nhất vẫn là các loại bánh: bánh đa, bánh đúc ăn vào vừa bùi vừa béo, bánh lá, bánh chưng thơm và dẻo, bánh mật ăn ngọt đến khó quên.
Thường người dân vùng Hoa Thủy, Vạn Ninh.. đi chợ bằng đò chèo băng qua một góc phá Hạc Hải mang về những chè xanh, sắn, mít… của vùng đồi. Người dân vùng cát có thuốc lá, rau đậu, tôm cá.Vùng biển với những đặc sản: cá nục, cá thu, cá dỡ mà ngon…của biển.
Gian hàng gạo, nếp vẫn ngời lên niềm vui no đủ ở vùng quê. Ảnh: N.T
Ở chợ còn có rượu, thứ rượu quê trong vắt làm say biết bao lòng người. Rượu được nấu bằng gạo lức nên uống rất êm, lỡ có quá chén một chút cũng không nhức đầu. Người dân nấu rượu chẳng mong chi lời lãi, chỉ lấy được bã hèm rượu để chăn nuôi. Tất cả, như quyện trộn tạo thành một cảm giác đầy đủ, no ấm của một chợ quê.
Ngày cuối năm, chợ vẫn nhộn nhịp, đầy đủ sắc màu. Người làm xong vườn tược, gieo cấy thì có vẻ thong thả tí chút. Ngược lại, người còn nhiều việc để làm, vội vàng, bán nhanh, mua vội để về theo việc đồng áng.
Người quê ngoài đi chợ Tết mua sắm các đồ ăn thức uống, không quên mua hoa. Những cành hoa rực màu theo mọi người đi khắp nẻo quê.
Chỉ cách thành phố Đồng Hới non chục cây số, chợ Võ Ninh (huyện Quảng Ninh) như chiếc túi lớn hút khách thập phương đổ về.
Chợ quê áp tết thật đủ đầy các sản vật vùng quê. Ảnh: N.T
Trước đó, địa phương đã cho mở rộng mặt bằng ra cả hai phía để phục vụ như cầu của bà con.
Ngày 30 Tết, người đến chợ vẫn như mắc cửi. Lực lương công an xã đã có mặt từ rạng sáng để giúp bà con khi cần và giữ an ninh trật tự.
Nhiều nhất vẫn là những điểm bán hàng là sản phẩm từ vườn của nhà nông. Những rau, đậu, củ, quả… bày trên đất đủ sắc màu. Chị Lê Thị Thảo bán hang rau quả đon đả: “Mua đi em. Rau nhà sạch đó. Gì chị bán rẻ cho để kịp về cúng tất niên”. Cân cho tôi mấy ký dưa chuột, chị Thảo còn lấy thêm túi cho luôn mớ cà rốt, rau cần, cải ngọt… vào rồi cười: “Cái này cho em để nấu lẩu mấy ngày tết nha”.
Những người vội việc thì ghé mua bánh chưng, bánh đòn để về cúng tất niên. Ảnh: N.T
Hình như ở chợ cái gì cũng có, cũng đủ đầy. Nhưng chỉ còn buổi chợ cuối nên mọi thứ cũng không còn nhiều như mấy ngày trước. Gian hàng gạo, nếp vẫn đông người. Bà Vũ Thị Lệ gọi tôi đến bảo mua ít gạo nếp cái hoa vàng về để thổi xôi cho thơm dẻo. “Còn ít nữa thôi. Cô bán bớt tiền cho”. Mua hay không, cứ nghe vậy là thấy ấm lòng với người quê.
Nơi bán hoa tươi có lẽ đông người hơn cả. Người chen người không thể đi nhanh. Hình như là phiên chợ cuối cùng nên ai cũng ghé chợ một chút cho vui sau những ngày bận bụi đời thường.
Đi phiên chợ cuối năm để ngắm và mua một bó hoa tươi cũng là niềm hạnh phúc. Ảnh: N.T
Người trồng hoa ở quê. Người mua hoa cũng ở quê. Thôi thì không bà con gần thì cũng họ hàng bên ngoại hay chí tình thông gia nên bán cho cứ đan xen không chia ra được.
Anh Nguyễn Văn Huân đi chợ cùng vợ. Đi hết lượt cũng mất hơn giờ đồng hồ. Ghé chợ hoa, hai vợ chồng mua lấy may một bó hoa cúc đủ màu rồi ra về với nét mặt mãn nguyện. “Vậy là may mắn rồi. Hoa này mua để cùng túi quà hai vợ chồng đi lễ tết bên bà ngoại đấy”- anh Huân bộc bạch.
Sắc hoa xuân theo mỗi bước chân về khắp nẻo quê nhà. Ảnh: N.T
Gần trưa, chợ vãn dần. Bà con lại hối hả dọn sạch và về nhà. Tiếng ai đó cứ oang oang trong điện thoại: “Ừ mẹ chuẩn bị về đây. Nói ba con dọn để chuẩn bị cúng tất niên đi nhé”.
