Hoạt động bắt cá tái hiện đời sống thường ngày của người dân và tạo khí thế thi đua sản xuất trong năm mới. Ảnh: Thanh Tiến.
MuongLo Farmstay của chị Đinh Thị Đương ở xã Phúc Sơn, thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái là địa điểm thường xuyên đón khách du lịch, trong đó có nhiều khách nước ngoài đến tham quan, trải nghiệm. Đây là mô hình nông trại nghỉ dưỡng với những ngôi nhà sàn bằng gỗ được thiết kế đậm chất vùng cao Tây Bắc. Nằm giữa cánh đồng Mường Lò tương đối bằng phẳng, khuôn viên xung quanh farmstay trồng nhiều cây xanh bên những ngôi nhà và ao cá tạo sự gần gũi gắn kết với thiên nhiên.
Xã Phúc Sơn là địa phương có đông đồng bào dân tộc sinh sống, trong đó chủ yếu là người Mường và người Thái. Các dân tộc trong xã vẫn còn gìn giữ được các nét văn hóa đậm đà bản sắc riêng có với nhiều hoạt động hấp dẫn 4 mùa trong năm. Lễ hội mùa đông năm nay là lần đầu tiên được tổ chức nhằm khôi phục lại hoạt động bắt cá trên ruộng của người Mường cũng như quảng bá du lịch địa phương.
Tại Lễ hội, đông đảo người dân và du khách được tham gia, trải nghiệm chế biến cỗ Mường truyền thống, tham quan không gian văn hóa MuongLo Farmstay, giao lưu văn nghệ và thưởng thức các món ăn dân tộc do các nghệ nhân chế biến…
Điểm nhấn của chương trình Lễ hội là tái hiện hoạt động bắt cá vụ đông. Đây là lễ hội dân gian gắn liền với nền nông nghiệp lúa nước, mang dấu ấn của nền văn minh Việt cổ; là hoạt động văn hóa - tín ngưỡng lâu đời của người Mường nhằm gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống bản địa gắn với việc phát triển du lịch bền vững của địa phương.
Nhiều khách du lịch rất hào hứng với các hoạt động trải nghiệm gần gũi với thiên nhiên. Ảnh: Thanh Tiến.
Chị Đinh Thị Đương chủ MuongLo Farmstay cho hay: “Mong muốn của chúng tôi là không chỉ cung cấp chỗ ở cho du khách mà còn giúp họ hiểu thêm về phong tục, tập quán của người dân địa phương. Du khách sẽ được tham gia vào các hoạt động như làm ruộng, thu hoạch nông sản, thưởng thức các món ăn truyền thống của dân tộc Mường, Thái và tham gia các lễ hội truyền thống. Từ đó, họ sẽ cảm nhận được sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên, giữa thế hệ đi trước và thế hệ sau trong việc gìn giữ văn hóa".
Anh Hà Văn Thịnh, một du khách lần đầu tiên chứng kiến và tham gia bắt cá với người dân chia sẻ, ở đây có phong cảnh đẹp với những ngôi nhà sàn gần gũi với thiên nhiên và con người mến khách. Đặc biệt, được lội ruộng bắt cá cùng bà con trong thời tiết giá lạnh, sau đó trực tiếp chế biến các món ăn bên bếp lửa giữa sân và cùng họ thưởng thức rất thú vị.
Từ xa xưa, lễ hội bắt cá vụ đông của người Mường thường diễn ra vào dịp cuối năm, đây là một phần trong đời sống của người Mường, vừa mang ý nghĩa sinh kế, vừa là một hoạt động gắn kết cộng đồng. Các dòng suối, ao, ruộng trong bản làng sẽ trở thành nơi tổ chức lễ hội, những dụng cụ như nơm, rọ, vợt bắt cá được chuẩn bị kỹ lưỡng từ trước đó. Lễ hội không chỉ là dịp để người Mường bày tỏ lòng biết ơn với thiên nhiên mà còn là dịp để các gia đình sum vầy, trao đổi kinh nghiệm làm ăn, sinh sống.
Hoạt động bắt cá ruộng được tái hiện nhằm gìn giữ văn hóa và quảng bá du lịch địa phương. Ảnh: Thanh Tiến.
Ông Đào Ngọc Tuân, Chủ tịch UBND xã Phúc Sơn, cho biết, những năm gần đây, địa phương đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn đối với du khách yêu thích sự bình yên, gần gũi với thiên nhiên và muốn khám phá nét đẹp văn hóa đặc sắc của các dân tộc Mường và Thái. Nhằm phát triển du lịch bền vững và nâng cao thu nhập cho người dân, xã đã mạnh dạn khuyến khích và hỗ trợ các hộ dân xây dựng các mô hình du lịch homestay và farmstay, không chỉ giúp thúc đẩy kinh tế mà còn góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.
Lễ hội bắt cá vụ đông của người Mường không chỉ đơn thuần là một hoạt động thu hoạch sản vật mà còn là dịp để khơi dậy niềm tự hào về văn hóa dân tộc, về sự kết nối giữa con người và thiên nhiên. Qua đó, lễ hội cũng góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa độc đáo, khẳng định sức sống mãnh liệt của cộng đồng người Mường tại thị xã vùng cao Nghĩa Lộ.
