Dự thảo tờ trình xây dựng Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi đang được Bộ Nội vụ lấy ý kiến. Điểm mới của dự thảo là tổ chức đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương hai cấp (tỉnh và cơ sở), không tổ chức cấp huyện.
Theo đó, cấp tỉnh vẫn giữ như quy định hiện hành gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Tuy nhiên, một số đơn vị hành chính cấp tỉnh sẽ được sáp nhập đảm bảo đạt tiêu chuẩn theo quy định và mở rộng không gian phát triển.
Đơn vị hành chính cấp xã được tổ chức lại để hình thành cấp cơ sở gồm xã, phường, đặc khu ở hải đảo. Đơn vị hành chính kinh tế - đặc biệt vẫn giữ như quy định hiện hành do Quốc hội quyết định thành lập.
Một góc thành phố Đà Nẵng.
Chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp cơ sở đều tổ chức HĐND và UBND.
Trên cơ sở mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ Nội vụ đề xuất cấp tỉnh tập trung ban hành cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, quản lý vĩ mô, các vấn đề có tính chất liên vùng, liên cơ sở, vượt quá năng lực giải quyết của cơ sở, đòi hỏi chuyên môn sâu và đảm bảo tính thống nhất trên toàn cấp tỉnh.
Để thực hiện nhất quán nguyên tắc "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm", ngoài các nhiệm vụ, quyền hạn của cấp tỉnh hiện hành, dự thảo bổ sung một số quy định đẩy mạnh phân quyền từ Trung ương về cấp tỉnh, nhất là trong việc ban hành cơ chế, chính sách, lĩnh vực quy hoạch, tài chính, ngân sách, đầu tư.
Cấp cơ sở tổ chức thực hiện chính sách (từ Trung ương và cấp tỉnh), tập trung vào các nhiệm vụ phục vụ người dân, trực tiếp giải quyết các vấn đề của cộng đồng dân cư, cung cấp các dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân trên địa bàn; các nhiệm vụ cần sự tham gia của cộng đồng, phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp cơ sở.
Cụ thể, chính quyền cấp cơ sở sẽ đảm nhận nhiệm vụ, quyền hạn của cấp xã và huyện hiện nay. Căn cứ thực tiễn, cấp tỉnh đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho cấp xã nhằm nâng cao năng lực quản trị, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Chính quyền đặc khu ở khu vực hải đảo được trao nhiều quyền tự chủ đảm bảo linh hoạt, chủ động ứng phó khi có sự kiện, tình huống đột xuất, bất ngờ xảy ra nhằm bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.
