Động lực mới cho mắc ca Việt Nam

Mắc ca ở Việt Nam tốt hơn ở Úc

Tại Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam - Úc, sự kiện xúc tiến đầu tư quan trọng nhất trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Úc của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc diễn ra tại Sydney, Hiệp hội Mắc ca Việt Nam (VMA) và Hiệp hội Mắc ca Úc (AMS) đã ký kết Thỏa thuận hợp tác nhằm thúc đẩy sự phát triển ngành công nghiệp mắc ca của hai quốc gia và thế giới.

Ông Nguyễn Lân Hùng, PCT Hiệp hội Mắc ca Việt Nam và ông Jolyon Burnett – TGĐ Hiệp hội Mắc ca Úc trao đổi biên bản thỏa thuận trước sự chứng kiến của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, lãnh đạo cấp cao Chính phủ Úc và đại diện các ban ngành hai nước

Chứng kiến Hiệp hội Mắc ca hai nước ký thỏa thuận và trao biên bản ghi nhớ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ vui mừng về kết quả hợp tác này. Khi được Tổng giám đốc Hiệp hội Mắc ca Úc, ông Jolyon Burnett, hỏi liệu Việt Nam có xem mắc ca là ngành sản xuất nông nghiệp hay không, Thủ tướng đã cầm một hộp mắc ca sản xuất ở Việt Nam và mời các nhà đầu tư của Úc thưởng thức và bày tỏ mắc ca ở Việt Nam còn tốt hơn ở Úc.

Trả lời thay Thủ tướng, Bộ trưởng NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết nguồn cung mắc ca hiện không đáp ứng đủ nhu cầu trên thị trường thế giới và Việt Nam đã tiến hành nghiên cứu trồng cây mắc ca, loại cây xuất xứ từ Úc, trong hơn 20 năm nay.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam quan tâm đến các đối tượng sản xuất có giá trị cao cho nông dân và nhà đầu tư. Trong đó, cây mắc ca là một đối tượng Chính phủ cho phép phát triển.

Tiếp nối những hoạt động hợp tác giữa Hiệp hội Mắc ca Việt Nam và Hiệp hội Mắc ca Úc trong thời gian qua, theo thỏa thuận hợp tác lần này, hai bên sẽ tiếp tục trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ kết nối các cá nhân, doanh nghiệp Việt Nam có nhu cầu tìm hiểu và hợp tác với các cá nhân và doanh nghiệp Úc.

Đặc biệt trong lĩnh vực tiêu thụ, phối hợp tổ chức các hoạt động đánh giá, nghiên cứu và dự báo thị trường, cũng như triển khai các hoạt động khác có liên quan nhằm thúc đẩy sự phát triển ngành công nghiệp mắc ca của hai nước và thế giới. Định kỳ mỗi năm, trong điều kiện tài chính cho phép, hai bên sẽ tổ chức họp sơ kết những công việc đã phối hợp thực hiện trong năm vừa qua và xây dựng kế hoạch phối hợp làm việc trong năm tiếp theo.
 

Ngân hàng đi kèm, Hiệp hội bao tiêu sản phẩm

Thực tế tại Việt Nam, qua tìm hiểu, chúng tôi thấy, rất hiếm có một loại cây trồng nào có hẳn một ngân hàng đi kèm cho vay vốn với hàng loạt chính sách ưu đãi, điều kiện khá thuận lợi để người dân có vốn đầu tư; đặc biệt có hẳn một Hiệp hội cam kết mua toàn bộ sản phẩm cho người dân như cây mắc ca.

Năm ngoái, chúng tôi cùng ông Huỳnh Ngọc Huy, Thành viên HĐTV Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank), Tổng thư ký Hiệp hội Mắc ca Việt Nam đã có chuyến thực địa dài ngày ở một số tỉnh Tây Nguyên để tìm hiểu những băn khoăn của người dân về việc trồng mắc ca.

Tại huyện K’bang, năm 2016, Bộ NN-PTNT đã đồng ý quy hoạch trồng 600 ha cây mắc ca. Theo ông Võ Văn Phán, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện K’bang (Gia Lai) thì nhiệm kỳ trước K’bang đã ban hành Nghị quyết 07 trồng mắc ca và ca cao nhưng đến nay chỉ mắc ca tồn tại, phát triển được.

“Chúng tôi phát triển kinh tế bằng sự minh bạch và công khai chứ K’bang không làm chui và đến nay toàn huyện đã có 120 ha mắc ca phát triển rất tốt, đã cho quả. Các đồng chí Bí thư, Chủ tịch tỉnh đã đến thăm vườn mắc ca và nhận thấy nó thực sự có hiệu quả”, ông Phán nói.

Cũng theo ông Phán, UBND huyện đã làm việc với LienVietPostBank và Hiệp hội Mắc ca đồng thời có biên bản cam kết, trong đó thể hiện rõ: LienVietPostBank cho vay vốn trong vòng 15 năm và bắt đầu thu hồi vốn khi cây mắc ca được 6 tuổi; Hiệp hội cam kết tiêu thụ toàn bộ sản phẩm cho nông dân với giá mua tối thiểu bằng 85% so với bên Úc. Văn bản này được dán công khai tại nhà văn hóa các thôn, bản.

LienVietPostBank sẽ mở phòng giao dịch tại huyện để thuận lợi cho bà con vay vốn. Hiệp hội mắc ca sẽ hỗ trợ cây giống cho 100ha của một làng trên địa bàn huyện và thường xuyên tổ chức hội thảo tư vấn cho nông dân trong suốt quá trình trồng và chăm sóc mắc ca. Về phía huyện cam kết đảm bảo đủ diện tích 600 – 700 ha trồng mắc ca.

“Ngân hàng cho vay 6 năm mới bắt đầu thu vốn. Trong trường hợp Hiệp hội không mua sản phẩm cho bà con thì đồng nghĩa bà con sẽ không có tiền để trả nợ. Phải nói với nhau một cách sòng phẳng như vậy để gắn trách nhiệm các bên”, ông Phán chốt.

Tại các địa bàn thuộc huyện Krông Năng (Đắk Lắk), huyện Đam Rông (Lâm Đồng) và huyện Tuy Đức (Đắk Nông), người dân đặc biệt quan tâm đến gói tín dụng và giống mắc ca. Một nông dân ở xã Đạ K’Nàng, huyện Đam Rông hỏi, có phải thông qua chương trình này để Hiệp hội bắt tay với doanh nghiệp bán giống mắc ca không?

Trả lời sau đó, ông Huỳnh Ngọc Huy nói, cảm thấy chạnh lòng nhưng xin được nói rõ với bà con, hiếm có một cây trồng nào mà có hẳn một Ngân hàng đi kèm và một Hiệp hội cam kết bao tiêu sản phẩm cho nông dân như cây mắc ca. Nói rồi, ông Huy cung cấp số điện thoại để người dân phản ánh khi có những vấn đề băn khoăn về thủ tục vay vốn, giống, kỹ thuật trồng và bao tiêu sản phẩm.

Theo ông Huy, các đơn vị cung ứng giống được Hiệp hội giới thiệu đều mua cây giống đầu dòng với giá 15 triệu đồng/cây. Có doanh nghiệp họ đầu tư cả 40 tỷ đồng cho một vườn giống. Trong khi họ bán 60 – 70 ngàn đồng/cây cho bà con. Tôi khẳng định rằng, làm giống không lợi nhuận gì trong đó. Vấn đề là một cây giống đó nó sinh tồn và phát triển cho cả một chu kỳ mấy chục năm thì bà con phải tính. Đấy mới là lợi nhuận bền vững cho người trồng mắc ca. Còn mua giống không rõ nguồn gốc, sau này không hiệu quả thì mất mát vô cùng lớn.

Ông Huy dứt lời thì chuyên gia Nguyễn Lân Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Mắc ca Việt Nam đứng lên nói với bà con rằng, việc trồng giống nào, mua ở đâu là quyền của bà con. Hiệp hội không bắt người dân phải mua giống ở chỗ này chỗ khác. Chúng tôi có điều kiện học hỏi, nghiên cứu ở nhiều quốc gia trồng mắc ca nên khuyến cáo để bà con lựa chọn thôi.

Câu hỏi được lặp đi lặp lại nhiều nhất là người dân chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì có được vay vốn hoặc hiện đất đang thế chấp ở ngân hàng khác thì nay có được vay vốn ở LienVietPostBank không?

Vấn đề này, bà Nguyễn Thu Hằng, Trưởng ban triển khai sản phẩm tín dụng thuộc Khối sản phẩm của LienVietPostBank và bà Lê Thị Kim Anh, Giám đốc LienVietPostBank chi nhánh Lâm Đồng trả lời rằng: Tất cả cá nhân tổ chức vay vốn để trồng mắc ca trong vùng quy hoạch hoặc trồng xen đều được hưởng chính sách tín dụng phát triển mắc ca của LienVietPostBank.

Theo đó, đối với hộ gia đình đất chưa có bìa đỏ thì chỉ cần xác nhận của UBND cấp xã là đất đó có chủ sử dụng ổn định, không có tranh chấp thì được sử dụng để thế chấp vay vốn. Nếu người dân đang vay vốn ở ngân hàng khác nay muốn chuyển sang vay LienVietPostBank thì được giải quyết theo thủ tục mua nợ, đồng thời được hưởng chính sách tín dụng trồng mắc ca.