Thời gian qua, những doanh nghiệp thu mua xuất khẩu khoai lang đã tích cực tìm hiểu những quy định, tiêu chuẩn để đưa mặt hàng này sang thị trường Trung Quốc bằng con đường chính ngạch.
Mới đây, khi có thông tin Tổng cục Hải quan Trung Quốc sẽ có đợt khảo sát trực tuyến các vùng trồng, cơ sở đóng gói khoai lang để chuẩn bị cấp phép xuất khẩu chính ngạch sang thị trường này nên doanh nghiệp cũng như phía người dân càng thêm phấn khởi và chuẩn bị kỹ lưỡng.
Một số doanh nghiệp chuẩn bị cho đợt kiểm tra trực tuyến đợt này tại Vĩnh Long như: Công ty Xuất khẩu trái cây Song Toàn Phát, Công ty TNHH Thương mại dịch vụ Xuất nhập khẩu Nông sản Hưng Phú đều đã chuẩn bị kho bãi, sạch sẽ ngăn nắp.
Hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam lẫn Trung Quốc đến đặt vấn đề trồng và bao tiêu. Ảnh: Minh Đảm.
Tại cơ sở đóng gói khoai lang của Công ty Xuất khẩu trái cây Song Toàn Phát (thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long), chúng tôi nhận thấy cơ sở vật chất của nhà kho này rất khang trang. Bên trong có đầy đủ buồng khử khuẩn, các khâu sơ chế đều phân biệt…
Ông Phạm Quang Toàn, Giám đốc Công ty Xuất khẩu trái cây Song Toàn Phát, cho hay: “Bây giờ chỗ của mình đã chuẩn bị đầy đủ các yêu cầu của phía Trung Quốc rồi. Cơ sở mình đã sửa chữa lại nhà xưởng, vệ sinh sạch sẽ khu phân loại, sơ chế, máy móc thiết bị, vật dụng, kho bãi… Nói chung cũng rất tươm tất, đảm bảo theo yêu cầu”.
Song Toàn Phát là một trong những nhà máy năng động và uy tín trong ngành sản xuất và xuất khẩu trái cây chất lượng cao của Việt Nam đến các thị trường như Mỹ, Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, đặc biệt là thị trường Châu Âu.
Sản phẩm chính của doanh nghiệp là trái cây đặc sản vùng miền như thanh long, chanh dây, xoài, trà… Tới đây, khoai lang sẽ là mặt hàng được doanh nghiệp đặc biệt quan tâm, hướng tới liên kết xây dựng vùng trồng xuất khẩu sang Trung Quốc.
Ông Phạm Quang Toàn cho biết thêm: Vừa qua, doanh nghiệp cũng đã làm việc với người dân, các hợp tác xã cũng như hướng dẫn của chính quyền địa phương để liên kết bao tiêu trong các vùng trồng.
Còn ông Lầu Cuốn Sầu, chủ một cơ sở thu mua khoai lang lang tím Nhật có thâm niên hơn 10 năm nay tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long cho biết: “Mấy ngày nay, các đối tác bên Trung Quốc cho biết cũng đang rất cần hàng. Thông tin chuẩn bị xuất khẩu chính ngạch làm chúng tôi rất hào hứng. Tuy nhiên, tôi cũng như phần lớn doanh nghiệp xuất khẩu khoai lang cũng đang trông chờ hướng dẫn thêm của các cơ quan chức năng để chuẩn bị cho kiểm tra cơ sở đóng gói đợt tới. Tại đợt này, gấp quá làm không kịp”.
Cũng theo ông Sầu, hiện nay thủ phủ khoai lang Bình Tân còn rất ít khoai lang tím Nhật, mặt hàng được ưa chuộng ở Trung Quốc, chủ yếu là các loại khoai trắng, khoai sữa, khoai đỏ… tiêu thụ nội địa. Để có khoai lang tím Nhật xuất khẩu thì cần phải liên kết với người dân xây dựng vùng trồng.
“Ngoài thu mua tại các vùng trồng do người dân và chính quyền tự xây dựng, bản thân doanh nghiệp cũng đang tính tới phương án thuê đất để xây dựng mã số vùng trồng riêng. Tại vì các vùng trồng do hợp tác xã quản lý thì sẽ có nhiều doanh nghiệp đến mua sợ không đủ hàng. Bây giờ mà khởi động chắc cũng 7-8 tháng nữa sẽ có khoai đi”, ông Sầu nói thêm.
Tuy nhiên, gần hai năm nay, khoai không xuất khẩu được đã khiến nông dân lỗ nặng nhiều vụ liên tiếp nên nông dân không còn mặn mà mấy với khoai lang. Hiện nay, ngoài đồng vắng bóng khoai tím Nhật, chỉ còn vài chục héc-ta. Nói về khó khăn của việc sản xuất khoai lang ở thời điểm này, ông Sơn Văn Luận, Giám đốc HTX khoai lang Thanh Ngọc (xã Thành Trung, huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long) cho biết:
“Có nhiều lúc trồng khoai bán không ai mua, có lúc giá chỉ vài trăm đồng, vài nghìn đồng mỗi ký nên bà con đã mất lòng tin vào thị trường tiêu thụ. Giờ nghe thông tin củ khoai được xuất khẩu chính ngạch, người dân vẫn đang rất ngại tái canh tác. Hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam lẫn Trung Quốc đến đặt vấn đề trồng và bao tiêu. Tuy nhiên, bà con giờ đặt ra điều kiện phía doanh nghiệp phải hỗ trợ 50% chi phí trồng trọt thì mới tái canh tác”.
Ông Luận cũng nói thêm khó khăn nhất là doanh nghiệp dù đồng ý hỗ trợ nhưng buộc chính quyền phải đứng ra bảo đảm thì mới ký kết hợp đồng.
Cơ hội vực dậy vựa khoai lang lớn nhất cả nước sắp đến, doanh nghiệp và bà con nông dân cần đặt niềm tin vào nhau. Ảnh: Minh Đảm.
Ông Lê Anh Trung, đại diện công ty Cẩm Long Đồng Tháp (huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp) cũng cho biết doanh nghiệp dự định tuần này sẽ tìm đến tỉnh Vĩnh Long để đặt vấn đề liên kết hợp tác. Ông Lê Anh Trung nói: “Ở Đồng Tháp, chúng tôi cũng đã xây dựng được mã số vùng trồng gắn với cơ sở đóng gói với diện tích trên 700ha. Hiện nay, doanh nghiệp cũng rất mong muốn được hợp tác với bà con nông dân trồng khoai ở Vĩnh Long. Về diện tích chúng tôi mong muốn càng nhiều càng tốt”.
Ông Lê Anh Trung đánh giá bà con nông dân đang đứng trước cơ hội và doanh nghiệp sẽ là cầu nối đem sản phẩm của bà con đến với người tiêu dùng, tạo nên uy tín, thương hiệu cho sản phẩm khoai lang của huyện Bình Tân nói riêng và cả nước nói chung.
Để xây dựng “chữ tín” và mối liên kết bền chặt với bà con nông dân, doanh nghiệp đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ cho bà con. Điển hình như hỗ trợ thiết lập hồ sơ mã số vùng trồng, ghi chép nhật ký điện tử, tập huấn kỹ thuật về trồng và chăm sóc cây khoai lang… Bên cạnh đó, công ty cũng tổ chức thu mua sản phẩm trong chuỗi liên kết sản xuất nhằm mục đích xuất khẩu, đảm bảo ổn định đầu ra, giúp bà con nông dân an tâm sản xuất theo đúng quy trình kỹ thuật.
Bỏ tư duy mạnh ai nấy làm
Ông Nguyễn Văn Tập, Chủ tịch UBND huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long cho biết: Hiện nay, một số doanh nghiệp trên địa bàn huyện đã chuẩn bị để sẵn sàng tiếp đoàn khảo sát trực tuyến của Tổng cục Hải quan Trung Quốc đợt này.
Đối với mã số vùng trồng hiện nay ít khoai ngoài đồng nhưng trước đó chúng tôi cũng đã phối hợp với Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật chuẩn bị rồi. Trên tinh thần chúng tôi cố gắng hỗ trợ để bà con, doanh nghiệp thận lợi xây dựng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói.
Có thời điểm, thủ phủ khoai lang Bình Tân đạt diện tích dao động khoảng 13.000 - 14.000ha, cây khoai lang mang lại thu nhập gấp 10 lần cây lúa. Ảnh: Minh Đảm.
Sắp tới, huyện sẽ định hướng xây dựng phát triển vùng nguyên liệu khoai theo hướng có liên kết, không làm kiểu truyền thống, mạnh ai nấy làm nữa. Nếu khoai lang được xuất khẩu chính ngạch, thủ phủ khoai lang Bình Tân sẽ sớm sôi động trở lại. Dự kiến sẽ đảm bảo diện tích khoảng 10.000ha/năm.
Cơ hội vực dậy vựa khoai lang lớn nhất cả nước sắp đến, doanh nghiệp và bà con nông dân cần đặt niềm tin vào nhau. Bên cạnh đó là sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, các ngành chức năng để đưa cây khoai Bình Tân sống lại thời hoàng kim, là cây làm giàu cho mọi gia đình nơi đây.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long đã có 6 đơn vị đăng ký cấp mã số cơ sở đóng gói. Các cơ sở này đang hoàn thiện các điều kiện, yêu cầu từ phía nước bạn như: khu nhập liệu, khu phân loại, đặc biệt là dây chuyền làm sạch, một điểm mới và cũng là bước “gõ kẻng” đòi hỏi các cơ sở đóng gói phải đẩy mạnh đầu tư trang thiết bị phục vụ cho công đoạn làm sạch sản phẩm, để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.
