Tỉnh Quảng Trị có 4 lâm trường quốc doanh là Bến Hải, Triệu Hải, Đường 9 và Hướng Hóa thực hiện sắp xếp đổi mới lâm trường. Trong đó, 3 lâm trường quốc doanh chuyển sang mô hình Cty TNHH MTV lâm nghiệp với vốn điều lệ gần 60 tỷ đồng, giải quyết việc làm ổn định cho 650 lao động. Tỉnh Quảng Trị vừa tổ chức hội nghị tổng kết sắp xếp đổi mới và phát triển nông - lâm trường quốc doanh.
Ngoài ra, Quảng Trị còn có 3 BQL rừng phòng hộ và 2 BQL rừng đặc dụng. Sau sắp xếp, các đơn vị trên đã giao lại cho chính quyền địa phương các huyện hơn 41 ngàn ha đất rừng để chia đất cho nông dân sinh sống và phát triển sản xuất.
Chủ động xây dựng thương hiệu
Ông Nguyễn Quân Chính - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị chủ trì hội nghị cho biết, sau sắp xếp, diện tích đất rừng còn lại của các Cty đang quản lý sử dụng gần 26.700 ha. Nhìn chung, diện tích đất này đã được UBND tỉnh Quảng Trị cấp GCNQSDĐ, tạo điều kiện cho các đơn vị phát triển tốt. Phần đất chuyển trả cho các địa phương đã được các Cty tiến hành bàn giao.
Theo ông Chính, sau khi được quy hoạch, chuyển đổi, các Cty TNHH MTV đã chủ động phương án sản xuất kinh doanh, trồng rừng, khai thác rừng trồng hàng năm, tận dụng được quỹ đất hợp lý, góp phần giải quyết việc làm và tăng thu nhập từ nghề rừng cho công nhân và nhiều người dân địa phương trên địa bàn. Ngoài ra, các Cty đã chủ động vay vốn và liên doanh liên kết với các đơn vị bên ngoài để trồng rừng và phát triển sản xuất. Việc đầu tư rừng kinh tế công nghệ cao đưa năng suất rừng trồng tăng từ 2 đến 3 lần so với rừng trồng trước đây đem lại hiệu quả kinh tế lớn.
Rừng các Cty, BQL ở Quảng Trị luôn có chất lượng cao
Trong quá trình phát triển, Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Bến Hải đã chủ động xây dựng thương hiệu của mình, thực hiện hoạt động quản lý rừng bền vững của FSC. Cty đã được tổ chức GFA cấp chứng chỉ rừng bền vững trên toàn lâm phần gần 10 ngàn ha. Việc chủ động hội nhập của các Cty đã mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế. Năm 2011, Cty đã khảo sát hiện trường để đưa vào thực hiện các hoạt động hợp tác đầu tư liên doanh trồng rừng, khoanh nuôi và làm giàu rừng với Tập đoàn Tài chính Lâm nghiệp Đức Forest Finance với diện tích hơn 1.000 ha rừng trồng bền vững, 1.000 ha rừng khoanh nuôi xúc tiến làm giàu rừng để hướng tới tham gia thị trường carbon.
Phía các Cty, ông Lê Lữ - Giám đốc Cty Lâm nghiệp Đường 9 cho biết, sau hơn 5 năm sắp xếp chuyển đổi sang mô hình mới Cty đã từng bước thích nghi với cơ chế mới, đã tự chủ trong kinh doanh, xây dựng được kế hoạch phù hợp với khả năng lao động... Doanh thu năm 2012 tăng gấp 10 lần so với năm 2007, các chỉ tiêu kinh tế đều vượt, điều đó cho thấy hiệu quả kinh tế mang lại rất lớn sau chuyển đổi mô hình các nông lâm trường.
Không ít khó khăn, vướng mắc
Cũng theo ông Lê Lữ, đi vào thực tế thì một số chính sách chuyển đổi chậm, chưa đồng bộ, như chính sách đất đai, tính đồng thuận của các địa phương trong việc cấp đất chưa cao. Vốn rừng chỉ cập nhật vốn đầu tư, tài sản Cty chưa được định giá. Vốn điều lệ xác định thấp, không được bổ sung khi chủ sở hữu tăng vốn điều lệ. Chính sách thu thuế sử dụng đất và truy thu thuế sử dụng đất từ năm 2006 đến nay vẫn còn nhiều bất cập... Ngoài ra, nguồn kinh phí thu được cần bổ sung vốn cho chủ sở hữu.
Ông Lữ nhấn mạnh, để tiếp tục sắp xếp đổi mới Cty, cần tiếp tục rà soát quỹ đất, vốn rừng. Chuyển diện tích phòng hộ cho BQL rừng phòng hộ quản lý. Một số diện tích đan xen đang áp lực lấn chiếm, tranh giành cần rà soát lại giao cho địa phương quản lý. Nên sớm nghiên cứu điều chỉnh khung định giá thuê sử dụng đất lâm nghiệp phù hợp với từng vùng, từng địa phương và sớm xây dựng lộ trình CPH sau khi được Nhà nước cho phép.
Cái bất cập không chỉ tồn tại ở các Cty mà còn ở các BQL rừng phòng hộ. Ông Trần Văn Tý - Giám đốc BQL rừng phòng hộ Hướng Hóa - Đakrông cho biết, theo QĐ 186/2006 của Thủ tướng Chính phủ thì định suất tối thiểu 1.000 ha có một chuyên trách bảo vệ rừng và những BQL rừng phòng hộ có trên 20 ngàn ha rừng thì UBND cấp tỉnh tổ chức lực lượng kiểm lâm. Nhưng từ khi thành lập tới nay ban này chỉ có 16 chuyên trách bảo vệ rừng, thiếu ít nhất 11 người và tỉnh chưa thành lập được lực lượng kiểm lâm bảo vệ rừng. Cùng với đó là công việc thường xuyên túc trực 24/24 giờ ngoài rừng, kể cả ngày lễ, tết nhưng không có chế độ phụ cấp ưu đãi, thâm niên nghề, công vụ, độc hại. Ông Tý nói so với cán bộ kiểm lâm, giáo viên địa bàn thì lực lượng này lương cao hơn 2 đến 3 lần những người ở BQL rừng phòng hộ.
Trả lời kiến nghị của các Cty, BQL, tại buổi tổng kết sắp xếp đổi mới và phát triển nông - lâm trường quốc doanh, ông Nguyễn Quân Chính - Phó Chủ tịch tỉnh Quảng Trị chia sẻ, tỉnh sẽ đề nghị Bộ, ngành Trung ương trình Chính phủ cấp bổ sung vốn điều lệ để các Cty lâm nghiệp chủ động tổ chức sản xuất kinh doanh. Cùng với đó là Chính phủ sớm ban hành cơ chế về quản lý, sử dụng đất rừng tự nhiên, giao đất, cho thuê đất, giao rừng, cho thuê rừng, có cơ chế tài chính đối cới các Cty lâm nghiệp để khi đủ điều kiện tiến hành cổ phần các cơ sở chế biến, phát triển lâm nghiệp trên đất được Nhà nước cho thuê. Đề nghị Nhà nước có chính sách về miễn, giảm thuế sử dụng đất cho các Cty lâm nghiệp, không thu thuế sử dụng đất với diện tích rừng sản xuất là rừng tự nhiên hoặc đối với diện tích rừng trồng trong thời kỳ chăm sóc, bảo vệ, chưa đến tuổi khai thác.
