Những con lợn biến đổi gen đứng bên trong hàng rào bảo vệ tại cơ sở chuyên cung cấp nội tạng. Ảnh: AP.
“Đây là những cá thể quý giá”, David Ayares, Chủ tịch kiêm Giám đốc khoa học của Công ty Revivicor, bang Virginia, phía đông Hoa Kỳ nói. Người đã dành nhiều thập kỷ để nghiên cứu nhân bản lợn bằng biến đổi gen cho biết thêm, rằng cách đó vài kilomet, tại một cơ sở cũng nuôi lợn để cung cấp nội tạng cấy ghép sang người, an ninh sinh học thậm chí còn được thắt chặt hơn.
Được thành lập năm 2003, Revivicor đã cung cấp tim lợn biến đổi gen để Trường Y khoa Đại học Maryland cấy ghép thành công cho một bệnh nhân tim giai đoạn cuối 57 tuổi hồi tháng 1/2022. Người đàn ông này đã sống được khoảng 2 tháng mà không có dấu hiệu đào thải nội tạng.
Revivicor đã xây dựng một cơ sở chuyên cung cấp dịch vụ này, trị giá khoảng 75 triệu USD trên diện tích khoảng 7.000m2, đáp ứng đầy đủ yêu cầu của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA). Công ty dự kiến nuôi khoảng 300 con lợn biến đổi gen, nhằm phục vụ tốt hơn cho nhu cầu thay thế tim, thận và tuyến ức của con người.
Để bước vào tòa nhà đồ sộ của Revivicor, bất kỳ ai cũng phải rửa sạch xe, thay quần áo chuyên dụng, bước vào bồn chứa chất khử trùng để vệ sinh giày sau mỗi lần vào chuồng có máy lạnh.
Nhìn từ ngoài, cơ sở này không giống một trang trại, mà giống một nhà máy dược phẩm hơn. Thường đóng cửa cả ngày, doanh nghiệp cũng rất ngặt nghèo trong việc tuyển dụng nhân viên - những người sẽ định kỳ phải tắm theo giờ, mặc quần áo và giày dép do công ty cung cấp, trước khi bước vào khu nuôi lợn.
"Đằng sau những hàng rào bảo vệ là loài lợn sạch nhất thế giới", hãng tin AP bình luận. Chúng hít thở không khí và uống nước lọc sạch hơn nhiều so với nhu cầu bình thường của con người. Ngay cả thức ăn của chúng cũng được khử trùng. Tất cả để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng có thể gây hại cho người được ghép tạng.
Một công nhân đang lấy vật phẩm đã được khử trùng bằng tia UV từ phía sau rào chắn. Ảnh: AP.
Theo David Ayares, cơ sở sẽ nuôi lợn dựa theo nhu cầu của người ghép tạng. Tùy theo kích cỡ của bộ phận cần cấy ghép, các thông số tương ứng trên lợn sẽ được đo đạc hàng ngày, trước khi tiến hành điều chỉnh những vấn đề liên quan như khẩu phần ăn, chế độ hoạt động...
Riêng tại Hoa Kỳ, hàng ngàn người tử vong mỗi năm trong lúc chờ ghép tạng. Nhiều chuyên gia thừa nhận, rằng sẽ không bao giờ có đủ người hiến tặng để đáp ứng được nhu cầu này.
Cho đến nay, Hoa Kỳ đã có 4 ca ghép tạng từ lợn "vì mục đích nhân đạo", trên những bệnh nhân được tiên lượng xấu, bao gồm 2 trái tim và 2 quả thận. Revivicor cung cấp 3 trong số đó. Dù cả 4 bệnh nhân đều không qua khỏi trong vòng vài tháng, các bên đã thu được nhiều bài học giá trị cho các hoạt động nghiên cứu kế tiếp.
Hiện FDA tiếp tục đánh giá kết quả từ các thí nghiệm trên cơ thể người hiến tặng và chờ đợi kết quả của các nghiên cứu bổ sung về nội tạng lợn trên khỉ đầu chó trước khi quyết định các bước tiếp theo.
Một trong những thách thức chính khi sử dụng nội tạng từ lợn biến đổi gen, là làm thế nào để bộ phận cấy ghép tránh bị đào thải. Ngoài ra, nguy cơ nhiễm trùng từ nội tạng lợn cũng còn chờ thêm các căn cứ khoa học.
Gần tương tự như cách tạo ra cừu Dolly, công ty Revivicor bắt đầu bằng việc chỉnh sửa gen trong tế bào da lợn trong phòng thí nghiệm. Cho đến nay, công ty đang dồn lực vào 10 lần chỉnh sửa gen, với mục đích xóa gen lợn và thêm gen người, nhằm làm giảm nguy cơ đào thải cũng như khả năng xuất hiện các cục máu đông.
Hai lần một tuần, các lò mổ sẽ vận chuyển tới Revivicor hàng trăm trứng lấy từ lợn nái. Làm việc trong bóng tối với những quả trứng nhạy sáng, các nhà khoa học sẽ hút DNA của cá thể lợn mẹ, trước khi đưa các biến đổi di truyền vào sao cho không làm vỡ trứng.
David Ayares kiểm tra đàn lợn tại trại nghiên cứu của công ty gần Blacksburg, bang Virginia. Ảnh: AP.
Ayares, một chuyên gia về di truyền học phân tử, từng góp sức trong việc tạo ra những chú lợn nhân bản đầu tiên trên thế giới vào năm 2000. Ông tiết lộ, lợn con nuôi trong trang trại được nằm điều hòa cả ngày và thường nghe "hát ru", nhằm làm quen với giọng nói con người.
Mỗi khi ông, cộng sự hoặc khách mời đến, lợn có thói quen kêu kêu ồm ồm chào hỏi cho đến khi nhận biết rõ là đồ ăn có mang theo hay không. Khi ấy, những chú lợn 3 tuần tuổi sẽ chạy nhanh trở lại nơi an toàn bên cạnh lợn mẹ. Những cá thể lớn hơn sẽ nằm xuống ngủ hoặc tìm kiếm đồ chơi.
Gọi chế độ hưởng thụ của lợn trong trại là "xa xỉ" nhưng Ayares vẫn thừa nhận: "Đây là những con vật rất có giá trị. Chúng là những con vật thông minh. Tôi đã xem những chú lợn con chơi với bóng, thậm chí đá bóng”. Mỗi cá thể lợn đều đeo thẻ trên tai, nhằm xác định gen của chúng.
Những cá thể được ưu tiên thí nghiệm trước, theo yêu cầu của FDA, sẽ hưởng chế độ đặc biệt hơn. Chuồng trại được vệ sinh sạch sẽ hơn, cũng như hạn chế người ra vào hơn. Tất cả đều được giám sát bằng camera và cảm biến. Không khí bên ngoài đi vào qua nhiều hệ thống lọc. Các thùng chứa khổng lồ được đặt xung quanh chuồng, nơi cung cấp nhiều nước uống dự phòng.
Những hoạt động được xem là bình thường của lợn, gồm chạy xung quanh phía sau hàng rào bảo vệ, nhai đồ chơi, ngửi bóng và giao tiếp với nhau. Ngoài việc tắm rửa tại chỗ, người chăm sóc chúng phải mặc đồ bảo hộ và khẩu trang trước khi vào từng dãy chuồng lợn.
