Họa sỹ Lê Thiết Cương
Trong giới họa sỹ Việt Nam, Lê Thiết Cương là một gương mặt khác biệt và tạo được thương hiệu riêng từ rất sớm, tranh của anh luôn luôn chỉ là những trích đoạn, nhưng là trích đoạn hoàn hảo bởi vì đối tượng được diễn tả chứa đựng toàn bộ lịch sử… 
Anh là một người rất tinh tế và chiều khách, nhìn cách anh bày biện món ăn, cầu kỳ với từng chiếc thìa, cầm chai rượu rót không thiếu một ly nào mới thấy anh là người rất trọng và yêu quý bạn bè. Tôi tự hỏi trong những cuộc tiếp khách triền miên như thế, với một khối lượng công việc khổng lồ: Vẽ tranh, chụp ảnh, viết kịch bản, tổ chức triển lãm…, anh sáng tác và làm việc vào lúc nào?
Tôi không thể vẽ cả ngày, cả tuần, cả tháng, cả năm được. Lúc không biết vẽ gì tôi làm những điều mình thích như chị đã nêu. Tất cả những công việc đó cũng đều hấp dẫn chả kém gì vẽ. Thế là tôi được sống, biết sống. Sống thì mới vẽ được, sống mới khó.
Anh và tranh của anh, kỳ lạ là sự pha trộn giữa tính ngẫu hững và sự tính toán chi ly đến từng chi tiết, ổn định một phong cách như vậy trong một thời gian dài, có bao giờ anh thấy mệt mỏi, chông chênh?
Nhà thơ Nguyễn Lương Ngọc (đã mất) có lần bảo tôi: Sông tự do làm sao bằng nước. Biết vậy nhưng phong cách chính là mình. Còn mệt mỏi ư, tôi là người có khả năng đi dài…
Họa sỹ vẽ, trước hết là để thỏa mãn cái tôi của bản thân mình, nói lên những suy nghĩ của cá nhân trước cuộc sống, anh nghĩ sao khi có ý kiến cho rằng, chính sự bán được tranh và lặp lại chính mình do thương mại hóa đã dẫn họa sỹ đến ngõ cụt trong sự sáng tạo?
Tôi chưa từng thấy cái gì hay mà lại không bán được cả, tất nhiên những cái bán chạy không phải đều là hay cả. Đừng đánh đồng khái niệm người thưởng ngoạn hội hoạ và người tiêu dùng hội hoạ. Hình như sự không bán được cũng dẫn đến ngõ cụt như bán được mà thậm chí còn cụt hơn. Có ai mà lại chẳng từng có thời kỳ bị lặp lại mình? Vấn đề là có vượt qua được những bế tắc để đi tiếp hay không? Cuộc sống thú vị vì nó có đủ cả hay dở, nghệ thuật cũng vậy, lúc tiến lúc lùi, lúc đứng im. Nghệ thuật cũng sinh động như cuộc sống.
Tôi tìm mãi không thấy hoạ sĩ nào vẽ đẹp từ lúc bắt đầu đến khi chết. Giả sử một đời sống chỉ có toàn người tốt, toàn điều tốt, toàn tử tế, toàn hay, toàn đẹp thì tẻ lắm, thì nghệ thuật sẽ chết. Một đời làm nghệ thuật vẽ được mấy tranh đẹp, nhầm lẫn, sai lầm, mò mẫm là chính, hoang mang, ảo tưởng là chính. Mọi nghệ sỹ khác thế nào không biết, tôi là như vậy.
Anh đã tạo cho mình một phong cách mà các họa sỹ trẻ đều mong ước, một phong cách độc lập nhất. Ngụp lặn giữa một biển thông tin trong thời hội nhập, những họa sỹ trẻ thật khó khăn trên con đường tìm kiếm một phong cách riêng, anh có lời khuyên nào cho họ?
Mỗi thời có cái khó của nó. Thời trước phải ngụp lặn trong một biển chả có thông tin gì cũng khó chứ. Lời khuyên thì không chính xác nhưng đại loại là: Phải tự xem mình thực sự có tư chất làm nghệ thuật không trước khi quá muộn để chuyển nghề. Phải vẽ nhiều, phải tìm tòi, phải chấp nhận xanh chín, phải hiểu biết (không chỉ hội hoạ) và phải sống thật.
Là một họa sỹ, nhưng anh cũng viết rất nhiều, phải chăng không phải lúc nào anh cũng có thể thổ lộ hết mọi điều vào trong tranh, mà anh đã tìm đến với văn chương?
Tôi viết những bài báo về hội hoạ, văn hoá nghệ thuật nói chung chứ không phải là văn chương thơ phú gì. Với tôi viết là tự học, vì tôi không được học theo nghĩa đen, với tôi viết là được suy nghĩ, thế là được sống và tôi muốn nhắc lại, phải sống đã, sống quan trọng và khó hơn làm nghệ thuật nhiều.
