Người sản xuất thiếu thông tin thị trường
Chia sẻ tại buổi tọa đàm, bà Nguyễn Thị Lân, một nông dân sản xuất rau màu, cây ăn quả tại thôn Chử Xá, xã Văn Đức, huyện Gia Lâm (một trong những vựa rau lớn của thành phố Hà Nội) cho biết: gia đình bà từng được tập huấn hỗ trợ nhiều về sản xuất liên kết chuỗi, nhưng rất khó để tự tham gia xây dựng chuỗi, mà cần có vai trò lớn của doanh nghiệp, HTX bảo đảm tính pháp nhân và tổ chức liên kết.
Còn ông Lê Thanh Phương, giám đốc HTX Rau an toàn Đa Tốn (huyện Gia Lâm) cho rằng, đơn vị đã xây dựng được vùng sản xuất rau an toàn ứng dụng công nghệ cao. Tuy nhiên, để có thể bán sản phẩm vào các cửa hàng tiện ích, siêu thị vẫn gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, HTX còn lúng túng trong việc hoàn thiện các quy định về chứng nhận chất lượng, giấy tờ pháp nhân để đáp ứng các yêu cầu từ nhà phân phối.
Sản phẩm nông nghiệp theo chuỗi giá trị phải đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng theo yêu cầu của doanh nghiệp liên kết hoặc thị trường và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Gia Lâm Hoàng Thị Thúy Nga thông tin, trên địa bàn huyện Gia Lâm hiện có 22 chuỗi sản phẩm nông nghiệp, trong đó có 12 chuỗi trồng trọt, 10 chuỗi chăn nuôi.
Một số chuỗi sản phẩm nông nghiệp điển hình như HTX sản xuất và kinh doanh nông nghiệp Văn Đức với sản phẩm rau an toàn đang liên kết với các doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm vào kênh siêu thị và xuất khẩu sang các nước như: Nhật Bản, Hàn Quốc...
Các mô hình chuỗi trên địa bàn huyện đã khẳng định hiệu quả kinh tế cao, tạo dựng được niềm tin đối với người tiêu dùng; người sản xuất và doanh nghiệp yên tâm sản xuất, liên kết tiêu thụ sản phẩm.
Thời gian tới, Gia Lâm sẽ tập trung phát triển nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao gắn với xây dựng liên kết chuỗi.
Tuy nhiên, việc thúc đẩy sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị tại Gia Lâm nói riêng và toàn thành phố nói chung còn gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, việc tiêu thụ kênh phân phối hiện đại siêu thị, cửa hàng tiện lợi chỉ chiếm tỷ trọng 30% nông sản, còn lại 70% tiêu thụ tại các chợ đầu mối, chợ dân sinh...
Ông Nguyễn Văn Minh, Giám đốc HTX Sản xuất kinh doanh nông nghiệp Văn Đức cho rằng, nhiều loại nông sản vẫn tiêu thụ qua kênh truyền thống bởi quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, hạn chế về ứng dụng công nghệ thông tin, khoa học kỹ thuật trong sản xuất; người sản xuất thiếu thông tin thị trường nên chưa định hình sản phẩm, chưa định hướng thị trường đúng đắn.
Nông sản cần có nhãn hiệu, thương hiệu
Ông Triệu Thành Nam, đại diện Cục Chế biến và Phát triển thị trường Nông sản (Bộ NN-PTNT) thông tin, sản phẩm nông nghiệp theo chuỗi giá trị phải đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng theo yêu cầu của doanh nghiệp liên kết hoặc thị trường và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Nông sản tham gia vào chuỗi bắt buộc phải có nhãn hiệu, thương hiệu sản phẩm, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng... và khi đó, người tiêu dùng sẵn sàng bỏ chi phí cao hơn để mua sản phẩm.
Vấn đề mấu chốt để tham gia vào chuỗi giá trị trong nước hoặc toàn cầu chính là trước khi tổ chức sản xuất đại trà, các HTX phải có sự đánh giá, nghiên cứu kỹ lưỡng về thị trường, tiêu chuẩn chất lượng để làm căn cứ thời điểm, mùa vụ gieo trồng và có kế hoạch sản xuất phù hợp, hiệu quả. Muốn làm được điều này, ngoài "đầu tàu" là các doanh nghiệp, HTX đủ mạnh về vốn, nhân lực thì sự hỗ trợ của cơ quan nhà nước cũng đóng vai trò quan trọng.
Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Hà Nội Tạ Văn Tường cho biết, triển khai Nghị định 98 của Chính phủ và Nghị quyết 10 của HĐND thành phố, Sở NN-PTNT phối hợp với các huyện triển khai chính sách hỗ trợ tới các doanh nghiệp, hợp tác xã theo phân cấp từ thành phố đến UBND quận, huyện, thị xã.
Hiện nay, chính sách hỗ trợ của Chính phủ, thành phố đã rất đầy đủ, cách tiếp cận của một số chuỗi lớn trên địa bàn thành phố đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, doanh nghiệp không chỉ trông chờ vào chính sách hỗ trợ của Nhà nước mà cần tư duy, tham gia vào chuỗi với tư cách là nhà đầu tư thì mới hiệu quả và bền vững.
Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội Vũ Thị Hương cho biết, từ ý kiến của các chuyên gia và nông dân tại tọa đàm, Sở NN&PTNT sẽ tổng hợp, tiếp thu, tham mưu thành phố sửa đổi các cơ chế, chính sách để nông nghiệp phát triển sản xuất an toàn, bền vững, hiệu quả hơn, đặc biệt đối với các nhóm hộ và HTX có tiềm lực về tài chính, quy mô sản xuất, công nghệ chế biến còn yếu...
(Bài viết có sự phối hợp với Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản)
