Sau 6 lần tăng nhẹ liên tục, thì ngày 21/3 giá xăng cũng giảm mạnh 630 đồng/ lít. Như vậy, giá xăng Ron 95 tạm thời đến tay người tiêu dùng với giá 29.190 đồng/lít. Trong bối cảnh toàn xã hội đang loay hoay khắc phục những khó khăn của dịch bệnh kéo dài để thích ứng bình thường mới, thì câu chuyện giá xăng nóng bỏng càng gây thêm âu lo muộn phiền.
Tại diễn đàn Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên giải trình, giá xăng dầu trên thế giới đang tăng với biên độ từ 40 - 60%, còn trong nước thì nguồn cung xăng dầu gặp khó do Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn giảm một cách rất đột ngột, từ 100% công suất sản xuất xuống có lúc còn 55%. Để đáp ứng đủ nguồn xăng dầu, cơ quan quản lý đã yêu cầu các doanh nghiệp nhập khẩu để bù sản lượng thiếu hụt, cho nên nguồn cung hoàn toàn đủ đến hết tháng 3 và các tháng tới của năm 2022.
Giá xăng giữa hai khái niệm tăng nhẹ và giảm mạnh, khiến cộng đồng phải thấp thỏm. Tăng nhẹ thì tăng vài ngàn đồng, mà giảm mạnh thì giảm vài trăm đồng. Thử làm một thống kê đơn giản sẽ thấy, từ đầu năm 2022 đến nay, giá xăng Ron 95 đã tăng nhẹ liên tục 6 lần. Ngày 11/1, giá xăng Ron 95 là 23.876 đồng/lít, Ngày 21/1, giá xăng Ron 95 là 24.360 đồng/lít. Ngày 11/2, giá xăng Ron 95 là 25.322 đồng/lít. Ngày 21/2, giá xăng Ron 95 là 26.285 đồng/lít, Ngày 1/3, giá xăng Ron 95 là 26.834 đồng/lít. Và ngày 11/3, giá xăng Ron 95 là 29.820 đồng/lít.
Trong vòng hai tháng, giá xăng Ron 95 tăng nhẹ gần 6.000 đồng, tương đương khoảng 25%, thì ai cũng ngại sự tăng nhẹ ấy. Bởi lẽ, giá xăng tăng lên thì nhiều loại hàng hóa cũng tranh thủ “té nước theo mưa” để tăng lên, và gánh nặng mưu sinh lại đè lên vai những đối tượng có thu nhập thấp.
Hiện nay, mỗi lít xăng bán ra thị trường phải chịu 4 loại thuế, bao gồm thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường, thuế nhập khẩu. Cộng cả 4 loại thuế thì mỗi lít xăng phải chịu thuế khoảng 9.000 đồng. Dù rằng, nguồn thu thuế có ý nghĩa rất quan trọng đối với ngân sách quốc gia, nhưng tình hình Covid-19 hoành hành, thì có thể cắt giảm thuế cho mặt hàng xăng không? Riêng thuế bảo vệ môi trường thì mỗi lít xăng Ron 95 đã phải mất 4.000 đồng.
Điều hành giá xăng thực sự là một bài toán khó. Tuy nhiên, trước hết cần xác định lại, xăng có phải là hàng hóa thiết yếu không? Chắc chắn, xăng là hàng hóa thiết yếu, chứ không phải hàng hóa xa xỉ. Vậy thì, câu hỏi đặt ra, vì sao hàng hóa thiết yếu lại được đánh thuế tiêu thụ đặc biệt?
Giá xăng không thể tiếp tục tăng nhẹ và giảm mạnh như thời gian vừa qua, nếu muốn đẩy nhanh tốc độ phục hồi sản xuất và ổn định dân sinh theo đúng chủ trương kiểm soát Covid-19 linh hoạt và hiệu quả. Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên rất có lý, khi cho rằng: “Ta bỏ ra 350.000 tỷ đồng để phục hồi kinh tế thì tại sao không bỏ ra được một số tỷ đồng để cứu được nền sinh kế hoặc hỗ trợ những đối tượng yếu thế”.
