Tuy việc tiêu thụ tôm ở các thị trường nhập khẩu chính chưa thực sự khởi sắc, nhưng giá trị tôm XK của Việt Nam vẫn tăng khá nhờ giá tôm XK tăng mạnh.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong nửa đầu năm nay, giá tôm XK sang các thị trường chủ lực như Mỹ, Nhật Bản… đều tăng khá. Ở thị trường Mỹ, từ cuối năm ngoái đến tháng 7 này, giá tôm tăng liên tục. Đầu tháng 7, giá tôm sú tại Mỹ đã ở mức 7,4 USD/pao, tăng 1 USD/pao (15,6%) so với mức giá 6,4 USD/pao hồi tháng 1 năm nay. Giá tôm thẻ chân trắng cũng tăng từ mức 4,1 USD/pao lên 4,65 USD/pao (tăng 13%).
Ở Nhật Bản, giá tôm sú và tôm chân trắng cũng đều có mức tăng khá mạnh. Tháng 1 năm nay, tôm sú HLSO cỡ 16/20 của Việt Nam ở thị trường này có giá 10,72 USD/kg. Đến tháng 6 vừa rồi đã tăng thêm 5,51 USD/kg để lên mức 16,23 USD/kg (tăng 35%).
Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký VASEP, cho hay, giá tôm XK của Việt Nam tăng, trước hết là do sự thiếu hụt lớn về nguồn cung trên toàn thế giới. Do ảnh hưởng của bệnh tôm chết sớm EMS, sản lượng tôm ở nhiều nước bị thiếu hụt nghiêm trọng. Ở Thái Lan, nước mỗi năm sản xuất được khoảng 500 ngàn tấn tôm, năm nay có thể chỉ còn 250 ngàn tấn, tức là mất tới 50% sản lượng so với dự báo giảm 30% sản lượng hồi đầu năm nay, khi mà dịch bệnh EMS đã lan rộng tại nhiều vùng nuôi ở khu vực nuôi thủy sản chính của nước này. 5 tháng đầu năm nay, giá trị tôm XK của Thái Lan sang Mỹ bị giảm tới 26% so với cùng kỳ năm ngoái, cũng có nguyên nhân không nhỏ từ việc thiếu hụt sản lượng vì dịch bệnh. Do đó, các nhà chế biến tôm Thái Lan đang phải tính tới phương án có thể nhập khẩu tôm nguyên liệu từ Việt Nam. Đây là chuyện hiếm khi xảy ra với ngành hàng tôm Thái Lan, bởi trước đây, nhờ sản lượng lớn, Thái Lan không chỉ là một trong những nước XK tôm thành phẩm lớn nhất thế giới mà còn là nguồn cung cấp tôm nguyên liệu quan trọng cho nhiều nước XK tôm khác.
Quý 1 năm nay, sản lượng tôm của Malaysia bị giảm tới 30 ngàn tấn so với cùng kỳ năm ngoái khi chỉ đạt 60 ngàn tấn. Trung Quốc cũng đang bị dịch bệnh EMS hoành hành khiến sản lượng tôm giảm mạnh. Vì thế, ngay chính nước này cũng đang phải gia tăng nhập khẩu tôm nguyên liệu từ những nước sản xuất khác. Các nước Trung và Nam Mỹ, lại đang khốn đốn với dịch bệnh đốm trắng, nên sản lượng tôm cũng bị ảnh hưởng.
Bởi vậy, ông Hòe nhận định rằng, chính EMS đang chi phối giá tôm trên thị trường thế giới. Vì khi Thái Lan và nhiều nước sản xuất quan trọng khác bị thiếu hụt lớn về sản lượng tôm, sẽ làm gia tăng sự cạnh tranh trong thu mua tôm nguyên liệu trên toàn cầu. Điều này khiến cho giá thành tôm nguyên liệu trên thế giới tăng cao. Ở nước ta, dịch bệnh tuy có giảm nhưng vẫn chưa ổn định, do đó cũng ảnh hưởng tới giá thành sản xuất tôm nguyên liệu. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Cà Mau, ngày 24/7, giá tôm sú loại 20 con/kg ở tỉnh này là 230.000 đ/kg, loại 30 con/kg là 175.000 đ/kg, loại 40 con/kg là 150.000 đ/kg... Giá mua tôm thẻ chân trắng ở nhà máy Minh Phú: 88.000 đ/kg với tôm loại 100 con/kg, loại 90 con/kg giá 102.000 đ/kg, 80 con/kg giá 110.000 đ/kg, 70 con/kg giá 119.000 đ/kg, 60 con/kg giá 123.000 đ/kg, 50 con/kg giá 133.000 đ/kg, 40 con/kg giá 143.000 đ/kg...
Mà khi giá tôm nguyên liệu tăng cao, giá XK cũng phải tăng lên. Theo ông Hòe, mức giá XK cao sẽ còn được duy trì đến cuối năm. Vì thế, nhiều khả năng, tôm sẽ là mặt hàng thủy sản chủ lực có gía trị XK lớn nhất trong cả năm 2013. Bởi riêng nửa đầu năm nay, nhờ giá tôm XK tăng khá mà giá trị XK tôm của nước ta có mức tăng cao nhất so với các sản phẩm thủy sản chủ lực khác. Cụ thế, 6 tháng đầu năm nay, XK tôm đạt 1,102 tỷ USD (tăng 8,6% so với cùng kỳ 2012). Trong khi đó, XK cá tra chỉ đạt 849,538 triệu USD (giảm 0,5%), cá ngừ 293,734 triệu USD (tăng 2,7%), cá các loại khác 384,936 triệu USD (giảm 4,2%), nhuyễn thể 232,189 triệu USD (giảm 19,7%)... Ở 2 thị trường lớn nhất là Nhật Bản và Mỹ, tuy gặp phải những rào cản lớn về dư lượng Ethoxyquin (Nhật Bản) hay thuế chống trợ cấp (Mỹ), giá trị XK tôm của Việt Nam trong 6 tháng qua vẫn tăng khá so với 6 tháng đầu năm ngoái: Nhật Bản đạt 293,913 triệu USD (tăng 6,6%), Mỹ đạt 252,306 triệu USD (tăng 22,4%).
