Bà Hồ Thị Ngọc, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Đại Dương Xanh. Ảnh: Bảo Thắng.
Hai Lệnh 248, 249 được Tổng cục Hải quan Trung Quốc ban hành từ tháng 4/2021. Khoảng một tháng sau, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Đại Dương Xanh nắm được thông tin về những quy định mới trong việc xuất khẩu sang thị trường 1,4 tỷ dân.
Tuy nhiên, công ty này trăn trở, không xác định được chính xác cơ quan quản lý nào đảm nhiệm việc thông tin, cũng như hướng dẫn cho doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu của Lệnh 248, 249.
"Hoang mang" là từ mà Phó Tổng Giám đốc Hồ Thị Ngọc phải thốt lên khi nhớ lại những ngày tháng ấy. Dù thị phần Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 5% tổng giá trị xuất khẩu, những mặt hàng chủ lực của công ty như sầu riêng, thanh long, bưởi da xanh, trái cây sấy dẻo, trái cây cấp đông, bột trái cây chắc chắn bị ảnh hưởng.
"Doanh nghiệp chúng tôi trước giờ chủ yếu lo các thủ tục về thương mại, ít cập nhật về chính sách. Trong khoảng vài tháng, Đại Dương Xanh lo lắng về nhiều thứ như thủ tục, hạn chuyển đổi, cũng như cách thức đăng ký với phía Trung Quốc", bà Ngọc chia sẻ.
Qua một số đối tác Trung Quốc, công ty xuất nhập khẩu ở phía Nam này đã nắm được sơ bộ tinh thần, cũng như chủ trương của hai Lệnh 248, 249. Tuy nhiên, dù đã kiến nghị lên Sở NN-PTNT và Sở Công thương TP. HCM, công ty cũng chưa nhận được câu trả lời thỏa đáng trong việc đáp ứng những yêu cầu mới về quy cách đóng gói bao bì, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và phương thức đăng ký doanh nghiệp xuất khẩu vào Trung Quốc.
Dựa trên tinh thần của Nghị định số 15/NĐ-CP ngày 2/2/2018 về an toàn thực phẩm, Đại Dương Xanh chủ động chuẩn hóa vùng nguyên liệu, thanh tra, kiểm soát dây chuyền sản xuất. Với chủ trương "quản trị chặt chẽ, thích ứng mọi biến đổi", công ty coi hai Lệnh 248, 249 giống như một "hàng rào kỹ thuật", một bước đệm để có thể tiếp cận và mở cửa những thị trường khó tính hơn như Mỹ, EU.
Cho tới khi tiếp xúc và được Văn phòng SPS Việt Nam hướng dẫn về Lệnh 248, 249, Công ty Đại Dương Xanh có một cái nhìn khác.
Bà Ngọc chia sẻ: "Văn phòng SPS Việt Nam không quản ngày đêm, đã nhiệt tình giải thích cặn kẽ các quy định mới của Trung Quốc. Chúng tôi thấy rằng, hai lệnh mới giống như một lời cảnh tỉnh cho người sản xuất. Chúng tôi có trách nhiệm nâng cao chất lượng nông sản, kiểm soát chặt chẽ mọi khâu trong chuỗi giá trị, và không thể coi Trung Quốc là thị trường dễ tính nữa".
Theo bà Ngọc, Trung Quốc là thị trường tỷ dân, là thỏi nam châm mà bất cứ doanh nghiệp nào trên thế giới cũng muốn khai thác. Với riêng Việt Nam, thị trường Trung Quốc còn có lợi thế thêm về logistics, giúp doanh nghiệp trong nước có thể tiêu thụ những sản phẩm mùa vụ, tiêu biểu như vải, xoài, khoai lang...
“Lệnh 248, 249, hay bất cứ thủ tục đăng ký nào khác chỉ mang tính hành chính. Vấn đề sâu xa là doanh nghiệp phải có giải pháp căn cơ, thích ứng với mọi biến đổi bằng cách chuẩn hóa nguồn nguyên liệu, kiểm soát, nâng cao năng lực chế biến, chú tâm đến cả khâu thu hoạch, vận chuyển, đóng gói, bao bì. Nền nông nghiệp Việt Nam không thể sản xuất theo quán tính được nữa", bà Ngọc nhấn mạnh.
Nhờ định hướng đúng đắn, và được Văn phòng SPS Việt Nam hướng dẫn kịp thời, Công ty Đại Dương Xanh đã kịp đăng ký trong danh sách doanh nghiệp xuất khẩu gửi Tổng cục Hải quan Trung Quốc trước hạn ngày 1/11. Thách thức bước đầu với công ty, trong việc đáp ứng yêu cầu của Lệnh 248, 249, đã vượt qua.
Bà Hồ Thị Ngọc: "Hàng rào khó nhất để vượt qua là nâng cao chất lượng nông sản. Chỉ khi chuẩn hóa được vùng nguyên liệu, thoát khỏi tình trạng canh tác nhỏ lẻ, manh mún, quản trị được quy trình sản xuất, chúng ta mới đủ tự tin đáp ứng những đòi hỏi khắt khe của cơ chế thị trường".
