Nếu như những năm trước đây, trước tết Đoan ngọ một tháng là cao điểm của nhà vườn ở ĐBSCL thu hoạch trái chín nhưng năm nay ngược lại: Nhiều vườn không có bao nhiêu trái để thu hoạch vì thất mùa do thời tiết. Không những thế giá trái cây còn đang bị giảm 10 - 20% tùy loại.
Nông dân Lê Văn An, ấp Phú Bình, xã Vĩnh Bình, Chợ Lách (Bến Tre) buồn ra mặt khi vườn chôm chôm 3.000 m2 năm nay thất mùa. Nếu như năm trước 1.000 m2 trồng chôm chôm thu khoảng 1,5 tấn thì năm nay chỉ thu được khoảng 700 - 800 kg. Nguyên nhân, lúc chôm chôm ra hoa gặp thời tiết nắng nóng bất lợi cho hoa thụ phấn. Năng suất đã giảm nhưng bán lại không được giá cao. Hiện tại chôm chôm đầu vụ bán chỉ được 5.000 đồng/kg, chôm chôm Thái bán 10.000 - 11.000 đồng/kg. Giá này thu hoạch xong là vừa đủ chi phí đầu tư. Không chỉ chôm chôm mà hầu hết các loại cây ăn trái khác đều thất mùa. Hiện tại, sầu riêng khổ qua xanh nhà vườn bán chỉ có 7.000 đồng/kg, măng cụt 17.000 đồng/kg, giá giảm 10 – 20% so với tháng trước. Rõ ràng đang xảy ra một điều lạ, trái cây thất mùa nhưng giá không cao như những năm trước.
Chị Chín, chủ vựa trái cây ấp Lộc Hiệp, xã Vĩnh Bình, huyện Chợ Lách, Bến Tre cho biết: Cùng thời điểm này năm trước, trái cây thu mua không kịp, còn năm nay thì cả ngày không đầy chuyến xe 3,5 tấn. Như đã biết, năm nay mặc dù trái cây thất mùa nhưng vẫn không được giá. Nguyên nhân có thể thị trường miền Tây đang bị cạnh tranh quyết liệt bởi trái cây miền Đông. Hiện tại, chôm chôm từ miền Đông đang tràn vào đồng bằng, giá thấp hơn 10 - 20%. Một số thương lái đồng bằng ra miền Đông mua chôm chôm lá, sau đó ứng dụng kỹ thuật vào sản xuất nên rất trúng mùa và mẫu mã rất đẹp. Cái hay nữa của nhà vườn miền Đông làm vườn theo hình thức trang trại nên giá thành thấp, bán giá cũng thấp hơn ĐBSCL.
Trái cây Thái Lan hơn chúng ta, nhưng nhà vườn Thái Lan vẫn sang Viện mỗi năm vài ba lần để tìm hiểu sản xuất - TS Nguyễn Minh Châu, Viện trưởng CAWQ Miền Nam.
Bà Đặng Thị Ánh chủ vựa sầu riêng ở xã Ngũ Hiệp, Cai Lậy, Tiền Giang cho hay: Sầu riêng đang giảm giá 1.000 - 3.000 đồng/kg so với tháng trước, nguyên nhân là sầu riêng Thái tràn vào quá nhiều. Thanh long cũng đang giảm giá mạnh. Bà Mỹ Phương, chủ vựa trái cây xã Phú Kiết, Chợ Gạo, Tiền Giang cho biết: Thanh long hiện có giá 3.000 đồng/kg, giảm 30% so với đầu tháng. Các loại trái cây như sầu riêng, chôm chôm đang đụng hàng với trái cây ở Bình Phước. Với tình hình này thì từ nay đến Tết Đoan ngọ giá trái cây sẽ còn tiếp tục rớt giá vì ĐBSCL vào vụ thu hoạch rộ.
TS Nguyễn Minh Châu, Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền Nam cho biết: Nhà vườn phải đổi mới cách suy nghĩ, cách làm. Phải liên kết lại để sản xuất theo qui trình do người mua đặt ra. Nhất thiết phải thành lập HTX sản xuất và tiêu thụ trái cây. Phải sản xuất những trái đặc sản, những trái không có chất lượng cao nên mạnh dạn đốn bỏ càng sớm càng tốt như: Xoài ba mùa mưa, sầu riêng khổ qua xanh, nhãn long. Ngoài ra, phải thay đổi cách đóng gói trái cây, nên dùng thùng chuyên dùng cho từng loại trái. Đối với cây có múi như bưởi, cam sành, quýt đường phải qui hoạch vùng trồng mới có diện tích lớn. Nhà vườn cần sớm trồng theo hướng chuyên canh, an toàn thực phẩm và đóng gói đẹp hơn mới cạnh tranh được. Nếu làm tốt thì trái cây Việt Nam sẽ xuất khẩu nhiều hơn hiện nay.
