“Cá cảnh TP.HCM không thua gì các nước”
Đó là đánh giá của hai giám khảo quốc tế về cá cảnh người Singapore, anh Raja Karunanethi và Samuel sau khi chấm thi tại “Lễ hội Cá cảnh TP.HCM” được tổ chức hồi cuối tháng 5/2023.
Cụ thể, hai vị giám khảo này chia sẻ: Từ trước đến giờ chưa thấy ở Việt Nam có cuộc thi cá cảnh nào lớn và hoành tráng như lần này. Đặc biệt, bộ môn về cá betta thì chất lượng cá rất cao. Chúng tôi mong muốn được mời tham dự nhiều hơn nữa những cuộc thi như thế này để mở mang tầm mắt và trao đổi kinh nghiệm.
Hay anh Inkgreen - nghệ nhân chơi cá cảnh tại Thái Lan, đồng thời là giám khảo quốc tế nổi tiếng cũng nhận xét: Cuộc thi cá Việt Nam lần này hoành tráng hơn ở Thái Lan. Tôi cũng khá ngạc nhiên vì lần tổ chức này rất đông người tham gia. Điều này chính ở đất nước nổi tiếng về cá cảnh như chúng tôi cũng rất mong muốn nhưng chưa được.
TP.HCM thường xuyên tổ chức các cuộc thi về cá cảnh để giao lưu học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau và cũng là cơ hội quảng bá đến bạn bè các nước. Ảnh: Lê Bình.
Lễ hội Cá cảnh TP.HCM có quy mô nhất từ trước tới nay của TP.HCM và cả nước, với số lượng tham dự gần 1.900 hồ. Nhiều loại cá cảnh độc đáo, lạ, đẹp mắt đã thu hút nhiều người dân, khách du lịch đến tham quan như cá Vàng (Goldfish), cá La Hán (FlowerHorn), cá Bảy màu (Guppy), cá Xiêm (Betta), cá Dĩa (Discus), cá Rồng... Cuộc thi cũng có sự góp mặt của của đội ngũ ban giám khảo nước ngoài, đến từ Phần Lan, Malaysia, Thái Lan, Indonesia, Hàn Quốc, Trung Quốc, Philippines, Singapore...
Cách đây không lâu, “Triển lãm cá Koi toàn quốc năm 2023” cũng được tổ chức tại TP.HCM với hơn 140 hồ chứa cá, gần 600 con cá các loại. Cuộc thi với sự tham gia chấm giải của các ban giám khảo là chủ trại cá Koi lớn nhất của Nhật Bản. Trong đó có ông Marudo là Chủ tịch Hiệp hội cá Koi Nhật Bản tham gia. Chính ông Marudo cũng khá bất ngờ bởi: “Sự đồng đều của cá Koi tại Việt Nam, trình độ của nghệ nhân Việt nuôi cá Koi không thua là bao so với các nghệ nhân Nhật Bản”.
Ban giám khảo của Việt Nam cũng thường xuyên được mời đi chấm giải cá cảnh quốc tế. Ảnh: Lê Bình.
Tính đến nay, anh Dương Quốc Thái (ngụ huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp) là người Việt Nam duy nhất có chứng nhận giám khảo quốc tế về cá cảnh cấp độ Pro. Đây là thang điểm cao nhất về chấm cá cảnh và không bị giới hạn về khu vực tham gia chấm giải.
Theo anh Thái, cá cảnh của Việt Nam đã và đang dần khẳng định tên tuổi tại các “đấu trường” về cá cảnh. Nếu như trước đây, cá cảnh Việt Nam chỉ biết đến với một vài ba loài đơn thuần hoặc ngoại nhập thì giờ đây chúng ta đã có những dòng cá mang thương hiệu của Việt Nam mà không nơi nào có được.
Dòng cá Fancy Copper Startail (cá Betta) mang thương hiệu và dáng dấp văn hóa Việt Nam với họa tiết trống đồng Đông Sơn ngay trên đuôi. Ảnh: Lê Bình.
“Phải kể đến dòng cá Fancy Copper Startail (cá Betta) mang thương hiệu cực nổi tiếng của Việt Nam. Đây là dòng cá với những họa tiết trống đồng Đông Sơn, gắn liền với lịch sử văn hóa của người Việt. Những người chơi cá cảnh khu vực châu Á rất yêu thích và ưa chuộng những dòng cá này. Thực tế, nó cũng chính là những tuyển thủ cực đắt giá, giúp nghệ nhân của Việt Nam thắng lớn tại các giải quốc tế”, anh Dương Quốc Thái chia sẻ.
Theo ông Nguyễn Văn Phụng, Chủ tịch Hội Ngành nghề Nông nghiệp TP.HCM, Việt Nam đứng thứ 16 trong danh sách các nước xuất khẩu cá cảnh trên thế giới. Trong đó, chỉ tính riêng TP.HCM đã chiếm 50% tổng kim ngạch.
Cá cảnh tại TP.HCM với diện tích sản xuất trên 90ha và gần 300 cơ sở nuôi cá cảnh. Ngành cá cảnh TP đã mở rộng thị trường quốc tế, xuất khẩu đến 50 quốc gia và vùng lãnh thổ.
TP.HCM hướng tới tự lực các nguồn cá cảnh
Chia sẻ với phóng viên báo Nông nghiệp Việt Nam, ông Tân Xuyên, Chi hội trưởng Chi hội Cá cảnh TP.HCM cho biết, hiện thành phố có trên 100 loài cá cảnh phổ biến trên thế giới đang được nuôi. “Mỗi dòng, bộ môn còn phân ra khá nhiều loài khác nhau nữa nên thực tế TP.HCM đang là nơi nuôi, thuần dưỡng và lai tạo của khá nhiều loài cá cảnh khác nhau, đáp ứng được nhu cầu chơi cá ngày càng đa dạng”, ông Tân Xuyên chia sẻ.
Xuất hiện tại Việt Nam chưa lâu nhưng người chơi cá Rồng đã tạo thành một cộng đồng lớn mạnh, dù để sở hữu và chăm sóc loài cá này không hề đơn giản. Nhiều người quan niệm, sở hữu một con cá Rồng là mang lại sự sung túc cho gia chủ.
Cơ sở cá Hồng Anh (tại Quận Phú Nhuận, TP.HCM) được biết là đơn vị duy nhất cả nước đang sản xuất được cá rồng quý như Kim Long quá bối, Kim Long hồng vỹ, Cao lưng Kim Long...
Anh Hoàng Mạnh Long hiện là người Việt Nam duy nhất đang thực hiện kĩ thuật bắt cá Rồng đẻ trứng, giảm phụ thuộc vào nhập cá từ nước ngoài. Ảnh: Lê Bình.
Anh Hoàng Mạnh Long - chủ cơ sở cá cho biết, trước đây bản thân anh cũng như những người chơi cá khác, phải sang tận Singapore và Malaysia để nhập cá. Đây được coi là “thủ đô” của loài cá đắt tiền này.
“Singapore tới đây sẽ phải trả lại đất trang trại cá Rồng cho Chính phủ để tập trung phát triển hạ tầng. Điều này có nghĩa diện tích nuôi cá Rồng và số lượng cá tại quốc gia này bị giảm sút. Do đó, nguồn cung cũng sẽ bị thu hẹp lại mà đây lại chính là cơ hội cho các quốc gia khác như Việt Nam. Tôi cũng đã kịp mua những loại cá Rồng giống chất lượng nhất để duy trì gen quý”, anh Long chia sẻ.
Sau khi tìm hiểu và học hỏi cùng các chuyên gia tại Singapore, Malaysia và Trung Quốc, anh Long cùng đội ngũ kĩ sư đã nhân giống thành công tất cả những loại cá Rồng hiện có trên thế giới. Không còn phải sang các nước để nhập cá Rồng giống, ngược lại cá Rồng Hồng Anh đã xuất khẩu ngược lại sang các nước trong khu vực Đông Nam Á và châu Âu.
TP.HCM có những mô hình nuôi cá cảnh lên đến hàng ngàn mét vuông, cung cấp nguồn cá ổn định ra thị trường. Ảnh: Lê Bình.
Có dịp đi tham quan những trang trại cá cảnh tại huyện Củ Chi, mới thấy đây là hướng đi rất đúng của TP.HCM. Nhiều trang trại với vài ngàn mét vuông đến hàng chục hecta, là nơi cung cấp cá cảnh cho cả nước và xuất khẩu.
Bình Minh Koi Farm (xã Trung Lập Thượng, huyện Củ Chi) được biết đến là trang trại nuôi cá Koi với diện tích lớn nhất TP.HCM. Với khoảng hơn 10ha diện tích nuôi, mỗi năm trang trại này cho sản lượng thu hoạch và cung cấp ra thị trường hơn 15 tấn cá Koi thương phẩm, với hàng vạn con nỗi năm.
Anh Nguyễn Ngọc Hải - chủ Bình Minh Koi Farm cho biết bản thân mình cũng đang đi theo định hướng tự chủ nguồn cá giống, ít phụ thuộc vào việc nhập khẩu cá. Từ nhiều năm nay, anh Hải đã tiên phong tự nhân giống cá Koi, nuôi dưỡng theo quy trình nghiêm ngặt để có được những con cá Koi chất lượng để cung cấp cho thị trường trong nước và hướng tới xuất khẩu.
“Nếu chia cá Koi thành 5 phân khúc khác nhau thì cá Koi của Việt Nam mình cũng đạt ở mức độ thứ 2. Chúng ta chưa thể sánh ngang với những hàng tuyệt kĩ của Nhật Bản bởi khí hậu, truyền thống lâu đời và giống tốt của họ đã trở thành thương hiệu rồi. Tuy nhiên, với đà phát triển và được trực tiếp người Nhật truyền thụ thì chỉ một thời gian ngắn nữa thôi, cá Koi Việt Nam sẽ rút ngắn được khoảng cách với Nhật Bản”, anh Hải chia sẻ.
Gần 20 năm trong nghề, anh Nguyễn Ngọc Hải cho biết cá Koi Việt Nam cũng đang có thương hiệu trên thị trường, chủ động được nguồn giống tốt. Ảnh: Lê Bình.
Với gần 20 năm trong nghề nuôi cá cảnh, anh Hải cũng là người truyền cảm hứng và hướng dẫn cho rất nhiều người có ý hướng chơi cá Koi. Nhiều trang trại về cá Koi cũng được ra đời nhờ sự hướng dẫn tận tình của anh Hải.
Đối diện trại cá Bình Minh Koi Farm là trại cá cảnh Thiên Đức. Đây cũng là một trong những trại cá cảnh lớn của TP.HCM, cung cấp hàng trăm loài cá cảnh, thủy sinh cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Hằng năm, số lượng cá cảnh của trại nuôi cá cảnh này bán ra thị trường lên tới gần 2 triệu con với hơn 50 loại.
“Hiện tại, trại nuôi cá cảnh này nổi tiếng với 3 loại cá cảnh là: Cá Dĩa, cá Neon vua và Sóc đầu đỏ. Cả ba loại cá cảnh này đã được công nhận là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của TP.HCM và được xuất khẩu sang thị trường châu Âu và châu Mỹ”, ông Lê Hữu Thiện - Giám đốc công ty Cổ phần sinh vật cảnh Thiên Đức chia sẻ.
TP.HCM hiện có gần 90ha diện tích ao hồ nuôi cả cảnh của hơn 250 cơ sở và hộ nuôi. Nuôi cá cảnh được ngành Nông nghiệp TP.HCM xác định trở thành sản phẩm nông nghiệp chủ lực, phù hợp với định hướng nông nghiệp đô thị và cho giá trị kinh tế cao.
Hiện, cá cảnh TP.HCM đang xuất khẩu mở rộng tới 50 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó, thị trường châu Âu chiếm 50 - 60%, còn lại là các thị trường châu Á, châu Mỹ, Trung Đông và Nam Phi.
